Dagblaðið Vísir - DV - 08.09.1997, Blaðsíða 10

10
MÁNUDAGUR 8. SEPTEMBER 1997
Neytendur
Framleiðsla á lífrænni mjólk:
Tryggir ákveðna heilsu
og umhverfisvernd
„Ég hef lengi gengið með þá hug-
mynd í maganum að geta markaðs-
sett vöruna sjálfur. Maður er kom-
inn með ákveðna sérvöru sem er
töluvert eftirspurð.
Þvi er freistandi að vera ekki ein-
göngu hráefnisframleiðandi, heldur
fullvinna vöruna, koma henni á
markað og vera þannig í betri
tengslum við neytandann," segir
Kristján Oddsson, bóndi á
Neðra-Hálsi, en hann hefur fram-
leitt lífræna mjólk með vottun frá
íslensku vottunarstofunni Túni um
nokkurt skeið. Tún gefur út vottorð
til þeirra sem standast strangar
FAGOR
Fagor (Dvottavél 5 kg
800 snúninga
A frábæru verði
39.900- stgr.

ullarkerfi
kerfi fyrir viSkvæman
þvott
nraðkerfi
sjálfhreinsandi dæla
ryðfrí stáliromla
trefjabelgur
fjórskipt sápuhólf
• 13 þvottakerfi
• 800-550 snúningar
• sjálfvirkur
vatnshæðastillir
• skjálftavörn
• áfangavinda
• hljóðlát
• framleiddar undir
ISO 9001 gæðastaðli
Margra ára reynsla
UmboSsmenn um land allt
Endursöluabilar:
Rafmætti, Fjarðargötu 13-15, HafnarfirSi • Sigurður Ingvarsson, Sunnubraut 8, Garði • Rafstofan,
Egilsgötu 6, Borgarnesi • Verslunin Kassinn, Ólafsbraut 55, Ólafsvík • Radíónaust, Geislagötu 14,
Akureyri • Sveinn Guðmundsson, Lagarási 10, EgilsstöSum • Rafalda hf., Hafnarbraut 24, Neskaupsstað
• GuSmundur Hallgrímsson, Sóltúni, FáskrúðsfirSi • Armann Jóhannsson, Logalandi, StöðvarfirSi •
Rafnet, Markarlandi 15, Djúpavogi • Rafás, Austurbraut 6, Höfn-Hornafirði • Rás hf., Selvogsbraut
4, Þorlákshöfn • Jón Þorbergsson, Prestbakkakoti SíÖu, Kirkjubæjarklaustri • Geisli hf., Flötum 27,
Vestmannaeyjum • Rafbær, Aðalgötu 32, SiglufirSi • Rafsjá, A&alstræti 21-23, Bolungarvík.
RÖNNING
Borgartúni 24 • Sími 562 4011
81
Kristján Oddsson, bóndi á Neöra-Hálsi í Kjós, hefur ásamt Hettu, Tertu, Elísu og öllum hinum kúnum framleitt líf-
ræna mjólk sem er vottuð frá vottunarstööinni Túni frá því á síðasta ári. Kristján er með mjólkurbú í smíöum sem
ætlað er fyrir framleiðslu á lífrænni, ófitusprengdri mjólk. DV-mynd Pjetur
kröfur um lifræna matvælafram-
leiðslu.
Búið er ekki stórt, uppistaðan er
mjólkurframleiðsla, 100.000 lítrar á
ári, auk grænmetisræktunar, aðal-
lega gulrætur og allt lífrænt.
Kristján er að undirbúa stofnun
eigin mjólkurbús þar sem hann
mun framleiða ófitusprengda, líf-
ræna mjólk. Samkvæmt gildandi
lögum verður hann þó að gerils-
sneyða framleiðsluna eins og er en
hann vonast til að það geti breyst í
framtiðinni.
„Mjólkin verður ekki fitusprengd
í framleiðslunni hjá mér og það ger-
ir hana líka sérstaka. Ég hef þá
skoðun að með gerilsneyðingu og
fitusprengingu sé verið að rýra gildi
mjólkurinnar sem fæðu. Ófitu-
sprengd mjólk hjálpar til við að
byggja upp og viðhalda ónæmiskerf-
inu auk þess að vera bragðbetri. Ég
tel gerilsneyðingu í matvælum ai-
mennt komna út í öfgar og sé smám
