Morgunblaðið - 03.11.1965, Blaðsíða 16

16
MORCUNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 3. nóv. 1965
Ötgefandi: Hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar; Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Ritstjórnarfulltrúi: Þorbjörn Guðmundsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Askriftargjald kr. 90.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu kr. 5.00 eintakið.
HUSNÆÐISMAL
Ý gær voru 10 ár liðin frá því,
að Húsnæðismálastjórn
tók til starfa. Þessi lánastofn-
un húsbyggjenda hefur eflzt
frá ári til árs og innan
skamms mun hefjast úthlut-
un á hæstu lánum í sögu
hennar, er hún veitir 280 þús.
kr. hámarkslán út á hverja
íbúð.
Húsnæðismálastjórn hefur
unnið mikið og gott verk á
þessum tíu árum. Segja má,
að með lánum hennar og
þeim lánum, sem lífeyrissjóð-
ir í landinu veita, sé viðun-
andi ástand í lánamálum hús-
byggjenda, þótt framtíðar-
stefnan hljóti auðvitað að
vera sú að lána allt að tveim-
ur þriðju byggingarkostnaðar
til langs tíma.
/ En þrátt fyrir mikilsvert
starf Húsnæðismálastjórnar
er það óumdeilanleg stað-
reynd, að uggvænlegt ástand
ríkir í byggingarmálum hér á
landi, sem erfitt virðist að
ráða bót á. Byggingarkostnað-
ur er alltof hár og fer sífellt
hækkandi. Vinnukostnaður
við smávægilegustu verk er
slíkur að með ólíkindum er.
Ein af ástæðunum fyrir hin-
um háa byggingarkostnaði er
auðvitað sú, að íslendingar
byggja of dýrt. Kröfurnar,
sem gerðar eru til híbýla
manna hér á landi eru miklu
meiri en í nágrannalöndum
okkar og’ langt úr hófi. Að
vissu marki eiga því hús-
byggjendur sjálfir sök á hin-
um mikla byggingarkostnaði.
En meginorsök hans er vafa-
laust hinn hái vinnukostnað-
ur, sem öllum ofbýður.
í þessum efnum þarf að
gera stórt átak og vel skipu-
lagt. Fjöldaframleiðsluaðferð
um verður að beita við hús-
byggingar ekki síður en ann-
að. Miklu máli skiptir hvern-
ig til tekst um tilraun þá, sem
gerð verður í sambandi við
íbúðabyggingar fyrir efna-
litla meðlimi verkalýðsfélag-
anna skv. yfirlýsingu ríkis-
stjórnarinnar í sumar. En
greinilegt er, að hér er þörf
á stórum byggingafélögum,
sem hafa yfir miklu fjár-
magni að ráða og beitt geta
nýjustu tækni við húsabygg-
ingar.
Fyrir hina eldri, sem þegar
hafa komið þaki yfir höfuð
sér, skipta þessi mál ekki
miklu.
Fyrir hina yngri eru hús-
næðismálin mál málanna.
Þau eru stærsta hagsmuna-
mál ungu kynslóðarinnar í
dag og hún á kröfu til að bætt
verði úr því ástandi sem nú
ríkir í bessum efnum.
VERÐLAGNING
LANDBÚNAÐAR-
VARA
¥ ræðu, sem Ingólfur Jóns-
son, landbúnaðarráðherra,
flutti á Alþingi sl. mánudag
um verðlagningu landbún-
aðarvara ítrekaði ráðherrann
þá stefnu ríkisstjórnarinnar
að taka beri upp á ný sam-
starf framleiðenda og neyt-
enda um verðlag landbúnað-
arvara. Ráðrerrann benti
ennfremur á í ræðu sinni, að
ekkert væri því til fyrirstöðu,
að dreifingarkostnaður .land-
búnaðarins yrði kannaður til
hlítar eins og ASÍ óskaði eft-
ir, þegar samtökin hættu
starfi í sexmannanefnd í
haust.
