Dagblaðið Vísir - DV - 25.05.1994, Blaðsíða 15

MIÐVIKUDAGUR 25. MAÍ 1994
15
Hvaða skjól f inna
menn þar?
Síðan í ljós kom að EES er stund-
arfyrirbæri hefur áhersla íslenskra
fjölmiðla verið lögð á ummræðu
um eitt atriði, um einangrun ís-
lands við það að þrjú Norðurland-
anna gangi í Evrópusambandið.
Þetta er heimskulegur áróður.
Norðurlöndin kaupa litið sem ekk-
ert af okkur. Því hafa þau sárahtla
efnahagslega þýðingu. Hvað mun
þá gerast? Ferst íslensk menning
við þaö að Norðurlandaráð breyti
um svip? Verður okkur bannað að
heimsækja Kaupmannahöfn og
fara í Tívolí? Þetta er bull.
Breyttur heimur
Á hálfum áratug hefur heimur-
inn gjörbreyst og hann heldur
áfram að breytast. Sovétríkin eru
fallin. Vestur-Evrópa er sokkin í
dýpstu kreppu síðan um 1930. í
KjaHarinn
Bjarni Einarsson
framkvæmdastjóri
„Til þess að tryggja hagkvæman út-
flutning og öryggi í viðskiptum þurfum
við að gera sams konar samninga við
ESB og NAFTA og síðan fleiri þjóðir.“
Japan er kreppa. Ameríka er hins
vegar nær öll á uppleið. Þriðja-
heimslandið Kína stefnir í að verða
mesta stórveldi heims. Fjöldi ann-
arra Asíuríkja er á hraðri uppleið.
Atlantshafssamfélag Norður-
Ameríku og Vestur-Evrópu er að
sundrast því Bandaríkin horfa nú
mest í vestur. Kyrrahafssamfélagið
er tekið við. Efnahagsleg þunga-
miðja heimsins er komin þangað.
Vestur-Evrópa er langt frá þunga-
miðjunni, afskekkt. Samtímis
þessu stendur yfir tæknibylting í
fjarskiptum.
Þessar breytingar eru í senn góð-
ar og slæmar. Fátæklingum mun
fækka, heilsufar mun batna og al-
menn menntim mun vaxa víðsveg-
ar í veröldinni en ekki alls staðar.
Hin góðu öfl munu nýta sér tækn-
ina og það munu illu öflin gera.
Glæpasamfélög heimsins, mafíum-
ar, eru að taka hana í notkun. Nú
funda glæpaforingjar þjóðanna
víða um heim. Mafiur allra landa
eru að sameinast. Sú nýjasta og
grimmasta er sú rússneska. Hún
teygir anga sína víða og hefur tekið
að sér heróínflutninga frá Asíu til
Vestm--Evrópu. Þar er eiturlyfja-
markaður nú góður meðal milljóna
ungra atvinnuleysingja og austur-
landamæri ESB eru löng og götótt.
„Vestur-Evrópa er langt frá þungamiðjunni, afskekkt," segir Bjarni m.a.
i grein sinni.
Evrópustríð
Á Balkanskaga er stríð. Serba við
Króata og múslíma. Átök geta bloss-
að upp milii Serba og Albana.
Grikkir fjandskapast við make-
dónska lýðveldiö. Tyrkir styðja Al-
bani og Rússar Serba. Rúmenar
þrengja að ungverskum íbúum
Rúmeníu og Slóvakar skerða rétt-
indi þeirra í Slóvakíu. Átök eru víða
þar sem áður hét Sovétríkin. í Evr-
ópu era strið og þeim getur fjölgað.
Atvinnuleysi magnast i ESB-lönd-
unum og glæpatíðni vex að sama
skapi. Hægri öfgaflokkar láta á sér
bera. Ritstjóri Láberation í París
skrifaði nýlega grein í Newsweek
þar sem hann sagði m.a. „Ólíkt ung-
dómnum 1969 dreymir unga fólkiö
1994 ekki um framtíðina. Það fær
martraðir hennar vegna.
íslensk stefna
Þetta verður hættulegur heimur.
