Morgunblaðið - 26.06.1930, Qupperneq 30

Morgunblaðið - 26.06.1930, Qupperneq 30
OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO MOROUNBLAÐIÐ gegnum dönsku stjórnina eða danska menn. Sjálfir hafa Is- lendingar varla komið þar nærri; þetta hefir verið gert fyrir þá, jafnvel stundum án vilja þeirra og vitundar. Þess vegna hafa þeir ekki lært þá mikilsverðu list, að semja. Þetta veldur því, að við höfum gerst einrænir, óþýðir í viðskiftum, eða látið á okkur ganga, þegar til samninga hefir komið. Við eigum enga „diplomata" eða veraldarmenn, jafnvel ekki sjer- fræðinga, sem vjer getum treyst í samningamálum við útlend- inga. Þetta er ef til vill einhver sú íhugaverðasta hlið sjálfstæð- ismálsins meðal þjóðarinnar. En hjer skal ekki frekar farið út í það, því að rúmið leyfir það ekki. Jeg held í rauninni að þjóðin, eða sumir leiðtogar hennar skilji ekki til fullnustu þýðingu sambandsins við aðrar þjóðir, eða afleiðingarnar af því og mikilvægi þess fyrir fram- tíð, framfarir og frelsi þjóðar- innar. Og þetta skilningsleysi mun aðallega stafa af reynslu- leysi og einveru þjóðarinnar um liðnar aldir. Það er þannig sjálfsagt ein- vefan, sem hefir átt drjúgan þátt í því að skapa sum eftir- tektarverðustu einkenni íslensku þjóðarinnar. Sum þessara ein- kenna eru í sjálfu sjer góð, og mættu Vel haldast við líði; önn- ur eru hins vegar þess konar, að þau geta orðið þjóðinni að falli, sje ekki sjeð við þeim eða þau löguð. Þótt lega landsins sje hin sama sem fyr, þá er staða þjóðarinnar í heiminum orðin alt önnur en hún var á liðnum öldum. Það er vert að minnast þessa og athuga það núna á þessu minningaári. Is- lendingar hafa átt lítið saman við aðrar þjóðir að sælda, af- skektir og einangraðir eins og þeir hingað til hafa verið; en fjarlægðin er okkur ekki lengur hvorki sú vernd nje sá þránd- ur í götu, sem hún hefir ver- ið. Nú er þjóðin komin í svo náið samband við umheiminn, að hún getur ekki slitið sig úr því jafnvel þó hún vildi. Nú fyrst-verður þjóðin að koma fram sem heild gagnvart öðr- um, og framtíð hennar er kom- in undir því, hvernig henni tekst það, ekki sí'st í fjármálum. Líkam5menning íslenöinga. Eftir Ben. S. UJaage, forseta í. 5. í. Ben. G. Waage. 1 fyrstu hafa menn að sjálf- sögðu hjer á landi eins og al- staðar annars staðar, iðkað lík- amsíþróttir til sjálfsvarnar. Þá rjeði hnefarjetturinn lögum og lofum, og úrslitum deilumál anna lauk oftast þannig, að sá, sem var sterkari í bardaganum, ^igraði. — Það var ekki fyr en iöngu síðar, að menn komast að raun um, að líkamsíþróttir eru einn merkasti þáttur upp- eldismálanna, sem nauðsynlegt er að leggja sem mesta áherslu á, landsmönnum til gagns og farsældar. En þótt fþróttir hafi verið iðkaðir hjer, meir og minna frá landnámstíð, er það ekki fyr en 1828, að tillaga kemur fram um það, að kenna fimleika við Eessastaðaskóla. Tillögumaður- mn var hinn mikli framfara- maður Baldvin Einarsson. En áheyrn fjekk umbótatillagan litla hjá forráðamönnunum. Það er ekki fyr en Jón Sigurðsson forseti birtir sínar skólatillög- ur (1842 og síðar 1849), að menn fara að rakna við og veita athygli nytsemi líkamsmentun- ar. Hann vildi taka upp íþrótta- kenslu í Latínuskólanum, og segir meðal annars Reykja- vík vera „allhentugan stað til æfinga íþróttum“, af ýmsum á- stæðum, og þá ekki síst vegna fjölmennis. Var þá á dagskrá flutningur Bessastaðaskóla. Þá vildi Jón Sigurðsson og láta kenna við skóla: glímur, skot- fimi og sund „og alt það, er stælir menn, veitir krafta og I liðleik“. En þó að þessi merk- asti og mesti umbótamaður landsins frá landnámstíð ætti í 4ilut og benti á nauðsyn íþrótta- kenslu við aðalskóla landsins, þá var það ekki fyr en árið 1858, að fyrst er