Enn hefur ekki fengizt full-
nægjandi skýring á því, hvers
vegna Alþýðusamband ís-
lands hætti störfum í sex
manna nefnd í haust. En
óneitanlega lýsir það ein-
kennilegri afstöðu til hags-
muna neytenda, þegar forseti
ASÍ lýsir því yfir í þingræðu,
að heppilegaet sé, að bændur
og ríkisstjórnin semji um
landbúnaðarverðið. Sam-
starf framleiðenda og neyt-
enda í sexmannanefnd hefur
staðið í 22 ár og ekki annað
vitað en það hafi gefizt vel.
Landbúnaðarráðherra hefur
lýst því yfir að ekkert sé því
til fyrirstöðu, að fyllstu upp-
lýsingar um dreifingarkostn-
að landbúnaðarvara verði
lagðar fram. Með hliðsjón af
því væri hyggilegt, ef forustu
menn Alþýðusambands ís-
lands íhuguðu vandlega af-
stöðu sína og hagsmuni neyt-
enda áður en þeir hafna end-
anlega öllu samstarfi um verð
lagningu landbúnaðarvara.
ÍSLENZK
LEIKRITUN
Ánægjulegt er að sjá hve
leiklistarlíf höfuðborgar-
innar er blómlegt um þessar
mundir. Sérstaka athygli vek
ur að tvö leikrit íslenzkra
höfunda hafa verið frumsýnd
nýlega. Ber þetta vott um
vaxandi áhuga leikhús-
manna á leikritun og er
vissulega tími til kominn að
meiri umsvif verði í þeim
efnum en verið hefur.
Fyrir nokkrum árum voru
hér aðeins tvö leikhús. Nú eru
þau í rauninni þrjú og sviðin
fjögur. Ber þetta vott mikilli
grózku í þessari listgrein.
Sjolokov hjálpi
starfsbræðrum
Getur nú sýnt að samstaða rithöfunda í Sovét-
ríkjunum byggist á vneiru en flokkslínunni
IIM miðjan síðasta mánuð
bárust fregnir frá Moskvu
þess cfnis að þrír sovézkir
rithöfundar hafi verið hand-
teknir. Fylgdu fréttinni nöfn
tveggja rithöfundanna, cn
þeir eru Andrei Sinjavsky og
Juri Daniel. Þriðji rithöfund-
urinn var ekki nefndur.
Ekki var fullljóst hverjar
sakir væru á rithöfundana
bornar, en sagt að Sinjavsky
væri talinn hafa skrifað
nokkrar bækur með gagn-
rýni á Sovétríkin undir höf-
undarnafninu „Abram Tertz“
og tekizt að smygla handrit-
unum vestur fyrir Járntjald.
En fyrsta bók þessa ,,Tertz“
birtist 1959, og hefur til
þess allt verið á huldu
varðandi höfundinn.
Sinjavsky hefur verið bók-
menntagagnrýnandi við sov-
ézka tímaritið Novy Mir. Vit
að er að hann er einn af að-
dáendum Boris Pasternaks,
og skrifaði m.a. athyglisverð
an formála að ljóðasafni Nó-
belsskáldsins. En þeir sem til
þekkja segja að stíll hans sé
gjör ólíkur stíl Tertz.
Svipaðar sakir eru bornar
á Daniel. Hann er einnig sak
aður um að hafa sent hand-
rit úr landi að bókinni
„Moskva kallar“, sem út kom
undir höfundarnafnimi Nikol
ai Arzjak.
Nýlega ritaði Jörgen Schlei
mann ritstjóri, sem er mörg-
um íslendingum kunnur,
grein um þessar handtökur í
Kaupmannahafnarblaðið In-
formation. Segir hann þar
m.a. að ef Sinjavsky og
Tertz eru einn og sami mað-
urinn, sem kunnugir telja
mjög ósennilegt, hafi Sinja-
Sjolokov.
vsky ekkert brotið af sér í
augum vestrænna manna. Og
ef sovézk yfirvöld ætli að
setja glæpastimpil á skrif
Tertz leggi þau þar með enn
eina hindrun á þróun menn-
ingarskipta Austurs og Vest-
urs.