Mest er hættan í Evrópu. Stefna
okkar á að grundvallast á þessum
staðreyndum. Áhætta okkar er
ekki einangrun, þvert á móti. Til
þess að tryggja hagkvæman út-
flutning og öryggi í viðskiptum
þurfum viö að gera sams konar
samninga við ESB og NAFTA og
síöan fleiri þjóðir. Hins vegar verð-
um við að geta einangrað okkur frá
leikvöllum glæpasamtakanna og
frá evrópskum styrjöldum og at-
vinnuleysi. Ekki er eftirsjá í ESB
því það er hnignandi gamalmenna-
samfélag og staðnaður markaður.
Þfir finr.um við ekki skjól. Öryggi
okkar og hagsmuni eigum við að
tryggja með samstarfi til margra
átta. Markmið okkar á að vera að
ísland verði land friðar og öryggis.
Slík lönd verða ekki mörg ef svo
fer sem horfir.
Bjarni Einarsson
Kúnninn sleginn af
Þegar fyrrverandi ritstjóri Þjóð-
viljans skeiðar fram á ritvölhnn og
telur sig hafa efni á að gagnrýna
ítalska fjölmiðlamenn fyrir póh-
tíska hlutdrægni er deginum ljós-
ara að hann blygðast sín ekki. Þetta
gerir þó Árni Bergmann í kjahara
DV mánudaginn 28. mars eins og
fátt sé eðlilegra.
Tækifæri til að losna
við viðskiptavini
Meginboðskapm- Áma snýst um
þau tækifæri sem eigendur einka-
rekinna sjónvarpsstööva og ann-
arra fjölmiðla hafa til að nýta sér
aðstöðu sína í póhtískum tUgangi.
í grein sinni segir hann: „Einka-
rekstur útvarps og sjónvarps er
alls ekki frelsun undan póhtík. Eig-
endur shkra stöðva hafa póhtískan
vilja og þarfir eins og aðrir menn
og taka mið af því þegar þeim sýn-
ist svo.“
Þetta er í sjálfu sér rétt hjá Áma,
eins og hann þekkir best sjálfur,
þar sem eigendur Þjóðviljans sál-
uga tóku aldrei mið af öðru en
turnspíranum í Kreml. Hann virð-
ist hins vegar hafa gleymt því-að
íslenskir blaðalesendur fúlsuðu
alla tíð við Þjóðviljanum og hefðu
ekki komið til ríkisstyrkir hefði
blaðið varla tórað sva lengi sem
raun varð á.
Hið sama gildir um aðra einka-
rekna fjölmiðla. Um leið og þeir
KjaUarinn
Glúmur Jón Björnsson
efnafræðinemi
taka póhtísk sjónarmið fram yfir
hlutlausan fréttaflutning missa
þeir viðskiptavini sína og þar með
tekjur. Þetta getur gerst eins og
hendi sé veifað enda má segja upp
áskrift að einkareknum fjölmiðlum
með einu símtah.
Árni hefur einnig verið innan-
búðarmaður á Helgarblaðinu og
Vikublaðinu sem Alþýðubandalag-
ið hóf útgáfu á eftir að Þjóðviljinn
glataði áhuga ahra nema kröfu-
hafa. Helgarblaðið lagði fljótlega
upp laupana og vinsældir Viku-
blaðsins nú um stundir ættu að
kenna mönnum sitthvað um við-
brögð markaöarins viö hlutdræg-
um fréttaflutningi.
Kosningar eða símtal
Um ríkisrekna fiölmiðla gilda
hins vegar önnur lögmál en um
hina einkareknu. Þar geta stjórn-
endur látið gamminn geisa um
póhtísk metnaðarmál sín án þess
að nokkur fái rönd við reist. Ríkið
sér um að innheimta rekstrarfé af
skattgreiðendum og stjómendur fá
laun óháð því trausti sem fiölmið-
ilhnn nýtur.
Hér er ekki úr vegi að rifia upp
ræðu Harris lávarðar af High-
Cross á fundi hér á landi fyrir rúm-
um tíu árum. í ræðunni vakti hann
athygli á því hve almenn óánægja
er með það sem fólk greiðir fyrir
með sköttum sínum borið saman
við það sem menn greiða fyrir á
hinum fijálsa markaöi. Skýringin
á þessu væri vafalítið sú að á hin-
um frjálsa markaði gætu menn
skipt um framleiðanda á svip-
stundu en á markaði sfiómmál-
anna þyrftu menn að bíða í nokkur
ár eftir kosningum og þá væri
reyndar ahs óvíst að tækist að
skipta út mönnum.
