Pressan - 02.02.1989, Blaðsíða 6

r
Fknmtudagur 2. febrúar 1989
Jóhann á heimili sinu við Kenwood Drive í Beckenham, sem einnig er aðsetur fyrirtækis hans, Anglo
lcelandic Business and Travel Consultants. ,,Ég er ekki aldeilis á þvi að setjast i heigan stein. Hugur-
inn er á fleygiferð i kringum allt sem kalla má íslandskynningu.“
Kom of hratt niður á__________
jörðina
Jóhann hefur eignast marga og
góða vini í gegnum árin við störf sín
og áhugamál. Hann minntist sér-
staklega á Magnús Magnússon,
sjónvarpsstjörnuna góðkunnu.
„Við Magnús erum búnir að vera
vinir í mörg ár. I kringum
1969—1970 datt mér í hug að hefja
sölu á „Söguferðum“ til íslands. Eg
hitti Magnús í Skotlandi og honum
leist mjög vel á þetta. Við hófum
sölu á þessum ferðum til íslands þar
sem Magnús var leiðsögumaður.
Þetta gekk mjög vel í 3—4 ár, en þá
tók verðlagið heima að hækka
verulega og það kom stöðnun í
þetta. Það endaði með því að þetta
dó út, en nokkrum árum seinna
kom upp sú hugmynd að nýta ört
vaxandi vinsældir Magnúsar í aug-
lýsingum. Ég gerði samning við
Magnús um að hann kæmi fram í
auglýsingunum þar sem hann segði:
„Be a Guest in my Country". Þetta
voru mjög vinsælar auglýsingar, ég
og okkur þótti það dálítið grátbros-
legt að kjötið á veitingastöðunum
var svo þunnt skorið að við töldum
okkur geta lesið dagblað í gegnum
það! Við íslendingarnir komum í
skólann í nýjum frökkum og al-
mennt vel til fara, en skólafélagar
okkar voru í heldur göntlum og
blettóttum regnfrökkum. Þeir
sögðu að það væri nú alls ekki móð-
ins að ganga í hreinum flíkum og ef
við vildum virkilega vera eins og
þeir sjálfir þá ættum við að leggja
frakka okkar í eólfið, labba á beim
ogdragaáeftirokkursvo við fengj-
um einhvern karakter í þá. Við
höfnuðum góðu tilboði. “
En 1953 fékk Jóhann tilboð um
að gerast starfsmaður á sameigin-
legri skrifstofu Flugfélagsins,
Ferðaskrifstofu ríkisins og Eim-
skipafélagsins í London — og hann
tók því.
„Ég var í raun starfsmaður allra
þriggja fyrirtækjanna, en það er
sagt að þú getir aðeins dýrkað einn
guð og ég var skráður hjá Flugfé-
laginu. Við vorum þarna þrjú og ég
sinnti öllunt mögulegum verkefn-
um, var í raun sendisveinn jafnt sem
forstjóri." Aldarþriðjungi síðar
voru starfsmenn Flugleiða í Lond-
on orðnir 13 auk 2—3 í Skotlandi.
Fyrsta árið hjá Jóhanni fóru 376
Bretar til íslands, en 1987 var talan
kontin upp í 10 þúsund.
Verðlagið fer illa með
víkingana
„Starfið byggðist stig af stigi upp,
sem ég fer ekki náið út í, en verðlag-
ið er mér hins vegar ofarlega í huga.
Við kynntum í kringum 1980 vetr-
arpakkana, sem innifólu 4—5 daga
í kringum helgi á íslandi. Slíkur
pakki kostaði þá nálægt 68
pundum, með flugferðum, hóteli
og morgunverði, og var gengi
pundsins í kringum 18 krónur. Eg
man að vel útilátin og góð máltíð á
Lækjarbrekku með borðvíni kost-
aði um 11 pund. Það mátti segja að
verðlag væri mjög svipað og á Eng-
landi — en nú hefur heldur betur
sigið á ógæfuhliðina; að borða á ís-
landi á veitingastað er að minnsta
kosti tvöfalt dýrara, sérstaklega
þegar talað er um úthverfi
London."
