Vísir - 30.04.1933, Page 77

yísiR
ENGINN,
sem vill kaupa ódýrt og jafnframt gott og hentugt byggingarefni,
gengur framhjá hinu Qölbreytta úrvali hjá undiprituðum.
Á meðal annars skal bent á:
#• HURÐIR, hurðarlista, hurðarkarma, gólfborð m. rm,
unnið úr þurrustu og bestu tegund harðviðar (Ore_-
gon-pine), sem hægt er að fá. Ennfremur óunninn
harðvið (Oregon-pine), eik, teak og mahogny.
KROSSVIÐUR úr eik, furu, birki, gaboon og Oregon-
pine.
to SÆNSKUR ASFALTPAPPI, bestu tegundir til innan-
og utanhússnotkunar. „Inniton“-þakpappa, gráan,
grænan og rauðan, með 10 ára ábyrgð. Asfalt og as-
faltlím.
A/S „SANO“ viðurkendu korkeinangrunarvörur, svo
sem: veggjakork í frystihús, kælirúm og ibúðarhús.
Korkgólf (Ex-panko korkparket). „Korkotex“-vegg-
plötur 11 m. m. þykkar, 1 m. á breidd og lengd eftir
óskum. Plöturnar má leggja á lista eða líma á múr.
Að innan eru þær sléttar undir málningu eða vegg-
fóður.
ELDHÚSVASKAR úr ryðfríu stáli, sem ekki þarf að
fægja og altaf halda sínum upprunalega silfurgljáa.
SKRÁR OG HANDFÖNG af nýjustu gerð.
og veggplötur í gráum, bláum
og rauðum iit.
Iva-eldavélin
eyðir mjög litlu eldsneyli, ösku-
ryk þekkist ekki, pottarnir
standa ofan á plötunni svo
ekkert sót fellur á þá.
Enso-veggfóður, g
2 mm. þykt, hlýtt og haldgott, engin samskeyti 55
á veggjum. g
Enso-veggplötur <08
11 mm. þykkar 122x276 cm, traustar sem S8
viðarþil og þrem sinnum hlýrri.
JÓN LOFTSSON,
Austupstræti 14.
Simi 4291.
ið, að tala um „eitrun jarðar'1
i sambandi við útlendan áburð.
Þvi liefir þó verið haldið fram
erlendis, að áburður þessi eitri
jarðveginn smám saman og
mætti svo fara, að hann yrði
lítill lieilsugjafi búpeningi vor-
um og jafnvel mannfólkinu
lika, er til lengdar léti. — En
um það skal ekkert fullyrt, og
vel má vera, að bót yrði á slíku
ráðin, ef fullvíst yrði, að áburð-
urinn væri skaðlegur. Visindin
kunna ráð við mörgu á þess-
um tímum.
En á það má benda, að bú-
peuingur landsmanna er , nú
haldinn ýmisum kvillum, eink-
um sauðfénaðurinn, sem áður
voru óþektir hér á landi. Þetta
er býsna athyghsvert. Meðferð
fénaðarins hefir batnað siðustu
árin. Fénu er gefið betur en áð-
ur gerðist — meðal annax*s taða,
sem ef til vill er vaxin upp af
útlendum áburði — og húsa-
kynnin eru yfirleitt betri. —
« Sarnt verður féðóhraustarameð
hverju árinu sem líður. Hvað
veldur þeirri ólireysti? — Menn
vita það ekki. — Mundi nú
nokkur fjarstæða, að láta sér
detta i hug, að orsakanna sé
að leita i einhverju aðfengnu?
Og mundi þá ekki afsakanlegt,
þó að sú hugsun hvarflaði að
mönnum, að hennar kynni að-
vera að leita í útlenda áburðin-
um?
Útlendur áburður ætti ekki
að vera til í þessu landi, jafn-
vel þó að hann kunni að vera
óskaðlegur. Hann er óhæfilega
dýr og svikull að því leyti, að
hann bætir ekki jarðveginn til
frambúðar. Hann er vasaþjóf-
ur, sein þjóðin ætti að losna við,
sem allra fyrst.
