Þjóðviljinn - 31.03.1983, Blaðsíða 10

10 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 31. mars 1983
Kirkjugluggarnir í Bústaðakirkju eru langt komnir. Ljósm.: Atli.
Myndlistarmenn vinna verk sín í
kyrrþey, en kringum suma ríkir
enn meiri þögn en aðra. Það eru
þeirsem vartsjástí
myndlistarsölum og því koma
verk þeirra sjaldan fyrir sjónir
almennings. Þeir eru þó engu
ómerkari en hinir sem tíðum
sjást á síðum dagblaðanna eða
sjónvarpsskjánum. Gæði
myndlistar eru enda engan
veginn í réttu hlutfalli við
umfjöllun í fjölmiðlum.
Einn hinna hæglátu listamanna er Leifur
Breiðfjörð glerlistarmaður, hönnuður
steindra glugga. Það hefur verið lítið
fjaðrafok kringum manninn, þó svo hann
verðskuldi meiri athygli fyrir merkan
árangur, fyrst hér heima en nú síðast
erlendis.
/
í hinu virðulega skoska blaði „The
Scotsman" birtist á dögunum stór grein
eftir Sally Magnússon um Leif Breiðfjörð.
Greinin var samin í tilefni af sigri Leifs í
alþjóðlegri samkeppni um skreytingu
aðalgluggans í St. Giles í Edinborg, en svo
heitir móðir allra skoskra kirkna. Hún er
gotnesk frá 14. og 15. öld og stendur við
enda High Street og eina elstu og merkustu
götu borgarinnar The Royal Mile,
konunglegu míluna sem tengir hana við
Edinborgarkastala.
Grein Sallyjar ber yfirskriftina „Raising
his glass to Robert Burns". Glugganum er
ætlað að vera minnisvarði um hið fræga
skoska ljóðskáld sem er þjóð sinni jafnkær
og Jónas er okkur, þeirra „góða listaskáld“.
Enda er glugginn engin smásmíði; fimm
metra breiður og tíu metra hár gnæfir hann
yfir kirkjudyrunum á vesturgafli
miðskipsins og ber höfuð og herðar yfir
aðra glugga byggingarinnar.
Glerskreytingin sem fyrir er í þessari
veglegu umgjörð er frá ofanverðri 19. öld.
Hún er í prerafaelískum stíl þeirra
nýgotnesku listamanna sem ætluðu sér
undir merkjum Williams Morris að
endurreisafornar listhefðir miðalda, á
flatneskju breskrar iðnvæðingar. En líkt og
tákn þess draums er ásjóna spámannanna
tíu orðin litlaus og fölleit, sést vart lengur í
birtu sólargeislanna sem þrengja sér innum
gluggann.
Að vísu má segja prerafaelítunum það til
hróss að þeim tókst að blása nýju lífi í
kulnaðar glæður ýmissa listiðna, þar á
meðal glerlistarinnar. Því er það táknrænt
að Leifur skuli byggja verk sitt á grunni
þeirra manna sem endurskópu hans eigin
svið. Tengslin við þessa forvera haldast
náin, því við hliðina á hinu stóra gleri Leifs
mun áfram standa minni gluggi gerður af
„Hin
gömlu
kynni
gleymast
Leifur
Breiðfjörð
hannar
steindan
glugga
í
minningu
Robert
Burns
öndvegismálara Breta og prerafaelíta,
Edward Burne-Jones.
II
Forsendur málsins eru þær að fyrir
nokkrum árum var ákveðið að gangast fyrir
endurnýjunáSt. Giles ogm.a. varákveðið
að skapa kirkjunni nýtt andlit með nýjum
aðalglugga. Að þessari ráðagerð stóðu hin
ýmsu kirkjuráð og kirkjufélög í Skotlandi
auk stjórnar St. Giles og yfirstjórnar
fjármála skosku þjóðkirkjunnar. Virkasti
aðilinn var þó Burns-vinafélagið, The
Bums Federation sem sveið mjög hve lítt
Skotar héldu minningu skáldsins á lofti.
Bentu þeir á að allt frá 1885, hefði
brjóstmynd af Burns prýtt Westminster
Abbey, höfuðkirkju Lundúna. Þá hefði
Krýningarhirðkirkja Skotlands í Covent
Garden, einnigí Lundúnum, látið reisa
glugga honum til heiðurs árið 1960.
Sótti vinafélagið fast eftir að fá
vesturgluggann í St. Giles og bauð fram
25000 Sterlingspund til verksins. Síðan
hefur upphæðin hækkað um 5000 pund,
m.a. vegna styrkja frá skoska listráðinu.
Þessu tilboði var tekið og 30 listamenn frá
Bretlandseyjum og öðrum löndum sendu
inn tillögur sínar að væntanlegum glugga til
heiðurs Burns. En öllum tillögunum var
hafnað af dómnefnd sem skipuð var þremur
mikilsmetnum mönnum. David Daiches
1 prófessor í skoskum bókmenntum, Patrick
Reyntiens enskur glerskurðarmeistari og
um tíma kennari Leifs og Revel Oddy
aðalsafnvörður lista og fornleifa við
Konunglega skoska safnið, töldu best að
leita til fámenns hóps viðurkenndra
glerlistarmanna, þar eð fyrri tillögur væru
ófullnægjandi.
Um þetta leyti vildi svo til að Leifur
Breiðfjörð var staddur í Edinborg, þar sem
hann hélt fyrirlestra við Listaháskólann.
Var stungið upp á honum sem einum
væntanlegra fulltrúa, en hinir voru fjórir
Bretar, þrír Þjóðverjar ogeinn Frakki.
III
Þetta var árið 1981 og það var ekki fyrr en
Settur samán einn glugginn sem á að fara í Bústaðakirkju. Ljósm.: Atli.