Þjóðmál - 01.06.2014, Qupperneq 86

Þjóðmál SUmAR 2014 85
„Heybrækurnar“, sem hún setti til hliðar
í röðum ráðandi afla innan Íhaldsflokksins,
eru nú helst á því að stóru línurnar hafi
verið réttar hjá henni . Þeir hlúa enn að
særðu stolti sínu af því að hún leiddi
einnig í ljós að öll pólitík þeirra átti rætur
í uppgjafarstefnu sem reyndist röng þegar
hún lagði verkalýðsfélögin að velli . Þeir
verða óneitanlega heimskulegir sem telja
sig verða að sinna óhjákvæmilegri hnignun
þegar vörn er snúið í sókn . Þeir sem taka
sér svipaða stöðu nú á tímum — „nútíma-
væðingarmenn“ Camerons — fundu út með
svipuðum rökum að þeir yrðu fjarlægjast
hana . Þeir hafa nú breytt um stefnu og segja
að sjálf hafi frú Thatcher verið málsvari
„nútímavæðingar“ . Hér er þó fyrst og síðast
um orðaleik að ræða: nútímavæðing hefur
holan hljóm nema sagt sé hvað í henni felst
áður en hún verður metin . Í nútímavæðingu
Thatcher fólst m .a . traustur gjaldmiðill,
afnám gjaldeyrishafta, efling varna og
einkavæðing . Nútímavæðing Camerons
felst m .a . í hjú skap samkynhneigðra,
varðstöðu um þró unar aðstoð, miklum
niðurskurði varna og að sætta sig við að
regluverk frá Brussel gildi fyrir breska
fjármálakerfið . Hvað sem okkur finnst um
þessi stefnumál er ljóst að á þeim er nokkur
munur . Engu að síður felst í orðaleiknum
viðurkenning ráðandi afla Íhaldsflokksins á
því að nú borgi sig að skipa henni í sitt lið
þótt gengin sé .
Þeir sem gagnrýndu hana fyrir að hafna
aðild Breta að gjaldmiðlasamstarfinu
[ERM] og að evrunni sjálfri hafa þagnað
eins og skiljanlegt er . Málið þarf ekki að
ræða frekar, atburðir hafa sannað réttmæti
gagnrýni hennar í báðum tilvikum . Hún
sýnist nú hafa verið jafn forvitri um evru-
sambandshyggjuna og hún var áður um
markaðshagfræði og kalda stríðið .
Vinstrisinnaðir andstæðingar hennar
meðal menntamanna — hófsamir verka-
manna flokksmenn, menningarelítan, BBC,
háskólarnir o .s .frv . hafa horfið frá fyrri
gagnrýni sinni sem þótti greinilega of yfir-
lætisfull („úthverfakona“, „ógeðslega lág-
kúruleg“ o .s .frv .) . Þeir setja nú upp þótta-
fullan armæðusvip og segja hana í raun ekki
hafa skipt svo miklu máli, hún hafi verið
ósköp venjuleg íhaldskona í stjórnmálum
til 1975 þegar hún sá tækifæri til að komast
til valda og hallaði sér að frjálshyggju í
efna hagsmálum í samræmi við tíðarand-
ann . Sagnfræðingurinn David Cannandine
kynnti til dæmis þetta sjónarmið í The
Washington Post . Hún hefði fremur verið
tákn hnattrænna breytinga en drifkraftur
þeirra, það munaði svo sem ekki mikið um
hana — og svo framvegis í þessum dúr .
Það segir sína sögu að á sínum tíma hélt
enginn því fram að Margaret Thatcher nyti
góðs af hagstæðum sögulegum straumum,
þvert á móti var hinu gagnstæða einmitt
haldið fram — að hún væri svo heimsk að
hún teldi sig geta sigrast á slíkum straumum .
Sé litið á ævi hennar og sögu kemur einnig
í ljós að ekki er unnt með neinum rökum
unnt afskrifa hana á þennan hátt . Charles
V instrisinnaðir andstæðingar hennar meðal menntamanna
— hófsamir verka manna flokks-
menn, menningarelítan, BBC,
há skólarnir o .s .frv . — hafa horfið
frá fyrri gagnrýni sinni sem
þótti greini lega of yfir lætisfull
(„úthverfa kona“, „ógeðslega lág -
kúruleg“ o .s .frv .) . Þeir setja nú upp
þótta fullan armæðusvip og segja
hana í raun ekki hafa skipt svo
miklu máli . . .