Tíminn - 18.03.1979, Blaðsíða 12

12
Sunnudagur 18. mars 1979
Blökkumenn
þjónar
iLlþýði
Kvikmynd Roberts Aldrichs
Innrás I eldflaugastöð 3, er gott
dæmi um mynd af siöarnefnda
taginu. I henni situr afþreying-
armarkmiðiö i fyrirrúmi en þó
eru hafðar uppi tilraunir til aö
stinga á ýmsum kýlum bar.da-
risks þjóðfélags og drt>a á
harlavafasöm hernaöarævintýri
Amerikana i fjarlægum álfum.
Hún er látin gerast 1981 og fjall-
ar um 3 fyrrverandi hermenn úr
Vietnamstriðinu, sem hafa flúið
úr fangelsi, þar á meöal er Dell
hershöföingi (Burt Lancaster).
Þeir félagar taka herskildi
byrgi sem i eru 10 Polaris-flug-
skeyti hlaöin kjarnaoddum sem
ætlaö er aö sprengja skotmörk i
Sovétrikjunum. Tilgangur
eða
— og konur
ekki til
Þaö er greinilegt aö tveir at-
burðir hafa vakiö höfunda þess-
arar kvikmyndar til umhugsun-
ar um það hvert bandariskt
þjóðfélag stefni. Þessir
atburöir eru Vietnamstriöiö og
Watergate hneyksliö. Þvi miður
er meöferöin á þessum tveimur
atburöum þannig i myndinni aö
hún er hvorki fugl né fiskur.
Dell hershöföingi og fleiri eru
sifellt að klifa á einhverjum
hræðilegum verknaöi Banda-
rikjahers i Vietnam. Nákvæm-
ari upplýsingar fá áhorfendur
ekki og þar meö glatast mögu-
ieikinn á áhugaverðri úttekt á
Vietnamstriöinu og stefnu
Bandarikjanna i þvi. Eini aðil-

Sennilega stendur kvikmynd Aldrichs „Hvaö kom fyrir Baby Jane?" nær „hátindi leikstjórnarferiis
hans” en „Innrásin I eldflaugastöð 3.” Betta Davis I „Hvaö kom fyrir Baby Jane?
í grófum dráttum má skipta amerískum kvikmyndum sem hingað berast í tvo
f lokka. Annars vegar eru myndir sem einungis eru gerðar i þeim tilgangi að hafa
ofan af fyrir áhorfandanum, dreifa huga hans, iáta hann gleyma stundarkorn
amstri og erfiði dagsins og skemmta honum. Þessar kvikmyndir eru gerðar eftir
gamalreyndum formúlum sem kvikmyndahúsagestir þekkja og kunna aftur á bak
og áfram. I biómyndum framleiddum eftir þessum forskriftum kemur afskaplega
fátt á óvart og allar enda þær eins. Yfirleitt geta kvikmyndagagnrýnendur afgreitt
slikar kvikmyndir með einni eða tveimur málsgreinum, ef þeir þá nenna yfirleitt
að skrifa um þær.
Hinn f lokkinn af ameriskum myndum sem við fáum að sjá fylla kvikmyndir þar
sem afþreyingargildið er í hávegum haft eins og í fyrri f lokknum, en það sem skil-
ur á milli er að i þeim leynist smá viðleitni til að vekja áhorfandann til umhugsun-
ar. Venjulega er þess þó vandlega gætt að sá hópur sem sækir viðkomandi kvik-
mynd í afþreyingarskyni fái eitthvað fyrir sinn snúð án þess að þurfa að láta heila-
sellurnar ofreyna sig.
þeirra félaga með töku byrgis-
ins er að neyða Bandarikja-
stjórn til aö greiöa sér 10
milljónir dollara og birta
ákveöna skýrslu um hryöjuverk
Bandarikjahers i Vietnamstíiö-
inu. Skoðun Dells er sú aö birt-
ing hennar muni hvetja almenn-
ing til að veita stjórnvöldum
meira aöhald aö þannig stuöla
að auknum heiöarleik stjórn-
málamanna i Washington. Hann
leggur ofurkapp á aö ná beinu
sambandi viö forseta Banda-
rikjanna og semja viö hann
milliliöalaust. Þaö tekstog gefur
Dell honum ákveöinn umhugs-
unarfrest og kveöst aö honum
loknum skjóta flutskeytunum á
loft, veröi ekki gengiö aö kröf-
um hans.
Burt Lancaster 1 hlutverki Law-
rence Dell i Innrásin i cld-
flaugastöö 3.
inn sem virkilega er tekinn i
gegn i kvikmyndinni er banda-
riski herinn. Leynimakk og ein-
spil hans og CIA er miskunnar-
laust gagnrýnt og hiklaust gefiö
I skyn að i raun og veru séu þaö
þessar stofnanir sem ráöi
bandarisku þjóöfélagi. Slikar
upplýsingar eru sjálfsagt ný-
meti fyrir þá sem skoöa um-
heiminn i gegnum Hollywood-
kvikmyndir.
