Skírnir - 01.01.1980, Blaðsíða 130
128 ÓLAFUR JONSSON SKÍRNIR
bundin í lög um leikhúsið. Og fátt var um frumleg innlend ný-
virki á leiksviði Þjóðleikhússins að minnsta kosti tvo fyrstu ára-
tugina í sögu þess.
Einfalt töluyfirlit held ég að sýni nógsamlega vaxtarkjör og
viðgang íslenskrar leikritunar nokkra undanfarna áratugi.
Árin 1940—50 voru íslensk verkefni Leikfélags Reykjavíkur
í Iðnó alls 10 talsins. Þar af voru 5 sviðsetningar nýrra leikrita,
tvö verk frá fyrri tíð voru tekin til sýningar á ný, og eitt var ís-
lenskt barnaleikrit. Auk þessa voru tvö af hinum nýju viðfangs-
efnum endursýnd á áratugnum.
1950—60 voru íslensk viðfangsefni í Þjóðleikhúsinu alls 24,
þar af voru 12 frumsýningar nýrra íslenskra leikrita, en 8 verk
voru sýnd sem áður höfðu verið leikin. Eitt verkefni var inn-
lent barnaleikrit, og eitt leikrit frá eldri tíð var sýnt sem aldrei
hafði áður komist á svið hér á landi. Og endursýnd voru tvö
verkefni Þjóðleikhússins sjálfs á áratugnum, íslandsklukkan og
Gullna hliðið. í Iðnó voru þá leikin 6 innlend verk. Alls 30
innlendar leiksýningar á móti 10 áratuginn á undan.
Ljóst er livernig haldist hefur í hendur þróun atvinnuleik-
húsa og leiklistar liér á landi og vöxtur og viðgangur leikrita-
gerðar — uns á seinni árum er farið að tala um blómaskeið
leikritunar og ný leikrit sem vaxtarbrodd bókmenntanna.
Ef aðeins eru talin frumsamin leikrit, og þó sleppt leik-
gerðum skáldsagna, barnaleikritum, sem sjaldnast hafa skáld-
legan metnað né verðleika til að bera, og ýmsum hópvinnu-
verkum í seinni tíð þar sem textinn oftast er verk fleiri en eins
höfundar og stundum leikhópsins alls, þá birtust í Þjóðleikhús-
inu og Iðnó alls 13 ný íslensk leikrit áratuginn 1950—60, 1960—
70: 21 og 1970—80: 30 ný verk. Þá eru að vísu ótalin þau leikrit
sem annarstaðar kunna að hafa komið fram, einkum hjá Grímu
á árunum 1960—70 og á seinni árum í Alþýðuleikhúsinu.10
Jóhann Sigurjónsson, Guðmundur Kamban fluttust burt úr
landi með skáldskap sinn... Allt fram á daga Þjóðleikhússins
var leikritagerð annars aukageta með öðrum skáldskap eða
annarskonar ritstörfum, eins og leikrit Einars Kvaran, Davíðs
Stefánssonar, Halldórs Laxness, Sigurðar Nordal eru til merkis
um, eða þá ígrip manna sem annars lögðu ekki fyrir sig skáld-