saman að koma í bakið á okkur í
formi nýrra sjúkdóma.“
Hvað verður um lifrænu mjólk-
ina í dag?
„Hún fer í stóra pottinn hjá
mjólkursamsölunni og nýtist ekki
neytandanum nema óbeint.
Ég fæ auk þess ekkert meira fyr-
ir vöruna eins og ég geri kröfu um.
Þetta gengur ekki upp nema við get-
um tryggt okkur viðunandi verð því
að framleiðsla hjá okkur er minni
og dýrari en i hefðbundnum búskap
auk þess sem hann er vinnufrekari.
Upphafskostnaðurinn er nokkuð
mikill en þegar allt er komið af stað
ætti framleiðslan að verða ódýrari
og varan að lækka í verði þegar til
lengri tíma er litið.
Ég mun væntanlega gerilsneyða
mjólkina, pakka henni í neytenda-
umbúðir og dreifa henni sjálfur.“
Tvö ár án tilbúins áburðar
„Við fórum að hugsa um lífræna
ræktun á jörðinni 1984 og höfum
verið að síðan. Það var 1989 sem við
markaðssettum fyrsta lífrænt rækt-
aða grænmetið. Núna eru tvö ár síð-
an við notuðum síðast tilbúinn
áburð en fram að þeim tíma vorum
við smám saman að trappa notkun-
ina niður. Meðalbóndi eins og ég
notar um 20 tonn af tilbúnum
áburði árlega.“
Standa 100.000 lítrar undir rekstr-
inum?
„Já, með ákveðnu verði, 30 til
40% hærra en á venjulegri mjólk.
Ég er að skoða hvort þetta sé mögu-
legt, bæði tæknilega og fjárhagslega.
Varan er lífræn sérvara, umhverfis-
væn og verið er að skapa fram-
leiðslu á matvælum til framtíðar.
Það er ekki verið að nýta gæði nátt-
úrunnar á kostnað framtíðarinnar.
Með því að selja vöruna á hærra
verði er í raun verið að staðgreiða
fyrir verndun umhverflsins vegna
framleiðslunnar. Neysla á lífrænum
vörum felur líka í sér ákveðna
heilsuvernd þar sem við teljum
þessa vöru hollari auk þess að vera
laus við öll aukaefni. Sú heilsu-
vernd er þá líka staðgreidd í hærra
vöruveröi."
Eru það kostir lífrænu mjólkur-
innar?
„Já, auk þessa eru í henni öll þau
náttúrulegu efni sem náttúran ætlast
til að séu í henni. Þá hefur komið í
ljós að frumuuppbygging á lífrænum
vörum er öðruvisi en í öllum hefð-
bundnum vörum þar sem notaður er
tilbúinn áburður. Ég er ekki í vafa
um að þetta hefur áhrif og þessir
menningarsjúkdómar nútímans hafa
allir ákveðnar ástæður þó að vís-
indamenn séu ekki búnir að finna
þær. Það má segja að eðli lífrænnar
ræktunar sé svolítið dulræn. Það
tekur tíma að komast að sannleikan-
um,“ sagði Kristján að lokum.
Framleiðslan á Neðra-Hálsi á
ófitusprengdri, lifrænni mjólk verð-
ur ekki tilbúin á markað fyrr í
fyrsta lagi í janúar á næsta ári.
-ST/RR
Kr.
700
600
500
400 355
300 -------
200
649
Big Mac-máltíð og stór kók
- verösamanburður nokkurra Evrópulanda -

b'V’

273
118
100
l> »1^ Svíþjóð
170
ísland
55
Rússland
455
155
Noregur
Big IVIac
Stór kók
364

200
127
Þýskaland
127
Frakkland
Máltíð af gerðinni Big Mac kostar mismikið eftir löndum. Áberandi er hvað verð á íslandi er hátt miðað við nágranna-
lönd okkar í Evrópu. Verð á stórri kók, um það bil hálfum lítra, á veitingastað er líka nokkuð misjafnt eftir sömu lönd-