Skírnir - 01.01.1980, Blaðsíða 156
154 ÓLAFUR JÓNSSON SKIRNIR
lag hinna lieilbrigðu, inn á sína borgaralegu framabraut. Þar
rúmast ekki einlægni, hreinar tilfinningar, sú kvika lífs sem
Lúra stendur fyrir í leiknum. Og Kalli hverfur frá henni bækl-
aður á tilfinningunum; heilbrigði sína lætur hann eftir hjá
Láru. Lífið er ekki hægt.
Kertalog er að forminu til býsna frábrugðið öðrum seinni
leikritum Jökuls, segir raunsæislega sögu ofur-látlausum orðum,
kvenlýsingin í sjónarmiðju leiksins öll úr rauntrúu efni gerð.
Sagan snýst um tvo unglinga á geðveikrahæli, lífsvon sem með
ástum þeirra kviknar og slokknar í leiknum. Eiginlega eru Ijóð-
kynjaðar einræður Láru, tjáning einstæðingsskapar og angistar
kjarni máls í leiknum — við bakgrunn hælislýsingarinnar þar
sem kórhlutverk sjúklinganna felur í sér myndlíkingu lífsfirrtra
og hlutgerðra sambýlishátta. Hitt er annað mál hvort tekst að
sætta og samsama drög raunsæislegrar atburðarásar og mannlýs-
inga í leiknum við hina ljóðrænu tilfinningatjáningu sem er
meginefni hans; svo mikið er víst að hið sálfræðilega efni leiks-
ins, sjúkrasögur Láru og Kalla, megnar ekki að skipa lýsingu
þeirra í samhengi raunsæislegrar samfélagslýsingar, saga Láru
etv. vanskýrð en Kalla að endingu ofskýrð í leiknum.
Vera má að Jökull Jakobsson hafi með sínu síðasta leikriti,
Syni skóarans og dóttur bakarans, viljað samsama ólíka þætti
lífskoðunar og hugmyndaheims, frásagnarhátta og stílfars í leik-
ritum sínum. Það kemur allténd heim við þá sögusögn að hann
hafi, öfugt við önnur verk sín, unnið svo árum skipti að leiknum.
Og liafði að vísu ekki lokið því verki þegar hann lést. Þótt
heildarstefna atburðanna, meginefni persónugerðar í leiknum
sé ljóst að kalla var lokafágun orðræðu og frágangi leiksins á
sviðið ólokið þegar höfundur féll frá. Og augljósir bláþræðir
og eyður í efnið hvort sem hugað er að samhengi og framvindu
atburða (sbr td. tímasetningu leikatriða) eða einstökum mann-
lýsingum (sbr td. hlutverk Dísu, dóttur bakarans) eða leikatrið-
um (sbr td. dóm og refsingu Jóa, sonar bakarans, og lokaatriðið).
Að forminu til líkist Sonur skóarans og dóttir bakarans sum-
part Kertalogum, þótt það sé að vísu stærra og virkjameira verk.
Þar er í öllu falli leitast við að setja sögu á svið og leiða atburða-
rás til rökvíslegra lykta, og þar hefur kór einnig ríkulegu hlut-