Frjáls verslun - 01.07.1997, Blaðsíða 6

RITSTJÓRNARGREIN
ISLAND HF.
Magnús Pálmi Örnólfsson hagfræðingur kemst að
þeirri niðurstöðu - í afar fróðlegri grein í þessu
tölublaði Frjálsrar verslunar - að heildarkvóti tíl
útgerða í landinu sé að verðmætí um 200 milljarðar
króna. Hann bætir því við að ef hlutafélagið Island
hf., þar sem hver landsmaður ættí einn hlut, hefði
yfirráðarétt yfir þessum kvóta væri verðmætí hvers
hlutar um 740 þúsund krónur. Með öðrum orðum;
hver Islendingur ættí kvóta í hinni „sameiginlegu
auðlind” upp á 740 þúsund krónur!
Vissulega hefur áður verið horft á
kvótamálin út frá því sjónarhorni að
hver landsmaður ættí hlut í kvótanum
og gæti jafhvel fengið það skriflegt. Það
er hins vegar sláandi hve upphæðin er
há - 740 þúsund á hvert mannsbarn -
eða tæplega 3 milljónir á hverja fjögurra
manna fjölskyldu. Við svona tölur hljóta
flestir að spyrja sig hvort það sé réttlátt
og hagkvæmt að stjórnvöld afhendi
útgerðum svo mikil verðmæti á silfúr-
fatí - endurgjaldslaust - ár eftír ár.
A meðan stjórnvöld gefa útgerðar-
mönnum kvótann eru útgerðarmenn
sjálfir ekki svo grænir í fjármálum.
Engum útgerðarmanni dettur í hug að gefa öðrum
útgerðarmanni kvóta! Hann selur hann - að sjálf-
sögðu! Ekki eitt andartak veltír hann því fyrir sér
hvort útgerðin, sem kaupir af honum, hafi ráð á
kaupunum. Fær hann borgað? Annað þarf hann ekki
að vita. Síst af öllu skjóta upp í kollinum á honum
orð formanns síns, Kristjáns Ragnarssonar, til
stjórnvalda um að útgerðir eigi ekkert fé tíl að greiða
fyrir kvótann og sú greiðsla sé óréttlát Sem útgerðar-
maður kæmist hann lítíð áleiðis í viðskiptum ef hann
hugsaði þannig. Enda þarf hann þess ekki -
markaðurinn segir annað.
Markaðurinn sýnir mildl viðskiptí með kvóta. Fram
kemur í áðurnefndri grein Magnúsar Pálma Örnólfs-
sonar hagfræðings að Norðlendingar hafi bætt við sig
kvóta frá öðrum kjördæmum og greitt fyrir hann um
14,5 milljarða króna á núvirði. Önnur kjördæmi hafa
ekki misst kvóta sem því nemur - heldur selt. Kvóti
streymir því á milli landshluta og leiðin liggur norður
í þeim efiium - þótt straumur fólks liggi að visu i
gagnstæða átt; suður. Höfúðborgarsvæðið þenst út og
svo verður áfram hvernig sem málum
háttar á fisk- og kvótamörkuðum.
Meirihlutí þjóðarinnar er fylgjandi
veiðileyfagjaldi, samkvæmt skoðanakönn-
unum. Margir eru að vísu hlutlausir. Oft
má heyra fólk segja að gjald fyrir veiði-
leyfi sé réttlátt en aðferðafræðin sé óljós.
Með öðrum orðum: Alltaf sé verið að
ræða um réttlætí og hagkvæmni veiði-
leyfagjalds en það vantí úrskýringar á
aðferðinni, eins og hvers konar gjald og
hvernig því verði komið á. Þetta er á
margan hátt rétt. En á aðferðafræðin að
taka réttlætínu fram? Og er svo erfitt að
finna aðferð tíl að selja veiðileyfi? Að
minnsta kostí gengur útgerðarmönnum
sjálfúm ekki svo illa að leigja og selja kvóta.
Aðferðafræðin vefst ekki fyrir þeim. Um það vitnar
sala og leiga á kvóta fyrir tugi milljarða síðustu tíu
árin. Þeir láta markaðinn einfaldlega ráða ferðinni og
liggja ekki andvaka yfir því hvort kvóti streymi á milli
landshluta og úr byggðarlögum.
Stjórnvöld ættu að taka sér liðlega tíu ára reynslu
útgerðarmanna tíl fyrirmyndar í sölu kvóta - veiði-
leyfa - á markaði. Það, sem tekur fjögur ár að kenna
í viðskiptafræðinni, kunna þeir manna best; að fá
ódýrt og selja dýrt! Nýtum reynslu þeirra í þágu
Islands hf. Þeir eru tíl fyrirmyndar!
Jón G. Hauksson

ISSN 1017-3544
Stofauð 1939
Sérrit um viðskipta-, efaahags- og atvinnumál - 58. árgangur
RTTSTJÓRI OG ÁBYRGÐARMAÐUR: Jón G. Hauksson - AUGLÝSÍNGASTJÓRI: Sjöfii Sigurgeirsdóttir -
BLAÐAMAÐUR: Páll Ásgeir Ásgeirsson - UÓSMYNDARAR: Geir Ólafsson og Kristín Bogadóttir - UMBROT: Ágústa
Ragnarsdóttir. - ÚTGEFANDI: Talnakönnun hf. - RTTSTJÓRN, AUGLÝSINGAR OG AFGREIÐSLA: Borgartúni 23,105
Reykjavík, sími: 561-7575, fax: 561-8646 - ASKRIFTARVERÐ: 3.315 kr. fyrir 6.-11. tbl. -10% lægra áskriftarverð ef greitt er með
kreditkorti. - LAUSASÖLUVERÐ: 699 kr. nema bókin 100 stærstu sem er á 1.995,- - DREIFING í bókaverslanir og söluturna
á Stór-Reykjavíkursvæðinu annast fyrirtækið Sala og dreifing, sími: GSM 89-23334. - FILMUVINNA, PRENTUN OG
BÓKBAND: Prentsmiðjan Grafík hf. - LITGREININGAR: Prentmyndastofan hf. - Öll réttindi áskilin varðandi efni og myndir.
6