Tíminn - 18.03.1979, Blaðsíða 25

Sunnudagur 18. mars 1979
25
Fúkslur eru kenndar viö
grasafræöing Fuchs aö nafni,
sem var uppi á árunum
1501-1566, ritaöi urtabók og
geröi mjög fagrar tréskuröar-
myndir af jurtum. FUksiur eru
sömu ættar og eyrarrósin. Vaxa
um 50 tegundir í Suöur- og Miö-
amerikuogá Nýja-Sjálandi sem
runnar, hálfrunnar og litil tré.
Viöa I fjallaskógum I hálf-
skugga og rakri laufmoki. Til
Evrópu voru þær fluttar seint á
18. öld, og hafa smám saman
veriö framleidd mörg afbrigöi
meö kynbótum. En samnafn
þeirra Fuchsia hybrida. Stund-
um nefndar blóödropar Krists,
vegna rauöra blómhnappa.
Blóm venjulega hangandi,
skrautleg á lit. Rauöir litir al-
gengastir, en einnig hvitir og
bláir. Bæði bikar og króna lit-
fögur og oft ekki sami litur á
þeim. Fræflar hanga niöur Ur
blóminu, venjulega fagurlitir.
Blööineru oft meö tennta jaöra.
Margar fúksiur eru hengijurtir,
sem fara best I hengipottum,
eöa með þvl aö standa hátt. Aðr-
ar eru uppréttar, en blómin
hanga. 1 hlýjum löndum eru
fúksiur ræktaöar á veggsvölum
og úti i göröum, en hér nær ein-
göngu innanhúss. Hin skraut-
legu blóm þeirra vekja jafnan
eftirtekt og aödáun. Hægt er að
rækta þær i gluggum gegn
hvaöa átt sem er i hlýju her-
bergi. Hagkvæmast er þó að
hafa þær á fremur svölum stað i
um þrjá mánuöi á undan blóm-
gun , sem þá veröur öllu meiri
en ella. 1 verulegum skugga
blómgast þær varla. Fúksiur
þurfa frjósama mold og á-
burðarvökvun á sumrin. Fjölg-
un auöveld meö græölingum.
Má setja sprota i vatn og my nd-
ast þá rætur á tveimur til þrem-
ur vikum. Fúksiur bera blóm
allt sumariö. A veturna hæfir
þeim best bjart en svalt her-
bergi. Blóm flestra eru tvilit,
eins ogfyrr var nefnt, t.d. fjólu-
um ýms málmsölt. Nú er al-
gengtaösetja alúni moldina til
að fá blá blóm. Tekst þaö vana-
lega vel, svo aö jafnvel græö-
lingar veröa aö bláblómgandi
jurtum.
Geta má þess aö hin bláu
blóm geta stundum orðiö rós-
rauö aftur ef jurtin er flutt i
kalkríka mold. Hortensia þarf
mikið vatn, þarf aö vökva og
vökva, ef hún á aö þrifast vel.
Meöan á blómgun stendur er
gott aö vökva meö súrum áburöi
— 2 grömm af brennisteinssúru
ammoniaki i Htra af vatni.
Hortensia blómgast á vorin og
fyrri hluta sumars. Hún þarf
góöa birtu (en ekki sterkt sól-
skin) og gott loft. Oft er henni
fleygt aö lokinni blómgun, en
hægt er aö geyma hana á svöl-
um.björtumstaðaö vetrinum og
vökva litiö. Flytja hana svo aft-
ur i hlýja stofu um vorið.
Hortensia þarf súran jarðveg
t.d. mómylsnu, mýramold eða
lyngmold. Skipt er á pottum
ungra jurta á hausti hverju aö
lokinni blómgun, en sjaldnar á
gömlum jurtum. Blómin koma
úr endahnöppunum og má þvi
ekki sniöa af blómgunarsprot-
um á vorin. Blómgunartiminn
er langur. Reyna má fjölgun
með græölingum á vorin, en
erfitt er þaö i heimahúsum.
Hortensia endist lengi i blómi
ef gætter aö vökva nóg ognema
burtu visin blóm smámsaman.
Um hásumariö getur þurft aö
vökva oft á dag, þegar heitt er,
og nota áburðarvatn öðru
hvoru. Skyggja þarf á i sterku
sólskini. Ýms afbrigöi hortensiu
eru ræktuö, t.d. „Eldorado”
rósrautt, Mad.E. Mauliere hvtt,
blómgast mjög snemma,
Alpengliihn rauö o.s.frv. Auð-
velt er aö fá blá blóm á afbrigö-
unum Enziandam, Holsteino.fi.
Til eru garöahortensiur, t.d.
klifurhortensia, sem blómgast
hefúrupp viö klett i Hellisgeröi.
Hortensiur eru taldar skyldar
steinbrjótum. Venjulega eru
hortensíur keyptar i blóm-
ræktarstöövum og eru þá
ræktaöari súrri moldogbúiöaö
blanda alúnsalti i moldina.
Vilji maöur sjálfur heröa á
bláa blómalitnum má vökva
meö am moniak-alún upplausn
10 grömm i lítra vatns, einu
sinni eða tvisvar I viku, þegar
jurtin fer aö vaxa á vorin.
Snemma var farið aö rækta
fúksiur hérá landi likt og pelar-
góniur og stofurósir. Allar þess-
ar þrjár tegundir þoldu furðan-
lega vistina hjá blómakonum í
torfbæjum og timburhúsum.
Neftidar sem inniblóm á tslandi
i ritgerö Schierbecks landlæknis
i Timariti Bókmenntafélagsins
áriö 1886. Þar eru einnig taldar
hortensiur o.fl. tegundir. Skal
hér ofurlitiö vikiö aö hortensi-
unum, h i nda r b ló mu nu m
(Hydrangea hortensis eða H.
macrophylla). Hortensia vex
villt sem runni viö ár og læki i
Japan og Klna.
Ingólfur Davíðsson:
GRÓÐUR OG
GARÐAR
blá og rauð, rauö og hvit, dökk-
rauöogljósrauðo.s.frv.Oft þarf
aö skera ofan af þeim og laga
vöxtinn áöur en þær fara að
vaxa á ný á vorin. Moldin á aö
vera fremur laus og vel fram-
ræst. Ýmis afbrigöi bera sér-
stök nöfn, t.d. nið ofkrýnda
„Winston Churchill” dökkblátt
meö rauöum bikar. „Balkong-
königin” rósrauö króna, hvitur
bikar, „Dollarprinzessin” lilju-
blá meö ljósrauöum bikar
o.s.frv. Úr mörgu er aö velja.
Franskur grasafræöingur Ph.
Commersan lýsti jurtinni árið
1767 og ber hún nafn af brúði
hans Hortensiu.
Visindanafnið Hydrangea
þýöir „vatnsker” og bendir til
vaxtarstaöa og mikillar vatns-
þarfar jurtarinnarHortensiaber
fjölda blóma sem sitja þétt og
mynda stóra hvita, rósrauöa,
rauöa eöa bláa blómsveipi, hina
skrautlegustu. En blá veröa
blómin aöeins ef jarövegurinn
er súr og ef jafnframt eru I hon-
Fuksia
Hortensia