Væri ekki nær, að reyna að
finna einhver innlend áburðar-
efni, ef þjóðin kernsl ekki af
með húsdýra-áburðinn, eins og
verið hefir?
Mundi ekki auðgert, að vinna
mikinn og góðan áburð úr ým-
isum sjávarföngum? — Og
mundi það ekki verða öUu nota-
drýgra í bráð og lengd?
IV.
í ungdæmi þeirra manna,
sem nú eru af léttasta skeiði,
var það mikiU siður um flestar
sveitir, að safna fjallagrösuni
að vorinu. — Grasatekjan hafði
þó verið miklu meiri áður, sem
kunnugt er. Hafa grasaferðir
að vorinu löngum verið hin
mesta skemtun, og á grasafjalli
hafa mörg æfintýr gerst, hæði
fyrr og síðar. Unga kynslóðin
hlakkaði til grasaferðanna. Þá
var hægurinn nærri fyrir pilt
og stúlku, að draga sig út úr
hópnum og ræða hugðarmál
sin. — Og víst er um það, að
margir kossar hafa verið gefn-
ir og þegnir á grasafjalU og
margur sáttmáli gerður, sem í
gildi stóð til æviloka.
En „gamla fólkið“ trúði á
„forynjur og tröll“ og þvi stóð
beygur af því, ef ungviðið hvarf
bak við klett eða leiti. Útilegu-
mennimir gátu komið og tekið
það á svipstundu, einkum stúlk-
urnar. — Þeir voru oftast kven-
mannslausir, greyin, og stóðust
ekki freistinguna, ef þeir sáu
unga og fagra stúlku á grasa-
fjalli.
Og ungviðið kom lieitt og
rjótt og glatt af grasafjallinu,
en hið aldraða liðið var liljóð-
látt og bjó yfir ægilegum sög-
um. Enginn þekti leyndarmál
fjallanna og líklega væri best
að hafa liægt um sig, fara var-
lega og láta þá gömlu ráða.
* * * *
Nú eru allir hættir að „fara
til grasa“ og fjallagrös ófáan-
leg, nema ef til vill í lyfjabúð-
unl, bg þykir þó mörgum þau
grös, sem þar fást, ærið ólik
því, að þau sé íslensk. Þetta
er mikil afturför og grasaferð-
ir ætti að takast upp af nýju.
Fjallagrös eru áreiðanlega
lioll fæðutegund og geta orðið
til mikilla búdrýginda. Grasa-
grautarnir voru góðir og í raun
réttri miklu betri matur, en
margir þessir „nýmóðins“
grautar og súpur, sem nú verð-
ur hvergi undan komisl. Er
margt af því sulli í rauninni
hið mesta ómeti, þó að tískan,
hingað komin utan úr löndum,
telji þá nauðsynlega.
Fjallagrös má vafalaust mat-
búa á ýmislegan hátt og blanda
þeim við inargskonar fæðuteg-
undir,*bæði til smekkbætis og
búdrýginda. En sá, sem þessar
línur skrifar, er því miður ekki
svo fróður, að hann geti sagt
fyrir um matargerð. — Þessi
fáu orð áttu líka að eins að vera
til þess, að minna menn á f jalla-
grösin og livetja þá til þess, að
afla sér þeirra. — Ef vel væri,
ætti hvert heimili landsins að
eiga svo sem tunnusekk af
fjallagrösum á hverjum haust-
nóttum. Þáð væri góð björg í
bú, og ef til vill yrði þó mesti
ávinningurinn sá, að heilsufar
sumra yrði betra. Fjallagrösin
eru áreiðanlega holl og hafa
vafalaust bætt heilsufar þjóðar-
innar á liðnum öldum.
Einbverjir kunna að halda
því fram, að fólkið megi ekki
vera að því lengur, að fara á
grasafjall. Það er satt að vísu,
að fólkselda er mikil í Sveit-
unum, en þó ætti að vera kleift
að sinna þessum störfum. Ein-
hvern tíma fyrir sláttarbyrjun
ætti að vera hægt að sjá af ein-
um eða veimur sólarhringum
frá öðrum störfum og mætti þá
nota þau dægur lil grasaferðar.
