Vísir - 15.04.1978, Blaðsíða 25

vism Laugardagur 15. april 1978
25
Manstu eftir
Framboðsfiokknum?
Helgi Seljan, alþingismabur:
Ég man mætavel eftir Fram-
boösflokknum. Þaö var
sumpart gaman aö þessu,
þetta var viss skopstæling á
okkur þingmönnunum. Ég
haföi hinsvegar litið af þeim
aö segja, þar sem þeir buöu
aöeins fram i Reykjavik,
Reykjanesi og Suöurlands-
kjördæmi. Þaö heföi veriö
gaman aö hafaþáö hinum 14
sameiginlegu framboösfund-
um okkar fyrir austan.
Guömundur Sigurösson,
verkamaöur: Er þaö ekki
S j á lf stæöis f lokk u rinn ?
Eygió Steinsdóttir, húsmóöir:
Nei, ég man ekkert eftir
Framboösfiokknum. Nei ég
reikna ekki með að ég myndi
styöja slikan flokk — þaö er
ekki hægt að styöja hvaö sem
Þórunn Sigurbergsdóttir, hús-
móöir: Maður er nú ekki aö
draga ský fyrir sólu meö þvi
aö hugsa um slikt á svona
degi. i sannieika sagt þá man
ég nú eftir þeim og ég haföi til
og meö áhuga, en svo gufuöu
þeir bara upp.
Sighvatur Björgvinsson, 'al-
þingismaöur: Já, ég man eftir
þeim. Þaö var mest gaman
undir það siðasta þegar útlit
var fyrir að þeir fengju þing-
mann kjörinn. Þá heyröi maö-
ur um deilur innan flokksins
um hvort halda ætti áfram og
reyna að koma manni aö eða
bara að hætta við allt saman.
Viktor Ingólfsson, tækniskóla-
nemi: Já ég man eftir honum.
Ég þekkti svolitiö til sumra
sem voru i þessu. Hjá nokkr-
um var þetta virkileg gagn-
rýni á kerfiö en svo voru aftur
aörir innan um sem voru bara
gringosar. Sennilega myndi ég
nú ekki styöja O-flokkinn i
dag.
— JEG
skólamálum er að fjölga skól-
um.
Stefna Framboðsflokksins i
félagsmálum er aö auka félags-
lega samhjálp og samábyrgö.
Stefnan i tryggingamálum er
að bæta tryggingar.
Stefna Framboösflokksins i
landhelgismálinu er skýlaus.
Stefnan i húsbyggingarmal-
um er að stækka ibúðir meö þvi
að minnka herbergjafjöldann.
Stefna flokksins i samgöngu-
málum er að auka samgöngur.
Stefnan i brúarmálum er að
breikka brýr.
Stefna Framboðsflokksins i
landhelgismálinu er markviss.
Stefna flokksins i vegagerðar-
málum er að lagður verði hring-
vegur umhverfis landið, hring-
vegur i hverju kjördæmi, i ,
hverri sýslu og i hverri sveit,
þannig að landið verði allt
markað stórum O-um.
Stefna flokksins i hafnarmál-
um er að dýpka hafnir.
Stefnan i siglingamálum er
norð-norð-austur.
Stefnan i landhelgismálinu er
fastmótuð.
Stefna Framboðsflokksins i
flugmálum er betra skyggni.
Flokkurinn er á móti mengun.
Stefna flokksins i stjórnar-
skrármálinu er að stjórna eftir
stjórnarskránni.
Stefna flokksins i áfengismál-
inu er ódýrara áfengi.
Stefnan i bindindismálum er
meira bindindi.
Stefna Framboðsflokksins
i bjórmálinu er bjór i mjólkur-
búðir.
Stefna flokksins i útflutnings-
málum er að auka útflutning, en
i innflutningsmálum að minnka
innflutning.
Stefnan i sjávarútvegsmálum
er að auka fiskveiðar, með vax-
andi vernd fiskimiða og auka
verðmæti aflans með bættri
nýtni og fullkomnari tækjum i
landi.
Þróunin i landhelgismálinu er
okkur i hag.
Stefna flokksins i fiskiðnmál-
um er að auka fiskiðnað en i
öðrum iðngreinum að auka iðn-
að.
Stefna Framboðsflokksins i
stóriðjumálum er að stórauka
stóriðju.
Stefna flokksins i land-
búnaðarmálum er að auka
grassprettuna á kostnað hrossa-
ræktar.
Stefna Framboðsflokksins i
sauðfjárræktarmálum er að
minnka kjötframleiðslu, en
auka framleiðslu á gæruskinn-
um.
Flokkurinn styður hundahald,
— i sveitum.
Stefna Framboðsflokksins i
utanrikismálum er friðsamleg
samskipti við allar þjóðir.
Stefnan i landhelgismálinu er
að færa út landhelgina.
Stefna flokksins i efnahags-
málum er að festa hagfótinn hiö
snarasta og afnema siðan skatt-
ana.
