Dagblaðið Vísir - DV - 08.09.1997, Blaðsíða 16

16
enning
MÁNUDAGUR 8. SEPTEMBER 1997 JLlV
Viðburðaríkt
myndlistarsumar
Tveir myndlistaratburðir hafa
sett svip á menningarlíflð í höfuð-
borginni í sumar umfram annað:
hin alþjóðlega myndlistarsýning
ON iceland 1997, sem Hannes Lár-
usson átti frumkvæðið að, og al-
þjóðleg námsstefha um myndlist,
sem haldin var samhliða þessu
sýningahaldi og að hluta til með
sömu þátttakendum. Hvort
tveggja tókst vel og var vítamín-
sprauta fyrir myndlistarlífið í
landinu.
Sýningamar ON iceland 1997
hafa náð til flestra sýningarsala
borgarinnar og sýna hvernig
samtímalistin tekst á við sinn
veruleika meö ólíkum hætti,
bæði hvað varðar miðilinn sjálf-
an og viðfangsefnið. Auk hefð-
bundnari myndlistar voru fjöl-
margir gjömingar sýndir í Ný-
listasafninu sem undirritaður
hafði ekki tök á að fylgjast með
nema að litlu leyti. Hér í blaðinu
hefur áður verið fjallað um verk
þeirra Thomasar Hubers og Robins Pecks, en
það var ekki síður fengur að sjá hér ögrandi eft-
irlíkingar Svisslendinganna Peters Fischli og
Davids Weiss á dóti úr ruslakompunni, sem þeir
sýndu í Listasafni íslands, eða að sjá IKEA-út-
færslu Kanadamannsins James Grahams á
súprematískri abstraktlist Kazimirs Malevich
og miskunnarlausa túlkun Þjóðverjans Urs
Lúthi á sjáifsævisögu sinni í ljósmyndum, „séð-
um með bleikum augum löngunar og þrár“. Báð-
ir þessir listamenn sýna i Norræna húsinu,
ásamt dönsku listakonunni Elle-Mie Hansen
sem sýnir gervitunglamyndir og fréttaskeyti er
lýsa ástandi í hinum veöurfarslega og pólitíska
lofthjúp jarðarinnar.
Þá er einnig minnisstæð innsetning Kanada-
mannsins Davids Askevolds, „Don’t Eat Crow“,
sem hann sýnir á Kjarvalsstöðum: melankólskt
myndbandsverk sýnt inni í blikkskúr, þar sem
blaðskellandi kráka er að gæða sér á einhverju
gómsætu á meðan ónefnd listakona úr rithöf-
imdastétt rekur raunir sínar í sendibréfi til vin-
ar. „Éttu ekki kráku“ mun vera enskt orðatil-
tæki sem merkir að maður eigi ekki að láta
bjóða sér hvað sem er. Ljósmyndir og mynd-
bandsverk Vestur-lslendingsins Áma Haralds-
sonar voru einnig athyglisverð lýsing á þeirri
víglínu byggðar og náttúru, sem getur tekið á
sig óhugnanlega mynd ef hún er séð í víðara
samhengi. Afar athyglisverð tilraun til að nota
ljósmyndina til að túlka samspil byggingarlistar
og umhverfis.
Yfirlýst þema allra þessara sýninga var „tíma-
tengd myndlist", og í víðri túlkun má teygja það
hugtak nokkuð langt. En verkin sem hér um
Myndlist
Ólafur Gíslason
ræðir byggjast á gjörólíkum tæknilegum for-
sendum, jafnvel þótt skyldleika megi finna í inn-
taki þeirra. Þannig má sjá vissan skyldleika
þeirra Urs Lúthi og Thomasar Hubers í harm-
sögulegri túlkun þeirra á trúðshlutverkinu, og
túlkun þeirra James Grahams og Hubers á
módernískri formhyggju á sér líka snertifleti.
Dagbókarkennd verk Elle-Mie Hansen, Urs
Lúthi og Askevolds hafa llka
inntakslega snertifleti, og
þannig mætti lengi telja. Æski-
legt hefði verið að sjá meira af
íslenskri myndlist í beinum
tengslum við þessi verk, þannig
að við gætum betur áttað okkur
á stöðu okkar gagnvart þeim
straumum i list samtimans sem
þessi verk eru góðir fulltrúar
fyrir. En mestu máli skiptir þó
að hér höfum viö fengið inntaks-
ríkt og vandað yfirlit yfir
nokkra helstu stramna í mynd-
list samtímans, og slíkt ætti
ekki sist að vera ómetanleg
hvatning fyrir myndlistarmenn
okkar.
