Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1918, Side 102

102
Norðurlönd
um 1200 á sama stigi sem á íslandi, en þreifst þá ekki í Nor-
egi. Norræn tunga hjelst þar lítt bjöguð langt fram á 18.
Öld, en þá tók enskan að hafa áhrif á hana, og á 19.
öld, þá er enskan hafði magnast svo mjög, ruddi hún
burtu og gjöreyddi norrænunni bæði á Hjaltlandi og í
Orkneyjum. í öllum þeim löndum, sem Bretar raða yfir,
er enska stjórnarmál. Enginn maður fær embætti við
landsstjórnina eða önnur metorð, nema sá sem kann
ensku; öll embættisbrjef eru rituð á ensku, svo að allir
verða að kunna hana, sem hafa opinber störf eða em-
bætti á hendi. Á Indlandi, hinu fjölmennasta landi á
jörðunni, þá er Kína er frá talið, er enskan farin að ryðja
hinum indversku málum á burtu. Hún er þar stjórnar-
mál og hefur setst þar í öndvegið.
Englendingar hafa margfaldast á 19. öld, og veldi
þeirra magnast svo mjög og samgöngur, að þeir hafa
gjöreytt allri norrænu fyrir vestan haf, og eru langt komn-
ir með að eyðileggja með öllu írskuna á Irlandi, tungu
hinnar mestu menningarþjóðar á miðöldunum í Norður-
álfunni, fyrir norðan og vestan Grikkland. Pá er dr.
Jakob Jakobsen kom til Orkneyja og Hjaltlands 1892,
til þess að rannsaka þar norræna tungu, voru hinir öldr-
uðu menn, er töluðu hana síðastir allra, dánir fyrir nokkru.
Hinn upphaflegi landslýður var undirtyllur og ræður engu
um landsstjórn. Bestu og stærstu jarðirnar höfðu og
skotskir og enskir auðmenn keypt.
Svona fer ávalt, er einhver smáþjóð kemst undir
einhverja stórþjóð. Smáþjóðin fær þá aldrei að ráða sjer,
tunga hennar fær eigi að vera stjórnarmál, og hún eyði-
legst fyr eða síðar. Á þennan hátt hefur farið um nor-
rænar tungur fyrir vestan haf.
Englendingar hafa þó á síðasta mannsaldri alls eigi
beitt slíkri harðneskju við tungu þeirra þjóða, er undir þá
eru gefnar, sem þjóðverjar og Rússar beita við tungu