Þjóðmál - 01.03.2009, Qupperneq 57

Þjóðmál VOR 2009 55
frænd inn var svo gott sem ósjálfbjarga í
Noregi, kunni hvorki tungumálið né þekkti
þjóðfélagið . Eina atvinnureynsla hans var
tengd hestum og jarðvinnu . Mina var eina
fyrir vinnan og þurfti að sjá um hvert einasta
smáatriði í lífi manns síns . Álagið á hana var
mikið . Vissulega voru aðstæður hans einnig
óbærilegar . Hann kom frá pakistönsku þorpi
sem bjó við íhaldsamt karlaveldi . Hann
greip fljótlega til hegðunar hins máttvana
manns – hóf að misþyrma Minu, vegna
þess að samkvæmt eigin heimssýn hafði
hann enga kynferðislega stjórn á konu sinni .
Mina starfaði jú utan heimilis . Hún hlaut
að hitta karlmenn, bæði á vinnustaðnum
og á leiðinni til og frá vinnu . Hann áleit
það óásættanlegt að eiginkonan hefði
samband við aðra karlmenn en nánustu
ættingja . Þegar maðurinn náði stöðu sem
fyrirvinna fjölskyldunnar var Mina neydd
til að hætta atvinnuþáttöku . Maður Minu
fékk meiri þekkingu á því hvernig norska
kerfið virkaði, tók fulla stjórn yfir tekjum
og barnabótum og þvingaði til sín aðgang
að öllum bankareikningum þeirra . Af og
til tæmdi hann þá og sendi peningana til
foreldra sinna í heimalandinu . Þegar sonur
þeirra kvæntist Minu bjuggu þau í litlu húsi
úr leir, með moldargólfi og heyrðu til hinna
fátækari í þorpinu . Eftir að sonurinn hafði
búið nokkur ár í Noregi, fluttu foreldrar
hans og þeirra nánustu í stórt tveggja
hæða múrhús . Þau fengu bíl, þjóna og
nútíma innbú í húsið . Mina hafði ekkert á
móti því að hjálpa fjölskyldu hans til betri
efnahags, en forgangsröðunin í fjármálum
dró úr lífsgæðum hennar og barnanna: „Við
áttum að halda okkur heima eins mikið
og mögulegt var, því það kostaði ekkert .“
Annað var, að hún skynjaði aldrei virðingu
eða þakklæti: „Ég hef aldrei verið þeim neitt
annað en fjárhagsleg mjólkurkýr . Ef ekki
hefði verið fyrir mig og börnin, hefði hvorki
eiginmaður minn né fjölskylda hans haft
eitt né neitt . Samt hafa þau aldrei þakkað
mér, né sýnt mér hlýju .““

Heiðurshugtakið
Eftir að Mina útskrifaðist af sjúkra húsi sumarið 2002, lagði hún fram kæru
gegn eiginmanninum fyrir misþyrmingar,
nauðg an ir, kerfisbundna frelsissviptingu,
dráps hót anir, aðild að ólöglegum inn­
flutn ingi fólks með sýndarhjónaböndum
og misnotkun á fél agslegri fjárhagsaðstoð .
Lög reglan fékk skriflega yfirlýsingu frá
lækni Minu, sem staðfesti áhyggjur af að
Mina kynni að verða drepin . Mina var send
til barna verndaryfir valda og til lögfræðings .
Barna verndaryfirvöld þekktu til aðstæðna,
en á fundi með þeim, þar sem Storhaug var
viðstödd, var Minu mætt með fullyrðing um
um að mál hennar væri „óskaplega flókið“
vegna „menningarlegra þátta“ . Miklar
áhyggjur voru vegna þess að Mina krafðist
skilnaðar frá eiginmanninum . Fólk óttaðist
að hún yrði fyrir heiðursmorði . Þrýstingur
og hótanir í garð Minu frá kven kyns fjöl­
skyldu meðlimum og eiginmann in um jókst
með hverjum degi sem leið . „Þau hugsa bara
um heiður . Þau hræðast að aðrar konur í
fjölskyldunni taki mig til fyrirmynd ar . Að
þær sjái að þær þurfi ekki lengur að lifa eins
og dýr,“ sagði Mina . Barnaverndaryfirvöld
héldu áfram að vinna í málinu, en Mina
sýndi stöðugt meiri uppgjöf og dró til baka
bæði ákæruna og skilnaðarkröfuna . Fyrst og
fremst vegna þrýstings frá eiginmanninum,
en líka vegna þess að henni þótti sem yfir­
völd hefðu brugðist sér .
Nýtt ferli með lögfræðingi, lögreglu og
barna verndaryfirvöldum, sem hófst haustið
2003, leiddi loks til árangurs . Mina fékk for­
ræði yfir börnunum . Hún fékk viðvör unar­
hnapp sem festur er við líkamann og ýtt er á
til að kalla samstundis á hjálp, ef á hana yrði
ráðist . Eiginmaðurinn sætti nálgunarbanni .