Árum saman var ísland í sam-
floti með hinum Norðurlöndunum
með kynningar og vöktu þær í
mörgum tilfellum sérlega mikla at-
hygli. En 1983 stofnuðu fulltrúar
allra íslenskra fyrirtækja sem starfa
á Bretlandi hinn svokallaða
’83-hóp, sem nú heldur reglulega
kynningarfundi um málefni og af-
urðir íslands. „Þetta hefur lukkast
mjög vel og verið snar þáttur í
kynningu okkar á íslandi.“
Jóhann hefur talsverðar áhyggj-
ur af áhrifum of hás verðlags á
Islandi. „í ferðabransanum eins og
í öðrum viðskiptum eru það fram-
boð og eftirspurn sem skapa og eiga
að skapa ríkjandi verð. Ef verðið er
of liátt hreyfist varan ekki. Ég frétti
af því í haust hjá Flugleiðum að
margir hefðu beðið um að komast
fyrr til heimkynna sinna en til stóð,
vegna þess að þeir stóðu uppi pen-
ingalausir eftir dvölina á Islandi!
Það er örugglega einhver allra
versta auglýsing sem við getum
fengið þegar svona gerist. Annað-
hvort hefur fólkinu þá ekki verið
sagt hvað hlutirnir kostuðu á ís-
landi eða því hefur verið sagt
ósatt.“
Sem fyrr segir hefur ferða-
mannastraumurinn frá Bretlandi til
íslands vaxið mjög yfir árin. „En
þrjú þorskastríð fóru mjög illa með
viðskiptin. Ég man t.d. að síðasta
stríðið var þannig að barátta var
háð í hverju blaði og á hverri sjón-
varpsstöð — hún kom inn á öl!
heimili nánast á hverju kvöldi. Við
vorum auðvitað álitnir algerir vík-
ingar. Allar fréttir hér voru mjög
neikvæðar og ekkert gert af því að
draga málstað íslands l'ram. Við
reyndum auðvitað að sannfæra við-
skiptavinina urn að það væru engin
illindi heinta gegn ferðamönnun-
um, en það gekk svona — á einu ári
fækkaði breskum ferðamönnum til
íslands úr 8 þúsund í 3.800.
Af þorskastríðum og_________
ráðstefnum
Sjálfur varð ég alls ekki fyrir
ónotum þorskastríðanna vegna og
kunningjafólk okkargerði bókstaf-
lega í því að segjast vera á okkar
bandi í málinu. Þessi ár tók ég eftir
því, að þegar fólk kom inn á skrif-
stofu okkar var það hálffeimið —
var greinilega með þorskastríðið í
huga. Ég ákvað að safna öllum
þeim gamanmyndum og skrýtlum
sem birtust í dagblöðunum og
hengdi innrammaðar upp á vegg.
Þegar fólk sá að við gátum brosað
að þessu öllu hreinsaðist andrúms-
loftið og feintnin hvarf eins og dögg
fyrir sólu. Og þegar þjóðirnar
höfðu samið voru hinar neikvæðu
tilfinningar fljótar að gleymast —
meira að segja kom fjöldi fólks á
skrifstofuna og sagðist telja að í
þessu máli hefði það verið stóri
karlinn sem ætlaði að kúga litla
manninn. Nú er hins vegar töluvert
af fólki hér sem hefur samúð með
hvalnum og er fylgjandi Green-
peace og er það mál að komast á
alvarlegt stig. Ég held að það sé full
ástæða fyrir okkur að spyrja þeirr-
ar alvarlegu spurningar hversu lengi
við höfum efni á að halda þessu til
streitu — er það þess virði?“
Jóhann telur að án efa sé það
leiðtogafundur Reagans og Gorb-
achevs sem síðustu árin hefur fært
islandi mestu og bestu kynninguna.