Alþjóðlega námsstefnan um
myndlist, sem haldin var í
tengslum við sýninguna ON
iceland 1997 var ekki síður
merkur viðburður. Það hefur
varla gerst áður að fjórir kenn-
arar úr fremstu röð frá Vestur-
heimi og Evrópu kæmu saman
hér á landi til að kenna og starfa með blönduð-
um hópi íslenskra og erlendra listnema og lista-
manna. Sá sem hér skrifar átti hlut að máli á
þessari námsstefnu sem skipuleggjandi og kenn-
ari, og hafði því tækifæri til að fylgjast með þétt-
skipaðri dagskrá hennar í fullar tvær vikur. Er
skemmst frá að segja að það voru óvenjuleg for-
réttindi að fá að fylgjast með starfi og kennslu
frábærra listamanna á borð við þá Thomas
Huber, Robin Peck og James Graham. Þá var ít-
alski listfræðingurinn Liborio Termine ekki síð-
ur óvænt vítamínsprauta með sinn suðræna
ástríðuþunga og sína glöggu túlkun á stöðu ljós-
myndarinnar. Skilningur hans á stöðu íslands í
evrópsku samhengi, sem hann setti fram á loka-
málþingi námsstefnunnar í Norræna húsinu og
í viðtali hér í blaðinu síðastliðinn fimmtudag,
var líka ögrandi hvatning.
Uppskera þessa viðburðaríka myndlistarsum-
ars er langt í frá afstaðin, því þessir atburðir
eiga eftir að skila sér í margvíslegu formi í ís-
lensku myndlistarlífi á næstu misserum og
árum. Vonandi verður alþjóðleg námsstefna um
myndlist að árlegum viðburði á íslandi I fram-
tíðinni.
„Lífið er aðeins hér"
Titill þessarar umijöllunar er tekinn úr nýútkominni ljóðabók Erlings
Sigurðarsonar frá Grænavatni, Heilyndi, og segir sitt um innihald
hennar. Höfundi er tíðrætt um dauðann og í fleiri ljóðum en
einu er fjallað um möguleikana sem manninum er boðið
upp á á langri ævi, ævi sem þegar á allt er litið er
kannski ekki svo ýkja löng. Og möguleikana nær
hann ekki alltaf að grípa af mörgum og misjöfnum
ástæðum. Stundum er hann of upptekinn af að
skima eftir því sem er hinum megin við fjallið
í stað þess að njóta þess sem hann hefur hér
og nú. Svo uppgötvar hann skyndilega að
tímaglasið er að tæmast og þá „lýkst upp
hið sanna: Lífið er aðeins hér“, eins og seg-
ir í upphafsljóði bókarinnar „Lífshlaupi".
Bókmenntir
Sígríður Albertsdóttir
„Lífshlaup" er að mínu mati eitt fal-
legasta ljóð bókarinnar og holl áminning
til okkar nútimamanna sem lifum svo
hræðilega hratt og gefum okkur of sjald-
an tíma til að staldra við (bls. 11):
Því held ég áfram og himinsins víddir
kanna
og horfi sífellt í fjarskann, hvar blánar loft,
en gleymi hinu: Að lifa á meðal manna
og miðla öðrum af sjálfum mér, vel og oft.
Þemað er augljóst: Leitið ekki langt yfir skammt.
Ljóðmælandi er fullur angurværðar og trega þegar
hann minnist þeirra fjölmörgu stunda sem hann stikaði
allt of hratt á milli „staða", fullur óyndis og eirðarleysis, í stað
þess að njóta lífsins hér og nú.
Mörg ljóðanna eru með raunalegum undirtón og lesandinn er iðu-
lega minntur á að maðurinn er ailtaf einn, hann fæðist einn,
ferðast einn og yfirgefur heiminn einn. (Sjá t.d. „Einn“,
bls. 34.) En hamingjan er innan seilingar þrátt fyrir
allt, ef til vill í líki lítils bams sem gefur þreyttmn
„lífsgleði, yl“ („Bæn“, bls. 19). Og æðruleysið fær
einnig sinn skammt (úr Hugró bls. 41):
Mæltu ei æðru, maður,
þótt myrkrið leggist að.
Áður skein ljós um alheim
en einhver slökkti það.
Reyndu heldur að halda
hugarró þinni og gá
hvort ekki megi ennþá
einhverja ljósgeisla sjá.
