Vísir - 24.12.1953, Blaðsíða 1

J Óltl bifEÖ
1953

Jólahugleiðing eftir
sr. Áreííus Níelsson
Engin hátíS á mein íuicistai-Sur en jólin. Þess vegna
sýnast þau svo íslenzk, svo samgróin landi og þjóð, eins og
þau hetöu getað orðið til einmitt hér á landi elds og ísa.
En samt eru þau helguð fæðingu harns og atburoi,
sem Austurlönd eru fræg fyrir. Þar austur við dökk fjöií
og björt vötn að botni hins hlýja Miðjarðarhafs fæddist
litli og lítilsvirti en dásamlegi drengurinn, sem gaf mönn-
unum jól kristninnar.
En þetta er samt hálfsögð saga. Jóiin eru norrænni,
íslenzkari, eldri en frásögn jóiaguðspjailsins. Þau eru í
órofa sambandi við ijósást manna og himnasýn, vonir
þeirra og trú. Löngu áður en kristmn varð til austan
Líbanonstinda, fögnuðu börn Norðurlanda hækkandi sói,
fögnuðu þeirri stund, er móðir sól sneri við á göngu smm
og stefndi hærra og hærra til sigurs yfir myrkrum og hríð-
urn, unz allt var klætt í guli og glans vors og iífs. Þannig
mætir hið fegursta og dýpsta í menningu heiðninnar
sjálfum gleðiboðskapnum um börn ijóssins og dýrð guðs-
ríkisins. Og af því verður uppspretta ljóstrúar og lífsþrár,
sem er iind menningar og friðar í mannheiminum, er hf-
andi brunnur hins andlega seims, hinnar eilífu auðiegðar,
eins og Sveinbjörn Egilsson segir í ódauðiegri þýðmgu
hins óviðjafnanlega jólasálms: „Heims um ból“.
Annars eru andstæður jólanna svo undariegar. Það
er fleira en kristindómur og heiðindómur eða hugsjónir
beggja þeirra stefna, sem þar renna saman líkt og tvö
stórfljót menningar og tilfinninga.
Þótt ekki væri athugað annað en jólasagcm eins og
hún er í Nýja Testamentinu og borin saman \ið það, sem
síðar gerist, eða sínar eigin andstæður, þá rekur hver
undrunin aðra.
Fyrst má benda á það, að jólasagan, iátiaus frásögn
ólærðs og nafnlítiis höfundar, að minnsta kosti verður fátt
um hann sagt með vissu, að hún skuli setja allt í hreyfingu,
næstum því gera byltingu á lífi milijóna jafní í hreysi og
höll, úti á höfum og inni í afdölum eða hátt uppi í fjöilum.-
Vegna þessarar htlu sögu af hversdagslegum atburði eru
kveikt ljós, suffgnir söngvar, gjafir gefnar og þegnar,
heit unmn og viðhöfn um hönd höfð ekki einu sinni heldur
árum saman, já , öld eftir öld, hjá tugum þjóða. Á hundr-
uðum tungumála í milljónum guðsþjónustna. Em lítii em-
föld saga, allt mælskuflóð spekmganna.
Eða atburðunnn sjálfur, hugsio ykkur hann. Em ung
stúlka, umkomulaus, óvirt, já, talin sek um opmbera smán,
samkvæmt sögu Mattheusar. En aldirnar gera hana ínivnd
og tákn hmnar hreinu, heilögu ástar, hins eiKfa töfrandi
kvenleika. Hún er sett ofar hverri frú, hverri meyju, hin
eina meyja, ofar drottningum og öllum hefðarkvendum
jarðar, himnadrottningin, sóiarblóminn, sem miiijónimar
hafa andvarpað tii, af því að hún var biíðan, sem skilcti
allt, íyrirgaf allt, ástin, sem umvafði heimirm allan og um
leið hvert einasta titrandi hjarta hugljúfum vonum og
himneskum friði. Slík er hún orðin, stúlkan í jötunm.
Umkomuiaus útlagi í asnastalli, himnadrottnmg heims,
sem ekkert sæti á jörðu hæfir, brúður Guðs, móðir drott-
ins.
Eða hirðarnir óhreinir, skeggjaðir smalar, syfjaðir,
þreyttir, lítilsvirtir, ekki í höll, ekki einu sinni í hréysi,
heldur úti, utan allra dyra, en þar sem víðsýni næturinnar
eitt hatöi völd, með heiðríkju og stjarnadýrð og — hjá
hirðunum engiar, æðstu hugsýnir mannlegs innsæis.
H\úlíkar andstatöur, cn þó — allt fellur saman í guð-
legt samræmi, yndislegan samhijóm, sem á orðið jól að
upphafi og endi, jól, jól, austurlenzk jól, íslenzk jól, heiðm
jól, kristin jól.
Og orðið eitt með einum þrem bókstöfum er andstæða
í sjáifu sér. Það er orð sem enginn skiiur, enginn veit um
uppruna þess, en þó er það líf af lífi þjóðanna, uppspretta
gleði hrifningar og heilagleika, ijómi dýrðar guðs í myrkn
og frostum, líf í dauða.
Þess vegna eru jólin og eiga að vera íslenzk hátíð,
sem felur í sér hvorttveggja í senn, vizku og fegurð
norrænnar heiðm og heiðríkju, og kærleika og hugsjómr
austurlenzkrar kristni. Og af því kveikist hið heiga Ijós
jóianna í hugum og hjörtum manna.
Ljós jólanna verður þá um Ieið tákn norrænnar, ís-
lenzkrar menningar. Hvar sem það ijómar, eru börmn
minnt á hækkandi sói og komandi vor guðsríkis. Og að
fegurstu og helgustu jólaljósin kveiki þau í sínum eigin
augum, og heitasti logi jólanna verði í þeirra eigin barmi.
Og birtan og hlýjan frá ljósi jólanna geri |>au sönn ljóssms
börn, sem efla frið og unað, skapa vor-gleði og bjartsým í
mannheimum.
Ljós jólanna verður þá sameiningartákn andstæðn-
anna til sköpunar og mótunar nýrrar veraldar. Þar ganga
vetrarstormar fjallanna og friðsæla bæjanns í dalnum að
einu starfi. Þar byggja saman öfl skammdegisnæturmnar
og sólrúnir suðurhæða. I Ijósi jólanna verða heiðtti og
kristni að emurn og sama straumi, sem lífgar, gleður,
huggar og styrkir. Og fvrir slíkum krafti verða öll von-
bngði að víkja, sorgirnar mýkjast, söknuður hverfist i
angurblíðu og hið ílla missir öll vopn úr höndum fyrir
geislandi örvum frá brosandi barasaugum, sem eiga gleði
og frið, bjartsýni og eiíífa æsku frá Ijósi jólanna.
Það Ijós getur breytt syndinm í heilagleika, hatrinu í
kærleika, dauðamim í líf.
Gieðileg jól!