Skírnir - 01.01.1980, Blaðsíða 162

160 ÓLAFUR JÓNSSON SKIRNIR
Steinsson, sem þar var sýnt um sama leyti og líka þarf á ráðn-
ingu að lialda og kannski á, eins og líka Hákarlasól, að snúast
með þessu móti um yfirstétt og undirstétt, valdstjórn og alþýðu,
kúgun og undirgefni. Eða þvílíkt. Og vel má það vera að með
nógu mikilhæfum skopleikara í meginhlutverki leiksins gæti
enn eitt sjónvarpsleikrit Erlings Halldórssonar, Munnhörpuleik-
arinn, öðlast á skjánum myndræna merkingu og áhrifamagn sem
ekki er auðnumið af textanum einum saman.
En þar til leikir lians hafa verið sviðsettir með sannfærandi
móti eru og verða verk Erlings Halldórssonar utangarðs í leik-
bókmenntum og leikhúslífi.
Fyrstu leikrit Guðmundar Steinssonar, Forsetaefnið sem sýnt
var í Þjóðleikhúsinu, Sæluríkið og Fósturmold sem Gríma lék,
voru allt pólitískir og siðferðislegir dæmileikir. Sæluríkið var
nánast lífspekilegs efnis, stílfærð og táknfærð frásögn af leit
fólks að framtíðarríki mannlegrar fullkomnunar. Það er auð-
vitað hvergi að finna — þótt komast megi til nokkurs þroska í
leitinni að því. Fólkið í leiknum er umfram allt persónugerving
auðþekktra lífskoðana og tilfinninga, en allt saman kann það
að eiga að miðla samfelldri lífsmynd, niðurstöðu verksins;
mikið var lagt upp úr kórflutningi textans. Það er bara ekki
nóg að láta fólk tala í kór á sviðinu. Helst þarf að hafa eitt-
hvað að segja annað en hátíðlegustu flatmæli um mennina,
heiminn og lífið.
Fyrri leikritin tvö snúast bæði um pólitísk efni, Fósturmold
um liernámsmál, fjársvik, brask og siðferðislega spillingu í skjóli
erlendrar hersetu. I leikslokin varð ekki betur séð en hillti
undir bombuna miklu, sjálfa atómsprenginguna — rétt eins og
hjá Jónasi Árnasyni í Drottins dýrðar koppalogn. I Forsetaefn-
inu var stílfært og háðfært orðbragð stjórnmálanna, einhvers-
konar kórverk um pólitískt lýðskrum, og lýst því hve grunnt er
á ofbeldi, einræði undir niðri skrumandi orðafari um jafnrétti,
réttlæti og annað sem stjórnmálamenn boða. í þessum leikritum
virtist Guðmundi láta best að skrifa revíuleg skopatriði — sbr
kappræðu stjórnmálamanna í Forsetaefninu í líkingu hnefa-
leikakeppni. Miklu miður fórst honum nánari, raunsæisleg lýs-
ing og gagnrýni stjórnmálahetjunnar í Forsetaefninu, eða þá