Fréttablaðið - 27.05.2006, Síða 22

27. maí 2006 LAUGARDAGUR
FRÁ DEGI TIL DAGS
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 – prentmiðlar RITSTJÓRAR: Kári Jónasson og Þorsteinn Pálsson FRÉTTARITSTJÓRI: Sigurjón M. Egilsson AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Jón Kaldal FRÉTTASTJÓRAR: Arndís
Þorgeirsdóttir, Pétur Gunnarsson og Trausti Hafliðason RITSTJÓRNARFULLTRÚI: Steinunn Stefánsdóttir RITSTJÓRN OG AUGLÝSINGAR: Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík AÐALSÍMI: 550 5000
SÍMBRÉF Á FRÉTTADEILD: 550 5006 NETFÖNG: ritstjorn@frettabladid.is og auglysingar@frettabladid.is VEFFANG: visir.is UMBROT: 365 – prentmiðlar PRENTVINNSLA: Ísafoldarprentsmiðja
ehf. DREIFING: Pósthúsið ehf. dreifing@posthusid.is Fréttablaðinu er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu, Suðurnesjum og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum
á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. issn 1670-3871E
N
N
E
M
M
/
S
ÍA
/
N
M
2
17
15
Mest lesna viðskiptablaðið
AUGLÝSINGASÍMI
550 5000
FYLGIR FRÉTTABLAÐINU ALLA MIÐVIKUDAGA
Sa
m
kv
æ
m
t
fj
ö
lm
ið
la
kö
n
n
u
n
G
al
lu
p
o
kt
ó
b
er
2
00
5.

Heppinn
Fjölnismenn efndu til happdrættis á
heimaleik sínum gegn Haukum í fyrstu
deildinni í knattspyrnu á dögunum.
Giltu aðgöngumiðarnir sem happdrætt-
ismiðar og var farseðill til einhvers af
áfangastöðum Icelandair í vinning. Tals-
verðrar spennu gætti meðal áhorfenda
þegar kom að því að
draga út vinninginn
enda kætir farseðill
út í heim flesta
landsmenn. Heyra
mátti saumnál detta
þegar kynnir las upp
vinningsnúmerið og
í kjölfarið skrjáf
í miðum
þegar fólk
athugaði
hvort það
hefði
haft heppnina með sér. Ekki er ljóst
hvaða máttarvöld voru að verki þennan
daginn en alltént er það lyginni líkast
að sigurnúmerið var í eigu Jóns Karls
Ólafssonar, forstjóra Icelandair.
Óvænt
„Við treystum Degi B. Eggertssyni og
Samfylkingunni best til þess að leiða
áframhaldandi uppbyggingu Reykjavík-
ur...“ segir meðal annars í auglýsingu
sem birtist í Fréttablaðinu á fimmtudag
og prýddi myndir af fjölmörgu þekktu
fólki. Athygli vekur að Grímur
Atlason þroskaþjálfi er í þeim hópi
en hann tók þátt í prófkjöri Vinstri
grænna vegna kosninganna nú.
Hafði hann ekki erindi sem erfiði og
virðist hafa snúið baki við flokknum
í kjölfarið. Í það minnsta treystir
hann Degi og Samfylkingunni
betur en Svandísi og VG.
Ólíkar fléttur
Svandís Svavarsdóttir gerði athugasemd
við val á þáttarstjórnendum á kosninga-
vökum NFS í umræðum oddvitanna í
Reykjavík á fimmtudag. Taldi hún óhæft
að aðeins karlar kæmu að verkinu og
spurði hvar konurnar væru eiginlega.
Sigmundur Ernir Rúnarsson spurði á
móti hvers vegna í ósköpunum Árni
Þór Sigurðsson væri í öðru sæti hjá VG,
hvers vegna þar væri ekki kona líka.
Svaraði Svandís því til að framboðið
notaði fléttulista og því væri
þetta svona. „Þetta er
okkar fléttulisti,“ sagði
þá Sigmundur og benti
á Egil Helgason.
bjorn@frettabladid.is
Í dag er gengið til kosninga. Auð-
vitað væri freistandi að nota tæki-
færið og hvetja lesendur til að
kjósa rétt. Kjósa eins og ég. Ætli
það sé ekki nokkuð ljóst hvern ég
styð.
