Tíminn - 18.03.1979, Blaðsíða 8

8
. Sunnudagur 18. mars 1979
heljartakl UUegö ogauBnuleysi.
Hann ætiö var gæfunnar oto-
bogabarn, úthýstur, flæmdur
um skóga og hjarn, en mótlætið
mannvitið skapar. Þaö kennir,
að réttur er ranglæti, er vann —
og reyndi þaö nokkur glöggvar
en hann, aö sekur er sá einn —
sem tapar”.
t siöasta þætti var sýndur
geitahópur I Hafrafellstungu
1952. Þau eru mörg örnefnin
sem benda til geitahalds fyrr á
tiö: Geitastekkur, Hafrafell
Kiöaberg o.s.frv. Var fyrrum
talið aö sex geitur mjólkuöu á
viö meðalkú, en þær voruléttar
á fóörum, en gátu farið illa meö
beitiland einkum á vetrum.
Teygöu sig langt upp i lim og
kvisti og sóttu svo mjög i garöa
aö heröaklafi var settur á sum-
ar. Orölögð er fimi þeirra i
klettum. Þær hlýddu kalli geita-
smalans, komu hlaupandi ofan
úr hlíð ef kallaö var á þær, —
kiða, kiöa! Til var llka aö
mjaitakonan settist bara á þúfu
meö fötu sina og kallaði á
geiturnar til mjalta. Þær komu
þá, sneru „júgurendanum” i
konuna og iétu mjólka sig.
„Það er i frásögu færandi aö
ég sá höföingja á Húsavik og
þ.á.m. sýslumanninn sjálfan
Grettisbæli heitir i framan-
veröum öxarnúp i öxarfirði. I
Grettissögu segir aö Grettir As-
mundarson er þá var i útlegö,
hafi komiöaustan úr fjörðum og
legiöúti á Möörudalsheiöi og á
ýmsum stööum. Hann var og
stundum á Reykjaheiöi segir
sagan. Liklegt er, vegna lands-
lagslýstoga aö þar sé átt viö
öxarfjaröarheiöi.Fundist hafa
gamlargöturhiöefrayfir öxar-
núp milli öxarfjarðar og Núpa-
sveitar. Herma munnmæli aö
lagst hafi niöur mannaferö hiö
ytra vegna ótta viö Gretti en ef-
ast er um að svo hafi veriö i
raun og veru. Hvaö sem þvi
liður þá sjást verksummerki
framan i öxarnúp. Þarna eru há
standbjörg efst i Núpnum, en
þar fyrir neban taka við brattar
skriður alla leið niður á jafn-
sléttu, mjög stórgrýttar neðan
til. Upp úr uröarskriöu stendur
þarna klettadrangur, hár að
framan og ókleifur, en aö ofan-
verðu, þar sem skriöan hefur
lagst aö honum, er hann vel
gengur. 1 lægð ofan vib drang
þennan er grjótbyrgi, stutt frá
berginu, i halla móti suðvestri.
Það viröist dálitið niöurgrafiö
en veggir hlaönir innan meö
stórum steinum ogreft þversum
yfir nokkurn hluta þess meö
Húsavik fyrir tæpri hálfri öid
stuölabergsdröngum. Sjá mynd.
Sá hefur veriö vel aö manni,
sem þessa veggi hlóö og refti
yfir, hafi hann verið einn aö
verki. Heimild þessarar lýsing-
ar Grettisbæli er Arbók Ferða-
félagsins árið 1965. Myndina
hefur Óskar Sigvaldason tekiö. 1
máttugu kvæði Einars Bene-
diktssonar Grettisbæli segir
m.a.: „Mér er sem ég sjái hiö
breiöa bak bogna og reisa
Fimm vetra geithafur á Gils-
bakka i öxarfiröi 1970
Grettisbæli i öxarnúpi 1962
hafa geitur” stób i blabagrein
eftir Steingrim lækni Matthias-
son, fyrir svo sem hálfri öld. Nú
er oröið sárafátt um geitur á ís-
landi. Þess var þó getið i frétt-
um nýlega aö um miöjan febrú-
ar hafi veriö handsamaöar 5
geitur á Látraströnd og fluttar
heim á Grenivik. Höföu sést
áöur i vetur, en leikið á leitar-
menn. Þær voru vel fram
gengnar oghafa ekki liöiö skort.
Geitur þykja vandgæfar á jötu,
reka stundum hvöss homin
illyrmislega i siöu eöa kviö hver
annarrar.
Hér koma myndir óskars Sig-
valdasonar af hWrum tveim
mikilúðgum fimm vetra göml-
um, svarthnöttóttum (áriö
1970). Var sá upphyrndi frá
Gilsbakka i öxarfiröi en sá út-
hyrndi Reykvíkingur, og sér
framan á hann. Gilsbakkageit-
hafurinn veður blómgresiö og
snýr hliöinni að okkur. Bærinn I
baksýn.
Fjóröa myndin er frá Húsa-
vik, sennilega tekin fyrir tæpri
hálfriöld? tltgefandi „Verdens-
postforeningen” (Th.St.) Er
myndin úr hinu mikla korta-
safni Sveinbjarnar Jónssonar
frá Hvilft. Húsavik ber nú mjög
annan svip en þarna er sýnt.
Hafnarskilyröi stórbætt, útgerö
oröin mikil.verslun og iönaöur.
Hefur bærinn vaxiö mjög. En
litiö fer nú fyrir hvitum saltfisk-
reitum.
Vikjum ögn aö geitfénaöi aft-
ur. 1 Hafrafellstungu voru oft 20
geitur I kvium fram aö eöa um
1950, segir fyrrv. geitasmali
Karl Friörik Kristjánsson, en
hann á 12 geitur i Kópavogi,
sumar kollóttar. Mun kollóttur
geitastofn fágætt fyrirbrigði og
vandgæft. Islenskar geitur eru
margvislega litar, hvitar, golt-
óttar, grá- og svarthöttóttar
o.s.frv. Munu nú taldar vera um
200 geitur á tslandi, liklega
óblandaöur stofn allt frá land-
námstiö.
Athugiö: t þættinum 4. mars
hefur prentvillupúkton breytt
auknefni séra Jóns greipaglenn-
irf greiðaglenni og sett auka n i
nafn Oxarfjaröar undir mynd-
unum.
Fimm vetra geithafur f Reykja-
vík 1970
Ingólfur Davíösson:
Byggt og búið
í gamla daga
LITAVER • LITAVER • LITAVER * LITAVER ■ LITAVER • LITAVER • ClTAVER • LITAVER ■ LITAVER
>
<
cc
LU
>
<
cc
LU
>
<
I-
cc
LLI
>
<
H
Kork-gólfflísar
Gólfteppi
Gólfdúkur
Veggstrigi
Veggfóður
Lítið við í
Litaveri
því það
hefur
ávallt
borgað
sig
MÁLNINGAR-
MARKAÐUR
Litavers-kjörverði
Grensásvegi • Hreyfilshúsi
Sími 8-24-44
LITAVER • LITAVER ■ LITAVER ■ LITAVER • LITAVER • LITAVER • LITAVER ■ LITAVER ■ LITAVER