Þjóðmál - 01.03.2009, Síða 53

Þjóðmál VOR 2009 51
tapast vegna spillingarmála og fjármálaóreiðu
það sem af væri árinu 2007 samanborið við
1,2 milljarða evra allt árið 2006 . Ennfremur
kæmi fram í skýrslunni að aukning hefði að
sama skapi orðið í tilfellum þar sem grunur
væri um spillingu .12
Greint var frá því í 24 stundum í febrúar
2008 að á yfirstand andi fjárlagaári hefðu
fjór ir milljarðar evra (580 milljarðar króna)
farið í fram kvæmdir sem fram kvæmda stjórn
Evrópusam bandsins gæti ekki með nokkru
móti gert grein fyrir . Haft var eftir Dan
Jörgensen, sem gegnir for mennsku í sérstakri
eftirlitsnefnd með fjár lögum sambands­
ins, að engin gögn væru til um það hvernig
þessum fjármunum hefði verið varið .13 Og
svona mætti lengi halda áfram .
Hvert er vandamálið?
Hér á undan var rætt um skriffinnsku Evrópusambandsins og hvernig virðist
vera um að ræða vandamál sem enginn vill
eða getur komið böndum á . Það sama á við
um spillinguna í stjórnkerfi sambandsins sem
seint verður talið mjög gegnsætt þó endalaust
hafi verið rætt á liðnum árum um nauðsyn
þess að auka gegnsæi þess . En það er einhvern
veginn þannig með Evrópusambandið að það
vantar ekki að talað sé um hlutina þar á bæ,
og það raunar á æði mörgum tungumálum,
en það er miklu minna um að nokkuð sé
gert í málunum . Þ .e . ef það er á annað borð
nokkur raunverulegur vilji til þess .
Stjórnkerfi Evrópusambandsins verður
seint sagt lýðræðislegt og raunar hefur
verið sagt í gríni og alvöru að stjórnkerfi
sambandsins sé svo ólýðræðislegt að ef
það sækti um inngöngu í sjálft sig yrði því
12 „Commission report reveals EU loses 6 .5 million euros
a day to fraud and irregularities – serious problems in
Commission’s own accounts; Commission freezes funds to
Bulgaria over corruption“, Openeurope .org .uk 24 . júlí 2008 .
13 „Gögn vantar um hundruð milljarða“, 24 stundir 9 .
febrúar 2008 .
umsvifalaust hafnað . En slíkt ólýðræðislegt
og ógegnsætt kerfi er einmitt kjöraðstæður
fyrir hvers kyns spillingu . Þeir sem stjórna
Evrópusambandinu eru í fæstum tilfellum
með umboð til þess frá kjósendum og búa því
ekki við neitt lýðræðislegt aðhald í störfum
sínum . Við þetta bætist að venjulegu fólki í
ríkjum sambandsins þykja hinar fjölmörgu
stofnanir þess fjarlægar og lítt áhugaverðar ef
það þá veit af tilvist þeirra .
Það er því kannski ekki að undra að margir
af þeim sem sitja, eða setið hafa, í valdamikl ­
um embættum á vegum Evrópusambandsins,
þá ekki sízt í framkvæmdastjórn sambands­
ins, hafi gjarnan haft ýmislegt á samvizk unni .
Verið ákærðir fyrir spillingu, sakfelldir fyrir
spill ingu eða þurft að segja af sér embættum í
heimalöndum sínum vegna ásakana um spill­
ingu . Þessum aðilum hefur síðan verið komið
fyrir í embættum hjá Evrópu sam band inu
sem gjarnan hafa verið margfalt valdameiri en
þau sem þeir gegndu áður og reyndust ekki
traustsins verðir til þess að gegna .
Þess utan er embættismannakerfi Evrópu­
sambandsins sérstakur menningar heimur
út af fyrir sig sem gengur út á það helzt að
koma í veg fyrir hvers kyns breytingar og
um bætur . Brezka ríkisútvarpið BBC tók
viðtal við Jules Muis, þáverandi yfirmann
innri endurskoðunar Evrópusambandsins,
8 . desember 2003 . Þar sagði hann m .a . að
ákveðin breyting þyrfti að eiga sér stað í
þeirri menningu sem réði ríkjum innan
embættismannakerfis sambandsins . Hann
sagði starfsmenn þess fyrst og fremst vera
valda út frá getu sinni til þess að gára ekki
yfirborðið og gera ekki mál úr hlutunum .
Ferill embættismanna Evrópusambandsins
byggðist að miklu leyti á þessu .
Þetta sagði Muis hafa í för með sér að
fólk ætti í stökustu erfiðleikum með að
segja hvert öðru sannleikann . Fyrir vikið
ættu hvers kyns umbætur sér ekki stað
innan Evrópu sambandsins að yfirlögðu