Iðunn : nýr flokkur - 01.09.1931, Síða 115

IÐUNN
Bækur.
309
[)á er maður alstaðar tekinn fyrir einhverja bölvaða dubbu,
og hver karlmaður heldur, að hann geti haft mann eins og
hann vill." — En hún er sæl „í sínum frelsara" og huggar
sig við það, að „Jesús kastar öllum mínum syndum bak við
sig“ — eins og sungið er á Hernum.
Andstæða hennar er Salka Valka, sem gengur í karl-
mannsbuxum, af því að hún vill ekki verða kvenmaður eins
og hún mamma hennar. Hún er tápmikil, sjálfstæð, kröfu-
hörð. Mynd hennar er prýðilega dregin, og öllum viðskifium
hennar við Arnald, þennan — mér liggur við að segja
óeðlilega gáfaða svein, sem fenginn er til að kenna henni,
er lýst með smekkvísi og næmleik. Salka verður lesandanum
einna hugþekkust af öllum persónum sögunnar.
Steinþór er undarlegt sambland af lýriskum draumóra-
manni og örgustu bullu. Hann er hinn rótlausi farmaður,
sem flækst hefir um allan heim; maðurinn, sem hóf sigl-
ingar með þeim ásetningi „að verða ríkur eins og Jóhann
Bogesen------en reyndi svo, hvernig það er að moka kolum
ofan í skipsbotnum í félagi við svertingja og glæpamenn
og fá snuprur hjá yfirmönnunum fyrir að voga — — svo
hátt að strjúka skipshundinn um trýnið.“ Hann hefir beðið
tjón á sál sinni og er naumast andlega lieilbrigður, en í
raun og veru hvorki betri né verri en við er að búast eftir
aðstæðum.
Margar aðrar persónur sögunnar verða lesandanum minn-
isstæðar. Eyjólfur gamli í Mararbúð er t. d- ágætur. Hann
er fulltrúi hins glöggskygna alþýðumanns, er sér í gegnum
blekkingar borgaralegrar siðspeki. Pá eru þau Steinunn
gamla og Kvía-Jukki, liúralegur nurlari og eins konar tvi-
fætt veðurathuganastöð, persónur, sem maður þekkir úr
daglega lífinu. Aftur á móti kann sumura að finnast kaup-
mannsbörnin nokkuð ýkt, en þau eru nú samt, því miður, tii
nákvæmlega svona lifandi dæini smáburgeisa-uppeldis,
sem farið hefir í hund og kött.
Still sögunnar er þróttmikill og fjörugur með sterkum
persónublæ. Það er stíll Kiljans og engum öðrum líkur.
Málið er dæmalaust fjölskrúðugt, án þess þó að verða tyrf-
ið eða tilgerðariegt. Halldór notar nú minna en áður forn-
yrða-uppvakninga og bókmáls-nýgervinga. Aftur á móti er
mál hans krökt af alls konar orðum, gömlum og nýjum, sem