Annars er þessi mynd at-
hyglisvert sýnishorn af þvi
hvernig meðvitaöir eða ómeö-
vitaðir fordómar leikstjóra
koma fram i kvikmynd. I fyrsta
lagi kynþáttafordómar. I mynd-
inni koma fram tveir blökku-
menn. Annar er þjónn en hinn er
hugsjónalaus peningagirugur
bófi.
I öðru lagi fordómar gagnvart
kvenfólki. Hvort sem menn trúa
þvi eöa ekki þá er ekki eitt ein-
asta kvenhlutverk i kvikmynd-
inni. Ef þetta væru rikjandi fór-
dómar hjá bandariskum leik-
stjórum og kæmu fram i hverri
einustu Hollywoodkvikmynd,
liöi ekki á löngu áöur en þaö si-
aöist inn i áhorfendur að
blökkumenn geti ekki veriö
annað en þjónar eöa misindis-
mann og aö konur séu ekki til.
Þótt efni Innrásarinnar i eld-
flaugarstöö 3 sé i skötu liki er
hún tæknilega mjög vel unnin.
Notkun svokallaðrar „Multiple
Exposure” tækni sem felur i sér
margskiptingu myndrammans
þannig að hægt er aö sýna i einu
marga atburði sem gerast
samtimis er vel til þess fallin aö
skapa spennu.
Möguleikar þessarar tækni
eru nýttir til hins ýtrasta i þess-
ari kvikmynd með góöum
árangri.
Enginn leikaranna vekur
neina sérstaka athygli. Richard
Widmark var um tima i hópi
bestu skapgeröarleikara
ameriksra kvikmynda. Þaö er
oröið langt siöan hann hefur
fengið hlutverk viö sina getu,
aila vega minnist ritari Kvik-
myndahornsins ekki að hafa séö
Skassiö (Elizabeth Taylor) I
The Taming of The Shrew.
hann siöustu árin i hlutverki
sem einhver slægur er i. Hlut-
verk hans i þessari mynd er
ekki undantekning frá þeirra
reglu.
Þegar á heildina er litið er
tæplega hægt aö fallast á þá
fullyrðingu sem kemur fram i
auglýsingu um myndina (til-
vitnun i Variety) ,,að hún sé ein-
faldlega snilldarverk og hátind-
ur leikstjórnarferils Aldrich”.
Innrásin I eldflaugarstöö 3
stendur langt aö baki þvi besta
sem komiö hefur frá honum, t.d.
Hvaö kom fyrir Baby Jane?
(Whatever Happened to Baby
Jane?) með Bette Davis og
Joan Crowford eöa Tólf ruddum
(The Dirty Dozen).
G.K.
Twilight’s Last Gleaming
(U.A.)Bandarisk frá árinu 1977
Leikstjóri: Robert Aldrich
Handrit: Ronald M. Cohen og
Edward Huebsch
Tónlist: Jerry Goldsmith
Aðalhlutverk: Burt Lancaster,
Richard Widmark,, Charles
Durning, Melvyn Douglas.
I litum, sýningartimi 144 minút-
ur.
Sýningarstaður: Tónabió.
Shakespeare, Zanussi
og Ibsen
Af fjölmörgum kvikmyndaút-
gáfum á verkum Shakespeare
er ein sem hiotiö hefur mikla
aösókn almcnnings en frekar
dræmar viötökur af hálfu unn-
enda stórskáldsins. Þaö er kvik-
myndagerö italans Franco
Zeffirelli á The Taming of the
Shrew (Skassiö tamiö) sem
gerö var 1967.
Stjörnubió hefur fengið þessa
mynd til endursýningar og er
það vel vegna þess að hér er um
að ræöa bráöskemmtilega og
ágætlega geröa mynd þótt hún
sé dálitið á skjön við þær um-
ræður sem átt hafa sér stað um
jafnrétti kynjanna. 1 aöalhlut-
verkum eru Elizabeth Taylor,
Richard Burton, Cyril Cusack
og Victor Spinetti. Einnig
Glenda Jackson sem sagt er að
fari á kostum i myndinni.
1 vetur sýndi Háskólabió nýj-
ustu mynd pólska snillingsins
Krystof Zanussi, Gorminn.
Næsta kvikmynd Zanussi á und-
an Gorminum (The Spiral) var
Camouflage (1977). Hún er af
mörgum talin besta verk Pól-
verjans til þessa, en kvik-
myndaunnendum gefst tækifæri
til að sjá myndina i Fjalakettin-
um, kvikmyndaklúbbi fram-
haldsskólanna, um helgina. t
sýningarskrá kattarins segir að
Camouflageeða Dulbúningursé
einföld á yfirborðinu, en undir
niðri er tekfð á flóknum sálræn-
um vandamálum, og að hún sé i
reynd merk ádeila.
Þriðja kvikmyndin sem kvik-
myndaáhugamenn ættu aö hafa
i huga er mánudagsmynd Há-
skólabiós, Hedda Gabler, sem
gerð er eftir samnefndu leikriti
Ibsens. Leikstjóri er Trevor
Nunn. Með aðalhlutverk fer
breska leikkonan Glenda
Jackson. g.K.