RM: Ritlist og myndlist - 01.03.1948, Síða 38

RM
WILLIAM SAROYAN
að þiggja dollarann vegna þess,
hvernig hann blótaði.
Hann þurfti að muna þetta, því
aS þaS gat vegið upp á móti kylfu
lögreglunnar og geðbilun konunn-
ar, sem grét.
Hann gekk brosandi niöur
tröppur spítalans, af því að það
var satt. Maður af þessu tagi var
og gat verið til, engu síður en
maður af hinu taginu. Læknirinn
sannaði það, þegar hann blótaði;
reiðileg góðvild og reiðilegt hatur,
drengskapur mannanna og hitt.
Niður við höfnina hlustaði ég
á unga Skandínavann. Hinir töl-
uðu líka, og ég skildi merkingu
talsins, þó að ég skildi ekki orðin,
því að orðin voru aðeins yfirborð
hlutarins, sem ekki skiptir máli,
en- talið var hluturinn sjálfur. En
ég skildi bœði merkinguna og orð-
in, þegar Skandínavinn talaði, því
að þau voru eitt og hið sama.
Sterkur líkami býr yfir vizku,
sem orð fá ekki túlkað, en ef mað-
ur er barinn með kylfu, og missir
jafnvægið, og dettur hlæjandi, og
vaknar í spítalalyktinni, og heyrir
grát, og kennir snöggrar geðbil-
unar, og kynnist drengskap mann-
anna, og ef maður hefur lesið
nokkrar bækur eftir góða menn,
þá getur líkaminn stvmdum fengið
málið og látið í ljós óendanlega
trú, auðmýkt hennar og heilaga
reiði, og þessi piltur talaði án
nokkurrar áreynslu, og talaði fyr-
ir sjálfan sig.
Hann sagðist kenna í brjósti um
alla, því að þegar hann hefði verið
sleginn, og þegar liann hefði farið
að hlæja, og þegar hann hefði
verið að detta, og líkamj hans og
sál hefðu misst jafnvægið, og hann
gat ekki áttað sig á því, hvem
eða hvað liann átti að hata eða
elska, þá hefði honum aðeins dott-
ið eitt í hug, og það var hvitt, eins
og snjór, og milt, eins og dapurt
lag, og það var meSaumkun. Það
var meðaumkun með manninum,
sem hafði slegið hann, og með-
aumkun með öllum hinum verk-
fallsmönnunum, og með auðmönn-
unum, sem notuðu lögregluna og
kylfur lögreglunnar, og með öll-
um auðmönnum og öllum fátækl-
ingum í öllum borgum og öllum
löndum, og með öllum mönnum
alls staðar, sem eru fangar á hinu
mikla sviði, ósjálfbjarga fómar-
dýr í grimmum og fávísum leik,
sem þrá eitthvað annað, hreint
andrúmsloft, lausn, að komast út
af sviðinu, að standa lifandi og
heilir. Hann sagðist hafa séð lífið
fangað á liinu þrönga sviði, um
leið og hann datt. Loftið þar var
þungt, sagði liann. Hann fann, að
lífið var að kafna, og svo vissi hann
ekki, hvað gerðist, en liann mundi,
að þjóðimar liöfðu gert álilaup á
vegginn á hinu mikla sviði, og
annað ekki.
Þegar hann vaknaði í spítalan-
um, mundi hann nærri því, hvað
síðan gerðist, en ekki alveg, og
36