Vísir - 24.12.1953, Blaðsíða 1

.

Jtólatbiað
1953
^i.vy^vvvsrtrfvwvw^i^^u^jvvvvvvvu^njvtfuv^^
!
\
1
'
Jólahugleiðing eftir
sr. Árelms Níelsson
Ljós góluwuma
Engin hátíð á meiri andstæður en jólin. Þess végna
sýnast þau svo íslenzk, svo samgróin landi og þjöð, eins og
þau hefSu getaS orSiS til einmitt hér á landi eids og ísa.
En samt eru þau helguS fæðingu barns og átburði,
sem Austurlönd eru fræg fyrir. Þar austur viS dökk fjöli
og björt vötn aS botni hins hlýja Miðjarðarhafs fæddist
litli og lítilsvirti en dásamlegi drengurinn, sem gaf mönn-
unum jól kristninnar.
En þetta er samt hálfsögð saga. Jólin eru norrænni,
íslenzkari, eldri en frásögn jólaguðspjallsins. Þau eru í
órofa sambandi við ljósást manna og himnasýn, vonir
þeirra og trú. Löngu áður en kristnin varS til austan
Líbanonstinda, fögnuðu börn NorSurlanda hækkandi sól,
fögnuðu þeirri stund, er móðir sól sneri við á göngu sinm
og stefndi hærra og hærra til sigurs yfir myrkrum og hríð-
um, unz allt var klætt í gull og glans vors og lífs. Þannig
mætir hiS fegursta og dýpsta í menningu heiðninnar
sjálfum gleðiboðskapnum um börn Ijóssins og dýrð guðs-
ríkisins. Og af því verSur uppspretta Ijóstrúar og lífsþrár,
sem er lind menningar og friðar í mannheiminum, er lif-
andi brunnur hins andlega seims, hinnar eilífu auðlegðar,
eins og Sveinbjörn Egilsson segir í ódauðiegri þýðingu
hins óviðjafnanlega jólasálms: „Heims um ból".
Annars eru andstæður jólanna svo undarlegar. Það
er fieira en kristindómur og heiðindómur eða hugsjónir
beggja þeirra stefna, sem þar renna saman líkt og tvö
stórfljót menningar og tilfinninga.
Þótt ekki væri athugað annað en jólasagan eins og
hún er í Nýja Testaraentinu og borin saman \ið það, sem
síðar gerist, eða sínar eigin andstæður, þá rekur hver
undrunin aðra.
Fyrst má benda á það, að jólasagan, látlaus frásögn
ólærðs og nafnlítils höfundar, að minnsta kosti verður fátt
um hanri sagt rneð vissu, að hún skuli setja allt í hreyfingu,
næstum því gera byltingu á lífi milljóna jafnt í hreysi og
höll, úti á höfum og inni í afdölum eða hátt uppi í fjöilum.-
Vegna þessarar litlu sögu af hversdagslegum atburði eru
kveikt ljós, suffgnir söngvar, gjafir gefnar og þegnar,
heit unnin og viðhöfn um hönd höfð ekki einu sinni heldur
árum saman, já ., öld eftir öld, hjá tugum þjóða. Á hundr-
uðum tungumála í milljónum guðsþjónustna. Ein lítil em-
föld saga, allt mælskuflóð spekinganna.
Eða atburðurinn sjálfur, hugsio ykkur hann. Ein ung
stúlka, umkomulaus, óvirt, já, talin sek um opmbera smán,
samkvæmt sögu Mattheusar. En aldirnar gera hana íniynd
og tákn hinnar hremu, heilögu ástar, hins eilífa töfrandi
kvenleika. Hún er sett ofar hvern frú, hvern meyju, hin
eina meyja, ofar drottningum og öllum hefðarkvendum
jarðar, himnadrottningin, sóiarblóminn, sem mill)ómrnar
hafa andvarpað til, af því að hún var bííðan, sern skikii
ailt, fyrirgaf allt, ástin, sem umvafði heiminn allan og um
leið hvert einasta titrandi hjarta hugljúfum vonum og
himneskum friSi. Siík er hún orðim stúlkan í jötunm.
Umkomulaus útlagi í asnastalh, himnadrottning heims,
sem ekkert sæti á jörðu hæfir, brúður Guðs, móðir drott-
ins.
ESa hirSarmr óhreinir, skeggjaðir smalar, syfjaSir,
þreyttir, lítilsvirtir, ekki í höll, ekki einu sinni í hréysi,
heldur útii utan allra dyra, en þar sem víSsýni næturinnar
eitt hafSi völd, með heiðríkju og stjarnadýrð og — hjá
hirðunum englar, æðstu hugsýnir mannlegs innsæis.
H\ílíkar andstæður, en þó —- alit fellur saman í guð-
legt samræmi, yndislegan samhljóm, sem á orðið jól að
upphafi og endi, jól, jól, austurienzk jól, íslenzk jól, heiðm
jól, kristin jól.
Og orðið eitt með einum þrem bókstöfum er andstæða
í sjálfu sér. Það er orð sem enginn skilur, enginn veit um
uppruna þess, en þo er þaS líf af lífi þjóSanna, uppspretta
gleSi hrifningar og heilagleika, ljómi dýrSar guSs í myrkn
og frostum, líf í dauSa.
Þess vegna eru jóiin og eiga aS vera íslenzk hátíS,
sem felur í sér hvorttveggja í senn, vizku og fegurð
norrænnar heiðni og heiðríkju, og kærleika og hugsjómr
austurlenzkrar kristni. Og af því kveikist hið helga Ijós
jólanna í hugum og hjörtum manna.
Ljós jólanna verður þá um leið tákn norrænnar, ís-
lenzkrar menningar. Hvar sem það Ijómar, eru börnm
minnt á hækkandi sól og komandi vor guðsríkis. Og að
fegurstu og helgustu jólaljósin kveiki þau í sínum eigin
augum, og heitasti logi jólanna verði í þeirra eigin barmi.
Og birtan og hiýjan frá Ljósi jólanna geri }>au sönn ljóssmt.
börn, sem eflá frið og unað^ skápa vor-gleSi og bjartsým í
mannheimum.
Ljós jólanna verður þá sameinmgartákn andstæSri-
anna til sköpunar og mótunar nýrrar veraldar. Þar ganga
vetrarstonnar fjallanna og friSsæia bæjarins í dalnum að
emu starfi. Þar byggja saman öfl skammdegisnæturmnar
og sólrúnir suðurhæSa. I Ijósi jólanna verðá heiðm og
kristni aS einum og sama straumi, sem lífgar, gleður,
huggar og styrkir. Og fyrir sHkum krafti verða öll von-
brigði að vikja, sorgirnar mýkjast, söknuður hverfist i
angurblíSu og hið illa missir öll vopn úr höndum fyrir
geislandi örvum frá brosandi bamsaugum, sem eiga gleði
og frið, bjartsýni og eilífa æsku frá Ijósi jóíanna.
Það Ijós getur breytt syndinm í heilagieika, hatrinu í
kærleika, dauðcsmim í líf.
- Gleðileg jól!
^j^^^Á^^->í^^»>jw*Aív*»r>^w^^