Andvari - 01.01.1939, Síða 121

Andvari
Einokunarfélögin 1733 — 1758
117
íslenzka verzlunin var um þessar mundir mikil stoð
Kaupmannahafnar, eins og þráfaldlega er tekið fram,
bæði í bréfum stjórnarinnar og kaupmanna. Mikilvæg-
asta varan héðan var fiskurinn, og var hann flokkaður
eftir gæðum. Bezti fiskurinn gekk til flotans eða var
seldur til annarra ríkja, enda voru íslenzkur fiskur og
norskt timbur helztu útflutningsvörur Dana. Fiskur í
miðlungsgæðum og þaðan af lakari var neyzluvara í
Kaupmannahöfn, og eins kjötið frá íslandi að mestu
leyti. UIl og lýsi héðan gekk einnig í utanríkisverzlun
Dana, en að miklu leyti mun lýsið hafa verið notað í
Kaupmannahöfn. Mörgum borgurum þar þótti fríðindi
íslandskaupmanna fullmikil, einkum þegar þeir létu sér
ekki nægja heildsölu á íslenzku vörunni, en seldu hana
einnig beint til neytenda í eins konar smásölu. Gegn
þessu reis hörinangaralagið, og verður að lýsa hér stutt-
lega atvinnuvegi hörmangara. Þeir voru smásalar, og
búðir þeirra voru kallaðar hörsölubúðir, af því að þar
var seldur hör og hampur, en að öðru leyti var varn-
mgur þeirra ekki af þeim tegundum, sem nafnið hör-
mangarar gæfi helzt ástæðu til að ætla. Þeir seldu með-
al annars járn, tjöru, lýsi, saltkjöt, síld og fisk saltaðan
°3 hertan, og töldu þeir íslenzka fiskinn aðalvöru sína.
Einnig mun kjötið og lýsið, sem héðan var flutt, að
roiklu leyti hafa farið um hendur þeirra til neytenda í
Kaupmannahöfn. Hinir efnaðri hörmangarar sóttust eftir
bátttöku í íslenzku verzluninni, til þess að fá vörur þær,
Sem nú voru nefndar, beint frá framleiðendum. Hör-
mangaralagið var stofnað 1722, og voru margir af stofn-
endum þess íslandskaupmenn; sumir þeirra höfðu verzl-
að hér síðan skömmu eftir 1700. En flestir voru hör-
^angararnir smáborgarar, sem ekki gátu keypt einok-
^narleyfi á íslenzkri höfn. Og svo var hitt, að þrátt fyrir