Morgunblaðið - 23.09.1965, Blaðsíða 8

8
MORCUNBLAÐID
Fimmtudp.gur 23. sept. 1965
Ekki byggð nær Vífitsstöðum
Viðtal við Helga Ingvarsson, yfirlækni
BERKLAVEIKIN er sem betur
fer ekki sá vágestur sem hún var
fyrir fáum áratugum á íslandi.
.Helgi Ingvarsson yfirlæknir á
Vífilsstöðum, hefur manna mest
fylgzt með þeim breytingum, sem
hér hafa á orðið á 40 ára starfs-
ferli hans og er því kunnugastur
hvernig málin standa nú. Við
leituðum því til hans og fengum
í stuttu viðtali hjá honum ýmsar
upplýsingar.
— Jú, það er rétt. Berklaveiki
hefur farið mjög minnkandi hér
á landi, segir Helgi sem svar við
spurningum okkar. Eftirfarandi
tölur gefa svolitla hugmynd um
það. Árið 1930 voru skráð 462
ný tilfelli af berklaveiki hér á
landi og það ár dóu alls 232
sjúklingar úr þeirri veiki. Árið
1960 voru nýju tilfellin 79 og það
ár dóu 5 sjúklingar úr berkla-
veiki. Á árunum 1961-63 dóu að
meðaltali 3 sjúklingar á ári, en
dánartala ársins 1964 er enn ekki
kunn. — Jú, þessar breytingar
hafa orðið á starfstíma mínum
hér, því að ég hefi unnið á Vífils-
stöðum í yfir 40 ár. Það er því
ekkert undarlegt þó að mér finn
ist að miklu fargi sé létt af okk-
ur, sem áttum að annast um
berklasjúklingana við þau skil-
yrði sem voru fyrir hendi fyrir
nokkrum áratugum.
— Hvað eru margir berkla-
sjúklingar hér á Vífilsstaðahæli
nú? Og hvernig er sú tala miðað
við það sem áður var?
— I hælinu eru um 120
sjúklingar. Um það bil helming-
ur þeirra er hér vegna berkla-
veiki. Allmargir þeirra hafa ver-
ið hér langvistum, af því að þeir
hafa goldið það afhroð á heilsu
sinni að þeir þurfa að vera undir
læknishendi, þó að berklar þeirra
séu ekki lengur virkir. Seinustu
árin koma hér árlega 60—70 ný-
ir berklasjúklingar. Af þeim eru
um 40 með smitandi lungna-
berkla. Fyrri helming þessa árs
hafa t. d. korhið 30 nýir berkla-
sjúklingar, þar af um 20 smit-
andi.
Um langt skeið voru hér yfir
200 berklasjúklingar að stað-
aldri. Auðvitað ollu þrengsli þá
margvíslegum óþægindum fyrir
sjúklinga og starfsfólk, en þann-
ig reyndist kleift að taka á móti
smitandi sjúklingum fyrirvara-
laust. Dauðsföll voru þá ósjald-
an 30—40 á ári og stöku sinnum
fleiri. Síðastliðið ár og það
sem af er þéssu, hefur enginn
sjúklingur dáið hér úr berkla-
veiki. Algengasta banameinið
hér nú er krabbameinið.
„Bara berklar“
— Hverju er þetta helzt að
þakka?
— Árangurinn í viðureigninni
við berklaveikina er að þakka
félagslegum og efnahagslegum
framförum þjóðarinnar, berkla-
vörnum, berklalækningum og
bættri aðbúð sjúklinga að hælis-
vist lokinni að Reykjalundi og
víðar. Hvað berklalækningarnar
snertir, þá hafa þær tekið
miklum stakkaskiptum. Seinustu
10—15 árin hafa mjög gagnleg
lyf auðveldað bata sjúklinga
og dregið úr erfiðum skurðað-
gerðum við veikinni. Aukið heil-
brigðiseftirlit í skólum og annars
staðar gerir líka að verkum, að
sjúklingar koma nú að jafnaði
minna veikir á hælin og skiptir
það vitanlega miklu máli. Álit
þetta veldur því. að viðhorfið
til veikinnar hefur breytzt mik-
ið. Mörgum fannst það ganga
dauðadómi næst að sýkjast af
smitandi berklum. Nú, þegar
hræðslan við krabbameinið hef-
ur gripið um sig, er ekki alveg
BLAÐBURÐARFÓLk
GARÐAR GÍSLASON HF.
11500 BYGGINGAVÓRUR
Girðingarnet
5 og 6 strengja.
Girðingarstaurar
galvaníseraðir.
vantar í AUSTUKBÆ og VESTURBÆ,
Kópavogi.
ÚTSÖI.UMAÐUR sími 40748.
Vegna jarðarfarar verður
lokað
kl. 12—4 í dag.
Korkiðjan hf.
Sjómenn vantar
á M.b. Reyni B.A. 66 sem fer á togveiðar. Uppl. í
Fiskmiðstöðinni h.f. símar 13560 og 17857 og í bátn-
um við Grandagarð.