„Fundurinn var örugglega sú besta
auglýsing sem við höfum nokkurn
tíma fengið, kannski ekki síst fyrir
þá sök hversu vel hann var skipu-
lagður þrátt fyrir skamman fyrir-
vara. Þetta bendir líka á sinn hátt á
réttmæti þess sem ég hef lengi látið
mig dreyma um, að gera ísland að
sérstöku ráðstefnulandi. Ég byrjaði
reyndar á áróðri fyrir þessu fyrir að
minnsta kosti 20 árum. Fyrir síð-
asta þorskastríð vorum við komnir
alllangt á veg hér á Bretlandi með
að fá fyrirtæki til að fara til íslands
til að halda ráðstefnur. Meðal ann-
ars má nefna til sögunnar stórfyrir-
tækið ICI, lyfjafræðideild þess var
með ráðstefnur á íslandi í 2—3 ár
fyrir þorskastríðið og við vorum
komnir með einar 4—5 ráðstefnur á
blað þegar stríðið hófst. Því miður
var það allt afpantað vegna þess að
rnenn höfðu áhyggjur af viðmótinu
gagnvart ráðstefnugestunum — af
slagsmálum á börum og svo fram-
vegis. Núorðið er töiuvert af slíkum
ráðstefnum á íslandi, en að niínu
mati eru þær of bundnar við sum-
artímann og ráðstefnur sem tengj-
ast norrænni samvinnu þar sem
þjóðirnar eru að skiptast á. Ég vil
heldur leggja aukna áherslu á ráð-
stefnur sent haldnar eru frá því
seinnipart sumars til vorsins. Fæst
fyrirtæki halda viðskiptaráðstefn-
ur á sumrin, þegar fólk er í fríi með
fjölskyldum sínum. Framboð er
geysilega mikið og verðlagið eftir
því, þannig að það kostar okkur
talsvert átak að komast vel af stað í
þessum efnunt.
Að beina straumunum i
réttar áttir
Það er búið að ræða þetta í mörg
ár, en málið er aldrei almennilega
afgreitt. Við megum ekki gleyma
því að einn einasti ráðstefnugestur
skilur eftir sig meiri peninga á stutt-
um tíma en allt að 10 bakpoka-
ferðamenn.
Ég var að lesa í Mogganum um
nýja nefnd sem stofnuð hefur verið
vegna kynningarherferðar fyrir ís-
Dorothy og Jóhann i eidhúsinu heima. pau giftust árið 1956 og eiga
saman 3 börn. Jóhann hefur verið búsettur ytra i fjóra áratugi. ,,Eg
hef óbilandi áhuga á að kynna ísland á réttan og sannan hátt á Bret-
landi og ég tel mig geta gert miklu meira fyrir island hér en heima. “
land og afurðir landsins. Það var
mér sérstök ánægja að lesa að her-
ferðin ætti að hefjast á Bretlandi,
því ég hef óbilandi trú á því að hér
sé mikill og góður markaður fyrir
ísland. Ég tel ísland eiga geysilega
góða möguleika bæði í ferðalögum
og í sambandi við heilsurækt ýmiss
konar. Sérstaklega í ljósi þess að við
erum utan hins mengaða svæðis í
Evrópu. Þetta hlýtur að vera efst á
blaði hjá okkur, en það er svo fjöl-
margt annað sem getur hjálpað til.
Ef okkur tekst til dæmis að selja
rafmagn til Bretlands þá yrði það
gríðarleg auglýsing — fóík þyrfti
ekki annað en kveikja Ijós hjá sér
og verður þá ósjálfrátt hugsað til ís-
lands! En Bláa lónið og annað í
þeini dúr má ekki kynna of snemma
— við verðum fyrst að fá gæða-
stimpilinn, það er afar mikilvægt.