Rúmlega helmingur bókarinnar
inniheldur frumsamin ljóð en í seinni
hlutanum eru ljóð þýdd úr þýsku. Það
fyrsta er eftir Johann Wolfgang von
Goethe (1749-1832) og það síðasta eftir
Reiner Kunze (f. 1933). Eftir því sem ég
best fæ séð eru þýðingamar laglega af
hendi leystar, en lesendur geta auðveld-
lega kannað málið sjálfir því hvert ljóð
má finna á frummáli við hlið þýðingar.
Það er mikill og góður kostur.
Heilyndi Erlings Sigurðarsonar er falleg
og vönduö ljóðabók og ég tel að margir muni
njóta hennar. Ekki bara unnendur hins hefð-
bundna ljóðforms heldur flestir þeir sem kunna
að meta ljóö.
Erlingur Sigurðarson frá Grænavatni: Heilyndi
Mál og menning 1997
Nína Margrét á amer-
ískan markað
Nína Margrét Grímsdóttir hefur
gert samning, fyrst klassískra ís-
lenskra píanóleikara, við bandarískt
dreifingarfyrirtæki í New York.
Hann felur í sér dreifingu á geisla-
diski Nínu Margrétar, Mozart &
Mendelssohn, í allar helstu tónlistar-
verslanir í
Bandaríkj-
unum. Ðisk-
urinn kom
út hjá Skrefi
fyrir síðustu
jól og var
dreift af Jap-
is hér innan-
lands. Hann
hefur verið
leikinn
reglulega á
klassísku út- N|na Margrét
varpsstöðv- Grímsdóttir.
unum WNYC í New York, WVIA í
Pennsylvaníu og á CJRT í Toronto
fyrir milljónir útvarpshlustenda.
Sjálf býr Nína Margrét í Banda-
ríkjunum og starfar þar. Hún verður
fulltrúi íslands á skandinavískum
tónleikum I Steinway Hall í haust og
mun kynna íslenska og bandaríska
píanótónlist. Meðal annars frumflyt-
ur hún þar nýtt verk eftir Jolin
Speight.
Nína Margrét var enn fremur ný-
lega valin í úrslit Simone Belsky pí-
anókeppninnar sem er haldin í
Bandaríkjunum annað hvert ár.
Söngnámskeið
Orlowitz
íslenska óperan stendur fyrir
komu söngkennarans Andrés Or-
lowitz hingað til lands 16.-20. sept-
ember næstkomandi. Hann hafði
„masterklass” hér í fyrrahaust sem
mikil ánægja var með og hafa ís-
lenskir söngvarar sótt tíma hjá hon-
um síöan til Kaupmannahafnar. En
nú kemur hann til okkar og verður
með þrenns konar námskeið: virka
þátttöku, sem kostar 15.000 kr.,
áheymarþátttöku, sem kostar 6.000
kr., og áheym einn dag í senn sem
kostar 1.500 kr.
André Orlowitz barítonsöngvari
fæddist í Póllandi og lærði viö Tón-
listarháskólann í Gdansk, fyrst á
fiðlu og síðan söng. Hann stundaði
framhaldsnám á Ítalíu og hefur sung-
iö í helstu óperuhúsum þar, í Þýska-
landi, á Norðurlöndum og víðar.
Einnig hefur hann sungið með hljóm-
sveitum víða um Evrópu, í Banda-
ríkjunum, Japan, Ástralíu og Taívan.
Hann er einnig þekktur fyrir söng-
námskeið sín og fyrirlestra um víða
veröld.
Nánari upplýsingar fást hjá ís-
lensku óperunni.
„Á-Kafi"
Stopp-leikhópurinn lætur ekki
deigan síga í baráttunni viö fikniefn-
in. í „Skiptistöðinni" í fyrra var fjall-
að um eiturlyf og nú er hann að æfa
nýtt leikrit eftir Valgeir Skagfiörð,
„Á-Kafi“, um skað-
semi tóbaksreyk-
inga. Þaö verður
frumsýnt á Vest-
fjörðum um miðj-
an þennan mánuð.
Þetta verður far-
andleiksýning fyr-
ir 7. og 8. bekk
gmnnskóla og for-
eldrafélög, og hún
er unnin í sam-
vinnu við Krabba- Eggert og Katrín
meinsfélag Reykja- hæBast aö reyk-
víkur og Tóbaks- ingum.
vamanefnd.
í leikritinu er bmgðið upp mynd-
um úr lífi reykingafólks og aöstand-
enda þess þar sem ósiðimir fá háðu-
lega útreið. Fjórtán persómu- koma
við sögu en þær era leiknar af aðeins
tveim leikurum - svona í stíl við Bar
par. Leikaramir eru Eggert Kaaber
og Katrín Þorkelsdóttir en höfúndur
leikstýrir sjálfur.
Umsjón
Silja Aðalsteinsdóttir