En ég féll ekki fyrir þessari
freistingu. Mér finnst ekki viðeig-
andi að ryðjast inn á ykkur, lesend-
ur góðir, með áróðri, þegar kjör-
dagur er runninn upp og svo er lika
hitt að sjálfsagt mundi enginn taka
mark á mér og kannske eru þið öll
búin að gera upp hug ykkar og ég
get engu breytt um afstöðu fólks
sem er nú þegar harðákveðið
hvernig það ætlar að ráðstafa
atkvæði sínu. Það er í rauninni með
ólíkindum hvað lagt er í málatil-
búnað, auglýsingar, fundahöld og
áróður hjá öllum flokkum, þegar
það er haft í huga, að langflestir
kjósendur eru fyrirfram ákveðnir
og hvorki loforð, lausnir né lóðarí
frambjóðenda breyta þar neinu
um. Frambjóðendur geta talað af
sér, lofað upp í ermina á sér, drukk-
ið sig fulla, ekið á ljósastaura eða
bullað út og suður, án þess að það
haggi hinum staðfasta kjósenda: ég
er sjálfstæðismaður, ég er vinstri
grænn, ég er jafnaðarmaður segir
hinn tryggi fylgismaður og kjós-
andi, sama hvað á gengur og
krossar svo við sinn flokk, þegar í
kjörklefann er komið.
Ég man eftir því í árdaga, þegar
ég vann á kosningaskrifstofu fyrir
minn gamla flokk, að aðalvinnan
var fólgin í því að merkja kjósend-
ur í næsta húsi, í hverfinu, á vinnu-
staðnum og sjá svo um að koma
þessu réttrúnaðarfólki á kjörstað.
Og þá var nóg að vita hvar fjöl-
skyldufaðirinn stóð í pólitíkinni.
Það var jafnan gengið út frá því að
eiginkonan, börnin, já fjölskyldan
öll stæði og sæti eins og húsbónd-
inn gerði og segði til um og sjálf-
sagt var það rétt mat.
Eitthvað hafa þessi tryggðar-
bönd flosnað upp ef maður gefur
sér að jafnréttisbaráttan hafi skil-
að einhverjum árangri, en er það
ekki makalaust hvað flokksholl-
usta gengur í erfðir, hvernig maður
fram af manni, kynslóð eftir kyn-
slóð, fetar í fótspor feðra sinna og
fylgi flokkanna skilar sér í nokk-
urnveginn sömu prósentunum,
kosningar eftir kosningar? Og það
þrátt fyrir allan áróðurinn og aug-
lýsingaflóðið. Hvern er verið að
blekkja? Hverja er verið að tala
við? Eða er þetta friðþægingar-
árátta gagnvart sjálfum sér?
„Gerðu eitthvað maður, vertu sýni-
legur, ræddu við kjósendur,“ segja
spunameistararnir og frambjóð-
endur fara á taugum og hamast við
að bjóða allt sitt gull og alla sína
grænu skóga, sundabrautir í stokk,
flugvöll út í sjó, ókeypis leikskóla,
ókeypis allt, bara ef þú kýst mig.
Sem maður gerir auðvitað, hvort
sem er, hvað sem á gengur, því
þetta er minn flokkur og þetta var
flokkurinn hans pabba og flokkur-
inn sem börnin mín kjósa, þegar
þau verða stór.
Æ, ég veit það ekki, fjallið tók
jóðsótt og fæddist lítil mús. Jú, það
eru víst einhverjir óákveðnir kjós-
endur til í þessu landi, eftir því
sem skoðanakannanir benda til,
einhverjir sem ekki eru flokks-
bundnir, einhverjir landlausir
hringhugar, sem skipta um lit og
flokk, af því að þeir hafa ekki feng-
ið rétt uppeldi og enga pólitíska
fótfestu að erfðum. Verst er að það
er oftast vegna þess að þeir hafa
engan áhuga á stjórnmálum eða
kosningum og hlusta bara ekki
neitt. Og kjósa víst ekki heldur.
En svona er lýðræðið og við
erum öll þátttakendur í þessu
sjónarspili og vissulega má ekki
gera lítið úr gildi þeirra mannrétt-
inda að fá að kjósa og velja þannig
þá einstaklinga og þá flokka, sem
við treystum best. Jafnvel þótt við
vitum úrslitin fyrirfram.
Og svo snýst þetta vitaskuld um
völd. Pólitík er barátta um völd.
Heilir stjórnmálaflokkar geta jafn-
vel dagað uppi með sín úreltu við-
horf, en lifað engu að síður sjálfa
sig, í krafti þeirra hagsmuna-
tengsla sem hafa orðið til í krafti
valdsins. Og það getur enginn
bannað þeim að halda lífi, meðan
kjósandinn ljær þeim atkvæði sitt
til að vernda þá hagsmuni sína sem
felast í því að flokkurinn heldur
völdum. Sem hefur ekkert með öll
loforðin að gera og ekkert með
hugsjónir að gera, heldur bara hitt,
að eiga góða að.
Við skulum samt vona að ein-
hver hugsi sig um, að þetta sé ekki
allt til einskis og þessir nokkur
þúsund kjósendur, sem segjast
vera óákveðnir, láti ekki kylfu ráða
kasti, heldur láti hjartað og sann-
færinguna og dómgreindina ráða
för. Og bjargi því að kosninganóttin
verði spennandi.