Nú vænti ég þess að menn
gangi ekki lengur að þvi grufl-
andi, hver Framboðshugsjónin
er i raun og sann”.
1 lok ræðu sinnar sagði stýri-
maður: ,,Að lokum, kjósendur
góðir, látið ekki grinframboð
gömlu flokkanna blekkja yður á
kjördag, og munið að 13.
júni...tekur alvaran við”.
„Alvöru"-stjórnmála-
mennirnir
Þótt flokksblöðin hafi dyggi-
lega reynt að þegja framboð O-
listans i hel gerðu „óháðu” blöö-
in Visir, Mánudagsblaöið og Ný
vikutiðindi sér mikinn mat úr
þvi. 4. júni er t.d. þessi fyrirsögn
i Nýjum vikutiðindum: „EFT-
IR SJÖNVARPSUMRÆÐURN-
AR: O-LISTI STÓRVINNUR Á.
ÚRSLITIN ALDREI ÓVISSARI
EN Nú”. Heimildin er að visu
ekki pottþétt, en hljómgrunnur
O-framboðsins var ótviræður.
En Gunnlaugur sagði að þrátt
fyrir vissan taugatitring innan
gömlu flokkanna hafi atvinnu-
stiórnmálamenn vfirleitt tekið
Framboðsmönnum vel.
„Ég man eftir þvi að á fyrsta
af þremur framboðsfundum
sem við tókum þátt i á Suður-
landi gætti þó talsverðrar tor-
tryggni i okkar garð. Þessi
fundur var haldinn á Selfossi og
það var alveg greinilegt á við-
brögðum sumra stjórnmála-
mannanna að þeir áttu von á
öllu illu. Þeir voru brúnaþungir
mjög á fundinum og stökk ekki
bros þótt við færum vitaskuld á
kostum. En þegar þeir upp-
götvuðu að við vorum ekki með
sprengjur i handraðanum og
ætluðum ekki að hleypa upp
fundinum breyttist viðhorfið, og
á næsta fundi tóku þeir mjög
kurteislega á móti okkur, og
hrósuðu þessu hressa unga fólki
fyrir góða framkomu. En stað-
reyndin var sú að þeir vissu
ekkert á hverju þeir áttu von,
enda gengu ýmsar sögur um
uppátæki Framboðsmanna”.
Þingmaður
magann
Það voru ekki aðeins „al-
vöru” - stjórnmálamennirnir
sem voru uggandi yfir framboði
að nokkrum skugga á framboð
okkar þá held ég að markmið
þess hafi náðst”.
Árangur O-listans
Ekki kom til þess að Fram-
boðsmenn stæðu andspænis
þeirri ógn og skelfingu að vera
komnir með þingmann. Engu að
siður var arangur flokksins i
kosningunum athyglisverður.
Hann fékk 2,0% af heildarat-
kvæðamagninu (2,110 atkvæði),
3,0% i Reykjavik, 3,2% i
Reykjaneskjördæmi og 1,9% i
Suðurlandskjördæmi. Gunn-
laugur kvað ógerning að segja
til um það hverjir hefðu verið
kjósendur Framboðsflokksins.
Vafalaust hefðu það verið
óánægðir kjósendur úr ýmsum
áttum, þótt meirihlutinn hafi
trúlega verið ungt skólafólk. En
hver voru óbein áhrif Fram-
boðsflokksins?
„Um það er erfitt að segja”,
svaraði Gunnlaugur. „I
kosningunum urðu miklar
breytingar á fylgi stjórnmála-
flokkanna og ég er ekki i nokkr-
komu siðast saman til fundar
fyrir kosningarnar ’74 til að
ræða hvort gera skyldi aðra at-
lögu, en niðurstaðan varð nei-
kvæð.
„Það er ekki hægt að endurtaka
svona uppákomu, a.m.k. ekki af
sama fólki og á sama hatt”,
sagði Gunnlaugur. „Þar fyrir
utan eru alltaf fyrir hendi for-
sendur til að gera grin að stjorn-
málum og stjórnmálamönnum.
Aðstæður núna eru þó, held ég,
talsvert frábrugðnar þeim sem
við gengum út frá ’71 og beita
þyrfti nýjum aðferðum við
framboð af þessu tagi.til dæmis
fyrir kosningarnar i ár”.
örlög Framboösmanna
En hvað hefur orðið um
Framboðsmenn sjöárum siðar?
„Stór hópur þeirra er nú, — og
var reyndar lika þá —, stuðn-
ingsmenn Álþýðubandalagsins.
Flest þetta fólk var róttækt i
stjórnmálaskoðunum. Sjálfur
hef ég alltaf verið róttækur og
gegni nú trúnaðarstörfum fyrir
Alþýðubandalagið. I"lest okkar
Brot af því ritsmíðaf lóði sem Framboðsf lokkurinn olli í blöðum. T.v. má sjá að
O-listinn er kominn inn í bókmenntirnar í Ijóði Matthíasar Johannessen.,,Undir
regnhlif".