byrjað á fim- leikakenslu við Mentaskólann í Reykjavík. — Svo áttu þessar umbótatillögur Jóns Sigurðsson- ar og Fjölnismanna (t. d. um sundkenslu) erfitt. uppdráttar, að nú, tæpri öld síðar, er að koma í ljós ávöxturinn af starfi þessara þjóðræknu ágætis- manna. íslenska glíman er þjóðar- íþrótt vor íslendinga. Hún hefir verið iðkuð hjer á landi frá því sögur hófust. Islenska glíman er mjög frábrugðin öðrum glímu- tegundum, sem kunnar eru og iðkaðar um allan hinn mentaða heim, eins og t. d. grísk-róm- verskri glímu, fjölbragðaglímu og japanskri glímu. Þykir kunn- ■ ugum íslenska glíman bera mjög af þessum glímutegundum, sem pú hafa verið nefndar, enda er íslenska glíman talin drengileg- asta glíman sem iðkuð er, og feg- ursta íþróttin, sem fundin hefir verið meðal germanskra þjóða. íslenska glíman er fimleika- raun tveggja manna. Brögðin eru mörg og margvísleg. Sókn og vörn skiftast á, og eru brögð- in gerð með fótunum, samanb. r leggjarbragð, krókur, krækja, klofbragð o. s. frv. Og er glímu- listin aðallega fólgin í því, að koma keppinaut sínum af fótum, svo að hann: liggi. En það er talið fall (bylta), þegar glímu- maður nemur við jörðu, á milli hnjes og alnboga. Komi glímu- maður fyrir sig hendi eða fæti, falli t. d. aðeins á hnje, þá er það eigi talin bylta. En falli báð- ir glímumennirnir jafnsnemma til jarðar, heitir það bræðra- bylta, og er talið jafntefli. Engar tvær glímur eru alveg eins glímdar, þó brögð og varn- ir sjeu hin sömu. Og fyrirfram veit mótherji það aldrei, hvaða bragði hann verður beittur. Þar kemur fram snilli glímumanns- ins. Þar verður hugur og hönd að starfa saman; en það er hið dásamlega við glímuna. Glíman hefir verið gimsteinn okkar um aldaraðir, sem við höf- um verið að hreinsa og fága til þessa dags. Hún hefir verið eina líkamsíþróttin, sem þjóðin hefir glatt sig við í þrengingum sín- um, og það mun ekki of sagt, að glíman hafi aukið drengskap, kjark og kraft þjóðarinnar, þeg- ar mest á reið. — Og er þess að vænta, að glíman eigi enn eftir að gera garðinn frægan, eins og aðrar líkamsíþróttir. Um síðustu aldamót, fyrir og eftir, eru stofnuð sjerstök fje- lög víðsvegar um land til efling- ar líkamsíþróttum. Á stefnuskrá þessara íþróttafjelaga eru með- al annars glímur, sund, fimleik- ar, knattspyrna, skotfimi, skauta- og skíðafarir, og síðar einmenn- ings útiíþróttir o. fl. Samstarf meðal þessara íþróttafjelaga var lítið, nema þá helst hjer í -höfuðstaðnum, og um það leyti sem Iþrótta- völlurinn var stofnaður (12./9. 1910) og starfræktur. Það er ekki fyr en með stofnun Iþrótta- sambands Islands (I. S. I.), 28., janúar 1912, að skipulegt sam- starf allra íþróttamanna lands- ins hefst. Þó voru þau ekki nema níu, fjelögin, er stofnuðu I. S. I. — og með því markmiði: að auka fjelögunum afl og sam- tök, með því að þau lúti öll einni yfirstjórn og hlíti allsherjar- reglum; að vera fulltrúi Islands um öll íþróttamál gagnvart öðr- um þjóðum; að styðja af megni íþróttir og fimleika, er horfa til eflingar líkamlegri og andlegri orku hinnar íslensku þjóðar. — Nú eru sambandsfjelög I. S. 1. 110 að tölu, en æfifjelagar 80. Eitt af fyrstu störfum I. S. I. var að semja íþróttareglur, og setja ýms ákvæði um leikmót og kappleika, sem allir íþróttamenn innan Sambandsins eru skyldir að fara eftir. Þá voru og gefin út ýmiskonar íþróttarit og bæk- ur, og eru merkastar: Glímu- bókin, Sundbókin, Knattspyrnu- Sundskáli Svarfdælinga. Sundlaugin í Reykjavík. Sólbaðsskýli hjá sundlauginni í Reykjavik. fþróttahús Knattspyrnufjelags Reykjavíkur. Fimleikahús íþróttafjelags Reykjavikur. oo<x
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74

x

Morgunblaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.