Þjóðmál - 01.03.2009, Page 5

Ritstjóraspjall
Vor 2009
_____________
Þessi vetur hlýtur að teljast með þeim allra viðburðaríkustu í íslenskri stjórn­
málasögu. Mikil endurnýjun mun eiga sér
stað í forystusveit stjórnmálaflokkanna í
næstu kosningum nema hjá vinstri græn­
um. Er óhætt að segja að það sé vilji þorra
fólks að fá ný andlit í stjórnmálabaráttuna.
Fólk vill skýr skil eftir allt sem á undan er
gengið.
Það er þó ekki þar með sagt að þeir sem
nú víkja af stjórnmálasviðinu beri ábyrgð
á falli fjármálakerfisins og samdrættinum í
efnahagslífinu. Að undanskyldum Icesave­
reikningunum glíma flest lönd heims við
sams konar vanda og Ísland. Hér er nefni­
lega um að ræða alþjóðlegt vandamál.
Eftirlitsaðilar hafa sofið á verðinum um
víða veröld, ekki aðeins á Íslandi. Og hvar­
vetna reynir almenningur að gera sér grein
fyrir því hvað gerðist – og kvartar undan
upp lýsingaskorti.
En hvergi nema á Íslandi er þess krafist
að allir sem gegndu ábyrgðarstörfum þegar
hrunið varð segi af sér. Hvergi annars staðar
er þess krafist að seðlabankastjórar víki eða
gripið verði til viðamikilla stjórnkerfis­
breytinga. Svo virðist sem þjóðin hafi fengið
risastórt taugaáfall og sé ekki fyllilega með
sjálfri sér um þessar mundir. Umræða hefur
farið úr böndum, litið er á alla sem störfuðu
í fjármálageiranum sem ótínda glæpamenn
og ráðamenn, jafnt stjórnmálamenn sem
embættismenn, sem spillta getuleysingja.
Samt er það óðum að skýrast að hér var um alþjóðegan hrunadans að ræða.
Íslend ingar tóku kannski þátt í honum af
meiri áfergju en aðrir, en það er fráleitt að
halda því fram að íslensk stjórnvöld hafi
brugðist í ríkari mæli en stjórnvöld í flestum
öðrum lönd um. Framferði íslensku banka­
mannanna sýnist ekki ósvipað framferði
bankamanna um víða veröld. Græðgin villti
þeim ekki aðeins sýn heldur svipti þá nánast
ráði og rænu í villtum hrunadansi.
Hér á landi er áfallið kannski meira
en annars staðar í þeim skilningi að það
tóku nær allir þátt í hrunadansinum.
Fólk á vinstri væng stjórnmálanna hóf
ófyrirleitna fjárglæframenn til skýjanna
og dýrkaði þá eins og hálfguði. Jafnvel
dómstólar landsins lutu hinu spillta
auðvaldi og létu eins og það væri hafið yfir
lög og rétt. Hæstaréttardómararnir sem
dæmdu í Baugsmálinu sendu þau skilaboð
út í sam félagið að nánast hvað sem er væri
leyfilegt í viðskiptum. Fjölmiðlarnir voru
í eigu hinna áhættusæknu auðmanna og
kváðu ekki aðeins í kútinn gagnrýnisraddir
heldur kepptust við að sverta þá örfáu
sem reyndu að leiða þjóðinni fyrir sjónir
að í óefni stefndi, sbr. hinar svívirðulegu
árásir sem Davíð Oddsson hefur mátt sæta
árum saman í Baugsmiðlunum. Forseti
landsins klappaði fyrir öllu saman og
verð launaði þá sem lengst gengu í ósvífni
og fjárglæfrum.
Þjóðmál vor 2009 3