Skírnir - 01.01.1980, Blaðsíða 27

SKÍRNIR
LOFTUR A LEIKSVIÐINU
25
á svið fyrir íbúa höfuðborgarsvæðisins en Fjalla-Eyvindur. Ef
fjöldi einstakra sýninga á leikritinu er kannaður, kemur hins
vegar í ljós að Fjalla-Eyvindur hefur vinninginn. Þegar síðasta
sýning L.R. á Galdra-Lofti hafði runnið sitt skeið á enda árið
1956 hafði leikritið aðeins gengið í 61 skipti, 80 skipti sé sýn-
ingum Þjóðleikhússins 1967 bætt við. Galdra-Loftur hefur því
verið tekinn oftar til sýningar en Fjalla-Eyvindur, en virðist ekki
hafa hlotið jafn góða aðsókn. Það ætti því að vera óhætt að
draga þá ályktun að Fjalla-Eyvindur hafi notið stórum meiri
vinsælda meðal leikhúsgesta en Galdra-Loftur, sem leikhús-
mönnum virðist hins vegar hafa þótt athyglisverðara viðfangs-
efni. Áhugi og val listamanna leikhússins á verkefnum hefur
þannig að einhverju leyti beinst inn á aðrar brautir en smekkur
áhorfenda.
Ýmsar skýringar kunna að vera á þessum mismun. Galdra-
Loftur getur tæplega talist skemmtilegt verk eða ýkja spennandi,
en á hinn bóginn býður það upp á fleiri túlkunarleiðir en eina,
auk þess sem það kemur ágætlega til móts við þær tilhneigingar
til stjörnuleiks sem lengi hafa verið áberandi í íslensku leikhúsi.
Hlutverk Lofts gefur leikaranum mörg tækifæri til að sýna
dramatísk tilþrif og hið sama má raunar segja um hlutverk
Steinunnar. Nöfn ýmissa fremstu leikhúsmanna íslands eru
tengd leiksviðssögu Galdra-Lofts, og það var ekki síst af þeirri
ástæðu sem ég gat mér upphaflega til að hún væri fróðlegt við-
fangsefni og kynni að veita einhverja innsýn í ástand og þróun
íslenskrar leiklistar á þeim tíma sem um ræðir.
Sá sem reynir að safna sögulegum fróðleik um leiklist rekst
fljótt á að heimildir um hana eru bæði vandfundnari og erfiðari
viðureignar en þau gögn sem bókmennta- og listfræðingar hafa
að vinna úr. Sjálft listaverkið sem maður hyggst rannsaka er lið-
ið undir lok og þau spor sem það hefur skilið eftir eru oft bæði
brotakennd og óskýr. Mér varð fljótlega ljóst að þetta ástand
hlyti að setja athuguninni allmikil takmörk. Fyrsta takmörkunin
sem ég ákvað að gera var að beina athyglinni einkum að lilut-
verki Lofts og túlkun leikaranna á því. Samanburður á ólíkum
túlkunum varð þannig mun viðráðanlegri en raunin hefði orðið,
liefðu túlkanir fleiri hlutverka og jafnvel sýningar í heild verið