O-listans. Um tima voru Fram-
boðsmenn sjálfir óttaslegnir yf-
ir þeim möguleika sem varð æ
stærri eftír þvi oem nær dró
kjördegi, að svo margir yrðu til
að kjósa Framboðsflokkinn að
hann fengi nauðugur viljugur
þingmann kjörinn.
„I byrjun júni fórum við að
verða skithræddir um þennan
möguleika”, sagði Gunnlaugur.
„Og m.a.s. spekúlantar hjá hin-
um flokkunum töldu vaxandi
likur á þessu. Siðustu dagana
fyrir kjördag beindist kosninga-
barátta Framboðsmanna þvi
einkum að þvi að fá fólk ofan af
þvi að kjósa flokkinn! Miðstjórn
Framboðsflokksins kom saman
til að ræða hvað til bragðs skyldi
taka ef hann kæmi manni að og
voru nokkuð deildar meiningar
um viðbrögð. Sjálfsagt hefði það
veriðhægðarleikur fyrir okkur i
þvi andrúmslofti sem þá rikti,
að fá mann eöa jafnvel menn
kjörna ef slikt hefði veriö ætlun-
in frá upphafi. En það stóð
hreinlega aldrei til. Þó verður
að segja þá sögu eins og hún er,
að einn af frambjóðendum
flokksins var undir lokin búinn
að fá þingmann i magann vegna
velgengni framboðsins og flutti
við stjórnmálaumræður i út-
varpssal 3. júni alvarlega kosn-
ingaræðu. Það voru auðvitað
svik við Framboðshugsjönina
sem var einfaldlega að
hleypa fjöri i kosningarnar
og fletta ofan af hefðbundnu lýð-
skrumi. En þótt þetta hafi varp-
um vafa um að Framboðsflokk-
urinn hefur verkað sem hvati á
þessar breytingar. Þær komu
einkum fram i fylgisaukningu
Alþýðubandalags og Samtaka
frjálslyndra og vinstri manna,
enda beindust spjót Framboðs-
flokksins óhjákvæmilega mest
að þeim flokkum sem setið
höföu við völd i áraraðir — og
voru þar með fulltrúar kerfis-
ins. Það er erfitt að meta þessi
áhrif. Og þótt framboð O-listans
hafi þá gert atvinnupólitikusum
erfiðara að nota innantóm slag-
orð i málflutningi sinum, þá
hafa þau áhrif ekki orðið sér-
lega langvinn ef marka má
stjórnmálaumræðuna núna.
Framboöið hefur engu að siður
stuðlað að vitrænni umræðu, og
það sýndi fram á að fámennum
hópi er auðveldlega kleift að
bjóða fram i kosningum og ööl-
ast þannig auglýsinga- og
áróöursaðstöðu i rikisfjölmiðl-
um og viðar.”
Framhaldið
Eftir kosningar voru uppi
ýmsar hugmyndir meðal Fram-
boðsmanna um að halda áfram
starfsemi flokksins, m.a. að
gefa út dagblað, sem yrði aðeins
ein leiðarasiða og fengist þannig
lesin upp i útvarpi. Niðurstaðan
varð þó sú að grundvöllur var
ekki fyrir áframhaldandi starfi.
Aðstandendur framboðsins
höfðu fastmótaöar stjórnmála-
skoðanir og kusu þá flokka ’71
sem þau fylgdu að málum. Ég
held að sárafáir í’ramboðs-
menn hafi kosiö O-listann! 1
þessu þarf ekki að felast nein
mótsögn. Framboösflokkurinn
var einfaldlega tæki til að
sparka i hefðbundin stjórnmál.
Þar með er ekki sagt að Fram-
boðsmenn hafi talið atkvæðum
sinum best borgiö þannig. Þótt
ég sé alls ekki sammála öllu þvi
sem sagt er og gert i nafni Al-
þýðubandalagsins, þá fylgir það
stefnu sem kemst næst minum
eigin hugmyndum. Ef mabur
vill hafa áhrif á stjórnmála-
þróunina þá eru stjórnmála-
flokkarnir tæki til þess. En ég er
á móti trúarlegu viðhorfi i
stjórnmálum og maður selur
engum flokki sálu sina fyrir fullt
og fast. Afturámóti er timi Fra-
boðsflokksins einhver allra
skemmtilegasti timi sem ég hef
upplifað. 1 kringum framboðið
var mikið fjör og kátina og
hópurinn var i heildina mjög
samhentur.”
Stenduröu þig nokkurn tima
að þvi i virkri þátttöku i stjórn-
málastarfsemi núna, að þú takir
þér i munn þá frasa og slagorö
sem þið Framboðsmenn spaug-
uðuð með fvrir sjö árum’’
..Nei. Ég held ég hafi verið al-
veg bólusettur fyrir sliku. Von-
andi fvrir lifstið”.
— AÞ.
Myndir: Björgvin Pálsson o. ffl.