Við kjósum í dag
Í DAG
KOSNINGAR
ELLERT B. SCHRAM
Og þá var nóg að vita hvar
fjölskyldufaðirinn stóð í pólitik-
inni. Það var jafnan gengið út
frá því að eiginkonan, börnin,
já fjölskyldan öll stæði og sæti
eins og húsbóndinn gerði og
segði til um og sjálfsagt var
það rétt mat.
Kjördagur er rétt eins og liggjandinn stilla milli aðfalls og útfalls eða kyrrðarstund milli kosningabaráttu og þess veruleika sem felst í niðurstöðum kosninganna.
Mikilvægt er að kjósendur hafi tækifæri á kjördag til þess að
taka upplýsta ákvörðun. Í skoðanakönnun þessa blaðs hefur
komið fram að kjósendur í Reykjavík telja sig hafa fengið full-
nægjandi upplýsingar í kosningabaráttunni. Ekki er ástæða til
að ætla að annað sé upp á teningnum í öðrum sveitarfélögum að
þessu leyti.
Í aðdraganda kosninga er það skylda frambjóðenda að gera
upp við liðna tíð og boða nýjan tíma. Kjósendur geta að vísu tekið
ákvörðun á hvaða forsendum sem vera skal. En hvernig svo sem
því víkur við þarf málefnaumræðan að vera nægjanlega skýr til
þess að geta verið grundvöllur ákvarðanatöku fyrir allan
almenning.
Það er því í þessu ljósi góðs viti að kjósendur skuli svara því
til að þeir hafi fengið nauðsynlegt viðbit. Stjórnmálaflokkarnir
geta að því leyti verið sáttir við kosningastarfið. Aukheldur sýn-
ast fjölmiðlarnir hafa staðið við sitt með því að koma skilaboðum
áleiðis og vera vettvangur umræðu.
Mynstur íslenskra stjórnmála er á þann hátt óskýrt að kjós-
endur hafa sjaldnast möguleika á að draga einn aðila til ábyrgð-
ar fyrir liðna tíð og veita honum eða öðrum meirihlutaumboð
fyrir komandi tíð. Oftast nær eru samningar um meirihluta eitt-
hvað sem forystumenn flokka véla um sín á milli eftir kosning-
ar.
Ýmislegt bendir til að kjósendur kalli í vaxandi mæli eftir
skýrari kostum að þessu leyti og þar af leiðandi meiri völdum
sér til handa á kostnað forystumanna flokka. Þar um eru tvenns
konar kennimerki:
Annars vegar hafa sterkir bæjarstjórar í nokkrum bæjar-
félögum myndað slíka stöðu og þannig opnað möguleika fyrir
kjósendur á skýrari kostum. Hins vegar háttar sums staðar svo
til að einstakir flokkar hafa reynt að búa vígstöðu af því tagi til
með sameiginlegum framboðum.
Þar sem þessar aðstæður eru fyrir hendi verður ábyrgð
stjórnmálamanna gleggri og kjósendur hafa meiri áhrif á hverjir
endanlega bera bagga valdanna. Um margt er þetta til styrktar
lýðræðinu. Í sveitarstjórnarkosningum geta aðstæður vitaskuld
verið æði ólíkar frá einum stað til annars. Alhæfingar eiga því
ekki endilega við.
Í Reykjavík hafa aðstæður jafnan verið með þeim hætti að
kjósendur hafa átt skýrt val um meirihluta. Það er hins vegar
meir á reiki nú en áður.
Forystumenn Sjálfstæðisflokksins og Samfylkingarinnar í
Reykjavík hafa hins vegar bætt nokkuð úr skák með afdráttar-
lausum yfirlýsingum sem í raun réttri þýða að þeir hafa útilokað
samstarf þessara flokka.
Í ljósi skoðanakannana merkir þetta að í meginatriðum eru
tveir kostir í boði í höfuðborginni:
Annars vegar gæti Sjálfstæðisflokkurinn hugsanlega náð
hreinum meirihluta eða farið fyrir meirihlutasamstarfi núver-
andi minnihlutaflokka ellegar, með minni líkum, ríkisstjórnar-
flokkanna. Hins vegar gæti Samfylkingin hugsanlega endurreist
útvíkkaðan Reykjavíkurlista eða jafnvel myndað meirihluta
stjórnarandstöðuflokkanna.
Aðalatriðið er að menn standi við þær yfirlýsingar sem skapað
hafa þessa kosti.
SJÓNARMIÐ
ÞORSTEINN PÁLSSON
Kostir og kosningar:
Á liggjandanum