Ef við förum of snemma með slikt
á ntarkaðinn verður það dæmt sem
2. eða 3. flokks vara og það má alls
ekki gerast.
Þrátt fyrir mikla vinnu og fjöl-
miðlakynningu, leiðtogafund, Vig-
dísi forseta, Jón Pál, Magnús
Magnússon, skákmeistara, íþrótta-
hetjur í handbolta og fótbolta og
tvær alheimsfegurðardrottningar er
fullt af fólki á Bretlandi sem hefur
ekki numið neitt af þessu. Ætli
besta auglýsingavopn okkar sé ekki
það fólk sem hefur farið til íslands
og tekið þar ógrynni af fallegum
myndunt og sýnir vinum sínum og
vandamönnum. En það fer enginn
til íslands án þess að hafa haft eitt-
hvað sérstakt í huga. Ég held að við
gætum gert margt með því að beina
augunum frekar að ákveðnum
markhópum. Til er fólk sem safnar
löndum eins og aðrir safna frí-
merkjum, en flestallir hafa áhuga á
einhverju sérstöku. Það eru til alls
konar sérhópar sem geta skapað
mikla möguleika fyrir okkur, sem
enn hefur ekki reynt mjög mikið á.
Það er ekki vafi á því að landar
okkar í heimsfréttunum hafa vakið
mikla athygli hér og komið af stað
góðum straumum, en þá þarf eitt-
hvað fleira að koma til sem beinir
straumunum í réttar áttir. “
man að eitt sinn vorum við með um
10 þúsund fyrirspurnir á 2—3 mán-
uðum út á þessar auglýsingar. Yfir-
leitt héldu Englendingar að
Magnús væri Skoti, enda alinn þar
upp, en eftir þetta varð æ fleirum
ljóst að hann væri Islendingur.“
Jóhann hætti störfum hjá Flug-
leiðum l. júlí 1987, var orðinn
þreyttur og vildi snúa sér að eigin
málum.
„Eftir þetta var ég eins og lamb
sem sleppt er út úr húsi, varð mjög
fjörugur en slappaði jafnframt vel
af. Kannski hef ég komið of hratt
niður á jörðina, því 19. júní 1987
fékk ég hjartaáfall. Það tók sinn
tíma að jafna sig, en síðan má segja
að mér hafi sjaldan liðið betur og ég
hef ferðast mikið og talsvert spilað
golf — leikið mér að því sem ég hef
mest gaman af og gert ýmislegt
heima fyrir sem mætt hafði
afgangi.“
Jóhann stofnaði ásamt eigin-
konu sinni, Dorothy, fyrirtækið
Anglo Icelandic Business and Tra-
vel Consultants síðastliðið vor. Fyr-
irtækið snýst ekki síst um að koma
íslendingum til að æfa og keppa á
Sundridge Park-golfvellinum, sem
um 80 landsmenn kynntust í fyrra
og enn fleiri kynnast í ár.
Uppeldisstaður íslenskra
kylfinga________________________
„Vellirnir á íslandi eru að flestu
leyti eins og víðast hvar annars stað-
ar, nema hvað við höfum mikla víð-
áttu og fá tré. Það hefur oft komið
sér illa fyrir landann í keppni er-
lendis að hafa ekki vanist trjánum.
Það er talið að þeir sem ráða við
þessa tvo velli í Sundridge Park,
vesturvöllinn sem er hæðóttur og
þröngur og austurvöllinn sem er
lengri og víðari, geti spilað hvar sem
er í heiminum. Þetta er því mjög
góður staður fyrir Islendinga að
kynnast. Við fengum enda þá hug-
mynd í fyrra að koma ungum ís-
lendingunt af stað erlendis á
þessum völlum. Ég ræddi þetta við
Konráð Bjarnason, formann Golf-
sambands íslands, og fleiri og þeir