Ámi Bergmann styður þessa
skoðun lávarðarins reyndar með
því að heha úr skálum reiði sinnar
vegna framgöngu ráðamanna
gagnvart Ríkisútvarpinu og lýsa
þar með yfir óánægju með ríkisrek-
ið útvarp. hann gæti sparað sér
þetta þras ef skylduáskrift að Ríkis-
útvarpinu væri afnumin og það
selt einkaaðhum. Þá þyrfti hann
einungis að lyfta upp símtólinu,
biðja síðasta skiptiborðið í Havana
um að gefa sér samband við Útvarp
Efstaleiti og segja upp áskriftinni.
Glúmur Jón Björnsson
„Hiö sama gildir um aðra einkarekna
Qölmiðla. Um leið og þeir taka pólitísk
sjónarmið fram yfir hlutlausan frétta-
flutning missa þeir viðskiptavini sína
og þar með tekjur.“
„VIU
mælt með því
hehshugar að
sprautufíklar
fái einnota
sprautur af-
hentar endur-
gjaldslaust.
Það er vitað
mál að fólk er
að nota
sprautur sem
það hefur dregið blóð upp í og þær
því hættulegar hvað það varðar.
Svo það er full ástæða th að gefa
fólki sprautur og ekki síður nálar.
Þetta er þekkt smitleið og ekk-
ert sem mælir á móti þessu. Þaö
tefur ekki það að fólk fari í með-
ferð og kemur ekki í veg fyrir aö
fólk taki á sínum vanda.
Ávinningurinn er sá að við get-
um komið í veg fyrir að fólk fái
banvæna sjúkdóma og aöra sjúk-
dóma eins og lifrai-bólgu.
Það er nauðsynlegt að taka
frara til að fólk átti sig á þessu
að það er ekki einungis náiin sem
er hættuleg með tihiti th smits
heldur ekki síður sprautan þvi
sprautusjúklingar draga blóð upp
i sprautuna th aö vita hvort þeir
hafi hitt á æð. Þannig verður
sprautan smitandi.“
Þórarinn Tyrfings-
son yfirlæknir.
„Það ber að
virða áhuga
og mnhyggju
manna fyrir
sprautuháð-
um fikniefna-
neytendum,
en hugmynd-
in aö dreifa ÓmarSmári
sprautUm th Ármannsson að-
þeirra endur- stoðaryfirlögreglu-
gjaldslaust Þiónn.
felur líka í sér ákveðna uppgjöf
og viðurkenningu á ástandi, sem
hægt er að breyta með miklu
áhrifaríkari hætti Með þvi að
dreifa ókeypis sprautum til fikni-
efhaneytenda er verið að senda
ákveðin skhaboð th þeirra og
annarra um að það sé í lagi að
sprauta sig með fikniefnum. Þetta
mætti einnig túika sem fyrstu
uppgjöf fyrir banni við fikniefna-
neyslu hér á landL
í dag era ódýrar sprautur að-
genghegar í apótekum ahan sól-
arhringinn svo það eitt ætti ekki
að koma í veg fyrir að fíklar gætu
nálgast þær. Ókeypis dreifing ein
sér dregur ekki úr líkum á eyðni
heldur getur þvert á móti aukið
tíöni sjúkdómsins þar sem likur
aukast að að fíklar hendi spraut-
unum frá sér hvar sem er og böm
umgangist þær með kæruleysis-
legum hætti.
Reynsla annarra þjóða af
ókeypis sprautudreifingu er mjög
slæm. Th dæmis var bytjað á því
á afmörkuðu sveböí í Zúrick 1987.
Því var hætt 1991 vegna rajög
slæmrar reynslu. Ástandið í
kringum dreifingarstaðinn var
þá orðið skelfilegt. Eru menn að
sækjast eftir þvi hér á landi?
Ég minni líka á að Reykjavik
er I samstarfi eiturlyfialausra
borga.