Lausar stöður
Staða fulltrúa (III) — Bókhald
Staða bókara (I)
Staða ritara (I)
Laun skv. hinu almenna launakerfi opin-
berra starfsmanna.
Umsóknir berist fyrir 10. október n.k.
Vegam álaskrif stof an.
NÝKOMIMIR hollenzkir
• KVENSKÓR
SKÓSALAN
LAUGAVEGI 1
MIMIR
Næst s'iðasti irmritunardagur
ENSKA DANSKA ÞVZKA FRANSKA ITALSKA
SPÁNSKA RÚSSNESKA SÆNSKA NORSKA
ÍSLENZKA FYRIR UTLENDINGA.
Sími 2 16 55 og 1 00 04 kl. 1—7.
Málaskólinn Mímir
Hafnarstræti 15 og Brautarnolti 4.
Vegna leyfa starfsfólks
verður skrifstofu okkar lokað þangað til
11. október n.k.
V. SIGURÐSSON & SNÆBJÖRNSSON H.F.
Helgi Ingvarsson, yfirlæknir
fátitt, að maður heyri fólk segja:
„Guði sé ‘ lof að það eru bara
berklar!“ Enginn má skilja orð
mín svo, að hugsandi fólki sé
ekki Ijóst að berklaveikin er enn
örlagaríkur sjkúdómur, einkum
vegna langvinnrar örorku og
ófyrirsjáanlegs atvinnutjóns.
Þó að berklas j úklingum og
dauðsföllum af þeirri veiki hafi
til skamms tíma farið fækkandi,
þá er fjarri því að draga megi úr
sókninni gegn berklaveiki. enda
kemur það engum ábyrgum aðila
til hugar. Mikill meiri hluti ungs
fólks hefur ekki smitazt af berkl-
um. Eftir því sem sá hópur vex,
er meiri hætta á að hver
sjúklingur smiti fleiri félaga
sína. Það er heldur ekki laust
við, að borið hafi á slíkum hóp-
smitunum á undanförnum árum
og hefur þá komið í ljós, að
ungu og fulltíða fólki er litlu
síður hætta búin en börnum.
— Nú er rúm hjá ykkyr fyrir
fleiri sjúklinga en berklasjúlinga.
Er þá hægt að leggja niður eitt-
hvað af sjúkrarými fyrir berkla-
sjúklinga?
— Það er skilyrðislaust nauð-
synlegt að berklasjúklingar eigi
aðgang að rúmgóðu hælisplássi,
bæði vegna þess hve þeir eru enn
fjölmennir og vegna þess að í
náinni framtíð verður ekki sagt
um þau óhöpp og slys sem kunna
að hljótast af hópsmitunum. Víf-
ilsstaðahæli er byggt fyrir berkla
veika. Það á drjúgan þátt í því
hvernig þeirra málum er komið.
Það blýtur að vera skýlaus krafa
þeirra, sem eiga hagsmuna
berklasjúklinga að gæta, að hæl-
ið haldi áfram að gegna aðal-
hlutverki sínu sem berklahæli,
meðan ekki sér betur fyrir end-
ann á þeirri veiki en nú er.
Um helmingur þeirra sjúklinga,
sem nú eru í hælinu, eru ekki
berklaveikir, en margir þeirra
hafa áður verið í meðferð vegna
berkla. Þeir einir sjúklingar fá
vist hér, sem hafa smitazt af
berklum eða eru bólusettir gegn
þeim. Sama regla gildir um
starfsfólk.
Hættulegt að slaka á vörnum
— Nú er byggðin að færast
nær Vífilsstöðum. Hvað segið
þér um það Helgi?
Ég er mjög andvígur því að
byggðin færist nær hælinu en.
orðið er og það er gert í fullri
óþökk minni. Bæði er óæskilegt
að færa byggðina nær sjúkrahúsi
með smitandi sjúklingum og
augljóst er, að í nágrenni Reykja
víkur hljóta fyrr en varir að rísa
upp miklar stofnanir í þágu heil-
brigðis- og félagsmála. Getur þá
komið sér vel að eiga Vífilsstaði
til umráða.
Fyrir nokkrum árum fékk
Skógrækt Reykjavíkur hjá okkur
innsta hluta Vífilsstaðahlíða og
innlimaði það svæði í Heiðmörk.
Þar liggja nú hundruð Reykvík-
inga alla sólskinsdaga í einhverju
því yndislegasta land, sem til er
hér. Sjálfir höfum við nóg land,
þar sem Úthlíðin er. Sjúklingarn-
ir þurfa ekki lengra en að Heið-
merkurgirðingunni. Svo þetta
kemur ekki að sök. En hitt tel
ég, eins og fyrr segir ótækt, að
byggðin færist nær okkur við
Vífilsstaðaveg, meðan hér eru
smitandi sjúklingar.
— Það hefur verið mjög á-
nægjulegt að hafa upplifað svo
miklar breytingar til batnaðar
í berklamálum, en það getur ver-
ið hættulegt að slaka á vörnum,
sagði Helgi að lokum.