Frjáls verslun - 01.07.1997, Blaðsíða 48

"
hefur orðið veruleg aukning á framsali
aflaheimilda. Er handhafa aflaheimildar
nú leyfilegt að lána eða selja öðrum afla-
heimildina. Ef aflaheimild er seld missir
seljandinn rétt sinn til að
fá henni úthlutað aftur fyr-
ir næsta fiskveiðiár. Fram-
sal aflaheimilda, hvort
sem er innan fiskveiðiárs-
ins eða til frambúðar, er
nú lítið heft. Varðandi
framsal innan árs, þ.e. lán
á aflaheimildum, gildir sú
meginregla að nýti skip
sér minna en 50% afla-
heimilda sinna tvö ár í röð
fellur aflaheimild þess nið-
ur. Framseljanlegar veiði-
heimildir eru grundvallar-
atriði í þessum lögum því
með þeim er unnt að færa
aflaheimildir á færri skip
og þar með ná aflanum
með minni tilkostnaði.
Aflaheimildir eru hvorld
bundnar við byggðarlög
né landsvæði og geta því
flust milli landsvæða. Hins
vegar hafa viðkomandi
byggðarlög forkaupsrétt að skipum sé
ákveðið að selja þau frá byggðarlögun-
um.
Forkaupsrétturinn hefur þó ekki
komið í veg fyrir að tilfærsla aflaheim-
ilda milli sveitarfélaga undanfarin ára-
tug hefur verið gríðarleg. Mörg dæmi
eru um sveitarfélög sem
eiga nánast engar afla-
heimildir þrátt fyrir að
eiga sér langa sögu í út-
gerð og fiskvinnslu. I
kvótakerfinu lifir enginn á
frægðinni - nema e.t.v. þeir
sem fiskuðu vel á viðmið-
unarárunum.
Metum nú verðmæti
aflaheimilda sem flust hafa
milli kjördæma á tímabil-
inu 1986 til 1996/'97. Að-
ferðin er í raun einföld og
byggir á samanburði á
stöðu aflaheimilda í kjör-
dæmunum á tveimur tíma-
punktum. Fyrrgreindur
samanburður byggir ein-
göngu á upplýsingum frá
Fiskistofu um úthlutaðar
aflaheimildir og upplýsing-
um um markaðsverð var-
anlegra aflaheimilda allra
kvótabundinna fiskteg-
unda. Rétt er að benda á að ekki er tek-
ið tillit til þeirra viðskipta með aflaheim-
ildir sem átt hafa sér stað á því fiskveiði-
TEXTI
Magnús Pálml Örnólfsson
Seldar
aflaheimildir
1986-1996/97 nettó
I Reykjanes Vesturland
Suðurland ■ Austurland
I Vestfiröir ■ Reykjavík
Af kjördæmum sem
hafa selt kvóta hefúr
mestur kvóti farið frá
Reykjavík og Reykja-
nesi en hlutfallslega
minnst hefur farið af
kvóta frá Vestfjörðum.
Greinarhöfundur, Magnús Pálmi
Örnólfsson, útskrifaðist sl. vor sem
hagfræðingur frá Háskóla Islands.
Lokaritgerð hans fjallaði um tilfærsl-
ur aflaheimilda á milli sveitarfélaga á
síðustu tíu árum. Ritgerðin er afar
fróðleg og niðurstöður hennar athygl-
isverðar!
vóti streymir á milli landshluta
og liggur leiðin norður í þeim
efnum. Varanlegar tilfærslur og
sameining kvóta voru takmörkuð á
fyrstu árum kvótakerfisins vegna þess
að lög varðandi það voru ætíð tímabund-
in, ýmist til eins, tveggja eða þriggja ára
í senn. Nú eru lögin ótímabundin og
Norðlendingar skara fram úr í kvótakauþum:
A síöastliönum tíu árum hafa Norölendingar bœtt viö sig kvóta frá öörum kjör-
dœmum fyrir um 14,5 milljaröa. Úgeröir í öörum kjördœmum hafa ekki
„misst” kvóta sinn - heldur selt Norölendingum hann. Hlutfallslega minnst
hefur fariö afkvóta frá Vestfjörðum!
48