Skírnir - 01.01.1980, Blaðsíða 16
14
SVEINN EINARSSON
SKÍRNIR
Pitoéff, Dullin, Baty og Jouvet; þar sat orðið í fyrirrúmi, skáld-
heimur höfundarins, oft dreginn upp með einföldum dráttum,
þó að þessir listamenn væru auðvitað ólíkir og færu hver sína
leið. Að sumu leyti var fagurfræði Jean Vilars eðlilegt framhald
starfs þeirra að viðbættum þessum gamla draumi um hið stóra
leikhús alþýðunnar, en Jean-Louis Barrault hefur hins vegar sótt
sitthvað í hugmyndir Antonin Artauds um leikhús grimmdar-
innar. Þangað hafa líka leitað fanga Bretinn Peter Brook og
Pólverjinn Jerzy Grotowski, en sá síðarnefndi hefur einnig veitt
straumi hugmynda og aðferða úr Austurlandaleikhúsinu, £rá
Indverjum, Kínverjum og Japönum, í útlistanir sínar á hinu ein-
falda leikliúsi. Báðir þessir menn eru nýskaparar á okkar dögum,
og líku máli gegnir um menn eins og Jurij Ljubimow, glæðara
Takanga-leikhússins, og kannski um Robert Wilson. Annars hef-
ur slík upptalning lítið upp á sig, þó að ég geti ekki stillt mig
um að nefna hér nokkur nöfn, sem vert er að fylgjast með;
Giorgio Strehler, Roger Planchon, Liviu Ciliu, Andrej Serban,
Tovstnogov, Dario Fo, Ariane Mnouclikine, Ingmar Bergman,
Ellen Stewart (animateur), Rudolf Noelte, Peter Zadek, Othmar
Kreja, Luca Ronconi, Benno Besson, Peter Hall, Peter Stein.
Fyrir nokkrum árum hefðu Swinarski og Joan Littlewood fyllt
þennan flokk, sumir hefðu nefnt Marowitz, en í náinni framtíð
kæmust kannski á lista Victor Garcia, Antoine Vitez, Eugenio
Barba, Tadeusz Kantor, og því ekki Joukko Turka? En mál er
að linni.
Hvenær berst leikstjórn til íslands? í leiklistarsögu íslendinga
er mörgum spurningum ósvarað, og þetta er ein af þeim. Grun
hef ég um, að með nokkrum rétti megi kalla Sigurð málara Guð-
mundsson okkar fyrsta leikstjóra. Hins vegar verður ekki fram-
hjá því litið, að svo margt er ókannað um ævi og störf Sigurðar,
að þetta getur aldrei verið annað en staðhæfing og grunur. Það
er að vísu vitað, að Indriði Einarsson ber honum þá sögu í
æviminningum sínum, Séð og lifað, að Sigurður „sagði vel til, ef
lxann kom á æfingar“, enda hafði hann ávallt verið „hægri hönd
við alla leiki, ef þeir voru í bænum, málaði tjöldin... og bjó
til lifandi myndir (tableau) úr fornsögunum, sem hann unni af
hjarta."1 Hvort Sigurður málari verður kallaður leikstjóri í al-