Kaupstaðabúar ýmsir, sem
iðjulitlir ganga, gæti og varið
tima sinum ver með öðrum
hætti en þeim, að safna fjalla-
grösum. En vitanlega yrðu þeir
að hafa leyfi landeiganda til
grasatinslu og gæti þá ef til vill
orðið að samkomulagi, að þeir
léti hann’ hafa nokkurn hluta
grasanna sem þóknun fyrir
leyfið.
Nú er mikið um það talað og
skrifað, að þjóðin eigi að búa
sem mest að sínu. Væntanlega
fylgir einhver alvara þessu
hjali, og væi*i rangt að búast
við öðru að óreyndu. — Fjalla-
grösin eru meðal þeirra gæða,
sem ísland býður börnum sín-
um og ekki hin lökustu. — Væri
nú ekki rétt að taka upp fom-
an sið, og nota fjallagrös til
manneldis á liverjum bæ?
V.
Sá, sem þetta ritar, var stadd-
ur á sveitabæ kveld eitt i fyrra-
sumar. Vildi þá svo til, að bóndi
ætlaði að lóga nauti tvævetru
þá um kveldið. Var tuddi farinn
áð gerast úfinn i skapi og eyk-
inn og þótti bónda ekki rétl að
biða þess, að hann yrði ein-
hverjum að slysi.
Boli var skotinn að húsabaki,
en því næst skorinn á háls.
Blóðið fossaði niður á völlinn
og var ekki liirt. Eg spurði
bverju slíkt sætti, því að i ung-
dæmi mínu var ekki siður, að
skera gripi niður, sem kallað
er. Þetta var á miðjum slætti
og munu sláturföng frá liaust-
inu áður hafa verið þrotin eða
á þrotum. — Bóndi svaraði, að
ekki væri til neins að hirða
blóðið, þvi að fólkið vildi ekki
borða blóðmör. Mér þótti þetta
furðulegt og ótrúlegt. — Hvern-
ig mátti það vera, að fólk væri
orðið svo matvant, að það liti
ekki við nýjum blóðmör? Blóð-
mör er saðsamur matur og góð-
ur og nýnæmi að fá hann heit-
an á miðjum slætti. En bóndi
sagði, að hann yrði ekki étinn.
Fólkið „fúlsaði" við honum,
eins og hann orðaði það.
Þetta er eittlivert öfug-
streymi. Slátur hefir verið tal-
inn góður matur og þjóðin hef-
ir neytt þess frá upphafi vega
sinna, að því er líklegt má
þykja. — En nú er svo komið
— mitt i allri kreppunni og
vandræðunum — að skera verð-
ur niður stórgripi i sveitum,
sakir þess, að fólkið vill ekki
eta blóðmörinn. Það vill heldur
útlenda fisksnúða, sætsúpu og
annað þess liáttar glundur.
Víðsvegar um land mun fé
„skorið niður“ á hverju liausti
i sláturhúsum, svo að mörgum
þúsundum skiftir. Kaupstaða-
búar vilja ekki kaupa slátrin
því verði, sem á þau er sett, og
bændur hirða ekki um, að flytja
þau lieim til sin. — Með þess-
um hætti fer mikil matbjörg
til spillis, en útlent dót er keypt
í staðinn og mun hagurinn af
þvi ráðlagi ærið vafasamur.
Þjóðin á að búa sem mest
að sínu og „íslensku vikunni“
er ætlað að glæða skilning
manna í þeim efnum, Meðan
góðum, innlendum matvælum
er fleygt i sjóinn og sorpið, er
áreiðanlega öfugt stefnt og
nokkur ástæða til að ætla, að
lítill hugur fylgi máli hjá þeim,
sem bæst prédika um sparnað,
nýtni og að þjóðin eigi að búa
sem mest að sínu.
I