1
Í
Lausar stöður lækna
Eftirtaldar stöður lækna við heilsugæslu-
stöðvar eru lausar frá og með nefndum
dögum:
1) Ólafsvik H 2, önnur staöa læknis, frá 1. júli 1979
2) Búöardalur H 2, önnur staöa læknis, frá 1. april 1979
3) Isafjöröur H 2, ein fjögurra læknisstaöa, frá 1. mai 1979
4) Flateyri H 1, staöa læknis, frá 1. april 1979
5) Sigiufjöröur H 2, önnur staöa læknis frá 1. júni 1979
6) Akureyri H 2, ein þriggja læknisstaöa, frá 1. júli 1979
7) Raufarhöfn H 1, ein staöa læknis, frá 1. april 1979
8) Eskifjöröur H 1, ein staöa læknis, frá 1. júni 1979
9) Djúpivogur H 1, ein staöa læknis, frá 1. júll 1979
10) Höfn H 2, önnur staöa læknis, frá 1. mai 1979
11) Hella H 1, ein staöa læknis, frá 1. júli 1979
12) Hverageröi H 2, önnur staöa læknis, frá 1. ágúst 1979
Umsóknir ásamt upplýsingum um mennt-
un og störf, sendist ráðuneytinu eigi siðar
en 15. april 1979.
Heilbrigðis- og tryggingamálaráðuneytið
15. mars 1970.

Tilboð óskast i eftirtaldar bifreiðar, er
verða til sýnis þriðjudaginn 20. mars 1979
kl. 13-16 i porti bak við skrifstofu vora, að
Borgartúni 7:
Volvo DL244 fólksbifreið árg. 1977
Voívo 142 fólksbifreið — 1972
Plymouth Station — 1973
Volkswagen mikrobus — 1973
Cortina L1600 fólksbifreið — 1974
Ford Escort Station — 1974
MercedesBenz220Dfólksbr. — 1969
Volkswagen 1300 fólksbifreið — 1972
Ford Escort fólksbifreið — 1973
Volkswagen 1200 fólksbifreið — 1973
Fiat 127 special fólksbifreið — 1977
Volkswagen 1300 fólksbifreið — 1971
Ford F250 pic-up — 1974
Ford Bronco — 1973
Ford Bronco — 1974
Chevrolet Blazer — 1973
Chevrolet Blazer — 1974
Willys Wagoneer — 1973
Land Rover diesel — 1972
Volvo Laplander — 1966
Land Rover benzin — 1973
UAZ 452 torfærubifreið — 1973
UAZ 452 torfærubifreið — 1973
Ford Transit pallbifreið — 1971
Ford Transit sendif .bifreið — 1972
Peugeot 404 pallbifreið — 1971
Chevy Van sendiferðabifreið — 1974
Chevrolet Suburban — 1973
Ford Transit sendif.bifreið — 1973
FordD600 vörubifreið — 1970
Volvo F86 vörubifr. m. krana — 1966
Volvo pallbifr. m. 10 m. húsi — 1960
Til sýnis hjá Skipaútgerð rikisins:
Hyster vörulyftari diesel árg. 1970
Clark vörulyftari benzin — 1963
Tilboðin verða opnuð sama dag kl. 16.30 að
viðstöddum bjóðendum. Réttur áskilinn
að hafa tilboðum, sem ekki teljast viðun-
andi.
INNKAUPASTOFNUN RÍKISINS
BORGARTÚNI 7 SÍMI 26844 PÓSTHÓLF 1441 TELEX 2006