Ljóðormur - 01.06.1990, Page 45

Eysteinn Þorvalclsson 43
vili fara úr skorðum og kvæðin verða stirðleg og þvinguð, svo sem
reyndar löngum fyrr. Þetta tekst misjafnlega hjá Stefáni en í kvæði
sem heitir Lýkur ferð er þessi álitlega vísa:
Þú Súðavfk og fjörur Álftafjarðar
ég fagna stans, því kominn er ég nú
um fimaveg og fjöll f góðri trú,
þá ferð mér eina leyfði kraftur Njarðar.
Annað enn yngra skáld, Kristján Þórður Hrafnsson, yrkir líka hefð-
bundið jafnt sem óbundið. Sum hefðbundnu kvæðin minna býsna
mikið á svipaðan írónískan kveðskap Þórarins Eldjárns, en einkum
er það ofstuðlun sem spillir þessum kvæðum og sæmilega glöggur
kvæðamaður hefði getað bent hinum unga höfúndi á þessa galla.
Sum hinna óbundnu ljóða Krístjáns Þórðar em hinsvegar mun bet-
ur ort og sýna hvað í honum býr.
Það er virðingarvert ef ung skáld vilja viðhalda heföbundinni form-
gerð kvæða. En fátt er dapurlegra í skáldskap en misheppnuð við-
Ieitni f þessa átt. Enginn ætti að láta frá sér fara kvæöi af þessu tagi
nema hann hafi lært reglumar til hlítar, náð valdi á þeim og gert sér
grein fyrir því að það er margt að varast í hefðbundnum formum.
Þetta hefur viljað bregðast og þessvegna tekst stundum báglega til
þegar slíkur kveðskapur er settur saman. Gjaman er þá komið fyrir
rími og einhverskonar hrynjandi í textanum en Ijóðstaftr em allir á
floti, stundum of margir, stundum á röngum stöðum eða bara fjar-
verandi líkt og í mörgum dæguriagatextum. Dæmi um þetta má t.d.
finna hjá hjá Bjama Bjamasyni:
Þú brosir til allra
en en ekki vinur neins
og þú veist þínu viti
bæði þessa og annars heims2
og einnig hjá Tryggva V Líndal:
Góöi Guð mun mannkyn þrúga
og gímga úr hálstið snúa.
Jórsals ýtum verður eytt
fyrir að gera ekki neitt.3
og hjá Jóhanni Kristjánssyni:
Skynjun mín visnuö greindi ekki Ijós
augun mfn Ifflaus Ifkt og dauövona rós
óttinn var horflnn og hömndiö blátt
allt var orðið líflaust og grátt.4
Þetta er náttúrlega óhæft þótt sumir hafl kannski gaman af því á
vissan hátt. Dæmin sanna aö farí þetta form svona voveiflega á skjön
við cigin reglur, þá vill andinn og efnið gufa upp jafnframt.
Einstaka formgerðarþætti úr hefðinni má nota með prýði í módem-
ískum ijóðum, óbundnum eöa lausbundnum, eins og margir ís-
lenskir módemistar hafa sýnt, en slíkt er ekki minni vandi en að
yrkja hefðbundið. Dæmi um góða tilburði f þá átt má má líka flnna
í þessum ljóðum, t.d. hjá Þór Stefánssyni:
Aö tiiefnislausu
við töluðum saman um veðrið