RM: Ritlist og myndlist - 01.03.1948, Síða 48

Hugo von Hofmannsthal
Eftir Stefan Zweig.
Ferill Hofmannsthals mun lengi
í minnum liafður gem dæmi um
undraverðan snemmþroska. Að
Keats og Rimband undanskildum,
þekki ég engan höfund livorki fyrr
né síðar, sem hafi jafn ungur að
árum náð slíku valdi á máli, öðl-
azt slíka hugsjónaauðgi og slíkt
skáldlegt innsæi sem þessi stór-
brotni snillingur. Sextán eða
sautján ára að aldri hafði hann
auðgað þýzkar bókmenntir með
ódauðlegum ljóðum, og ennþá lief-
ur enginn komið á eftir lionum,
sem að stílsnilld sé honum fremri.
Þeir, sem fyrstir komust í kynni
við skáldskap lians, liafa lýst því
sem yfirnáttúrlegu undri. Her-
mann Bahr sagði mér oft frá því,
hversu hissa liann varð, er hann
dag nokkum fékk senda grein
í tímarit sitt frá einhverjum
„Loris“, sem sýnilega átti heima
í Vínarborg (menntaskólanemend-
um var bannað að birta ritsmíðar
undir eigin nafni). Þó tímaritið
ætti stuðningsmenn í öllum lönd-
tnn, hafði hann aldrei fengið rit-
gerð á jafn tignu máli, svo auðuga
að andagift og skarpskyggni.
„Hver er þessi óþekkti Loris?“
spurði liann sjálfan sig. Áreiðan-
lega einhver öldungur, sem liefur
á langri ævi hvesst dómgreind sína
í einveru, og á laun seitt fram
innsta kjarna tungunnar og unaðs-
legustu töfra. Og slíkur snillingur
bjó í borginni án þesS að maður
hefði heyrt hann nefndan. Bahr
skrifaði hinum ókunna höftmdi
um hæl og kvað á um viðtal í hinu
fræga Griensteidl hóteli, aðalsam-
komustað ungu skáldanna. Tiltek-
inn dag gekk grannur, skegglaus
menntaskólapiltur í hnébuxum
allt í einu létt og rösklega að
borðinu til hans, hneigði sig og
sagði stutt en ákveðið,' með mjórri
rödd, sem ennþá var lítið eitt í
mútum: „Hofmannsthal. Ég er
Loris“. Ætíð síðan, þegar Bahr
sagði frá undrun sinni, komst hann
í geðshræringu. 1 fyrstu hafði hann
ekki viljað trúað því, að mennta-
skólapiltur hefði á valdi sínu slíka
list, slíka víðsýni, slíkt djúpsæi,
slík ógrynni af lífsþekkingu, áður
en hann gat hafa öðlazt verulega
lífsreynslu. Og næstum það sama
sagði Arthur Schnitzler. Hann
stundaði þá læknisstörf, þar eð
fyrstu bókmenntaverk hans höfðu
enn ekki aflað honum lífsviður-
væris. Eugu að síður var litið á
hann sem forustumann „Hinnar
ungu Vínarborgar“, og þeir sem