Schleimann segir síðan að
ef yfirvöldin í Sovétríkjun-
um fáist ekki til að láta Sin-
javsky lausan úr haldi, sé ein
leið eftir óreynd, þ.e. að fara
þess á leit við Mihail Sjoio-
kov, hmn nýja Nóbelsverð-
launahöfund Sovétríkjar.na,
að hann reyni að hjálpa starfs
bræðrum sínum. Hann hafi
þá aðstöðu, bæði í bók-
menntaheiminum og í flokks-
lífinu í Moskvu, að enginn
annar gæti frekar leitt mál-
ið til lykta.
Schleimann segir að nú
hafi Sjolokov tækifæri til að
sýna að einnig í Sovétríkj-
unum byggist samstaða rit-
höfunda á öðru og meiru en
flokkslínunni. Auk þess
mundu afskipti hans varla
stríða gegn hagsmunum
flokksins, sem, eftir því er
bezt verður skilið, hefur á-
huga á aukinni menningar-
samvinnu Austurs og Vest-
urs.
Ef þröngsýnir hugtaka-
fræðingar flokksins hafa átt
hugmyndina að handtöku
Sinjavskys, þá er það hags-
munamál flokksins að Sjolo-
kov sýni heiminum að
sænski gagnrýnandinn Olof
Lagerkrántz hafði ekki á
réttu að standa þegar hann
komst svo að orði í skrifum
sínum um Nóbelsverðlaun
Sjolokovs að fullt eins vel
hefði mátt veita flokksritar-
anura verðlaunin.
Námskeiöi almanna-
varna slitiö
SL. laugardag var síitið nám-
skeiði því, sem skrifstofa al-
mannavarna hefur gengizt fyrir.
Námskeið þetta stóð yfir í eina
viku og tóku þátt í því nítján
menn víðsvegar að af Suðvestur-
landi. Kennarar á námskeiðinu
voru þeir Bjarni Bjarnason,
brunavörður, Garðar _ Pálsson,
skipherra, Sigurður E. Ágústsson,
varðstjóri, og Sigurður M. Þor-
steinsson, yfirvarðstjóri. Höfðu
þeir áður sótt námskeið hjá
enda hefur vaxandi fjöldi
ungs fólks lagt stund á leik-
listarnám undanfarin ár og
förum við nú að uppskera
ávöxt þess.
En sérstök ástæða er til að
hlúa að þeim aðilum í land-
inu, sem láta sér annt um ís-
lenzka leikritun og setja slík
verk á svið, þótt við erfiðar
aðstæður sé. Einungis með
slíku starfi getum við vænzt
þess, að íslenzk leikritun
þroskist og þróist til jafns við
bá listgrein í öðrum londum.
danska Almannavarnakennara-
skólanum.
Við námskeiðsslitin sl. laugar-
dag flutti Jóhann Jakobsson, for-
stöðumaður Almannavarna stutta
ræðu. Kom m.a. fram í ræðu
hans, að þau atriði, sem fjallað
var um á námskeiðinu voru þessi:
1. Tækni og stjórn björgunar-
starfs. 2. Hlutverk björgunar-
sveita.3. Árásarvopn og áhrif
þeirra. 4. Geislavirkni og kjarn-
eðlisfræði. 5. Brunavarnir og
slökkvitækni. 6. Sjúkraflutning-
ar, sjálfshjálp og slysahjálp. 7.
Flutningur erinda um almanna-
varnamálefni.
í lok ræðu sinnar sagði Jó-
hann: „Hörmungar síðustu heims
styrjaldar og sú mikla reynsla,
sem j»ar fékkst af þýðingu skipu-
legs björgunarstarfs hefur hvatt
til þess meðal allra þjóða heims
að endurbæta almannavarnakerfi
sitt eða hefja skipulegt almanna-
varnastarf. Allsstaðar er við það
miðað að skipulagið spanni sem
víðtækast svið og nái ekki að-
eins til varna gegn hernaði. Því
er annar aðalþáttur og markmið
almannavarna hvarvetna að
vernda borgarana gegn vá af
völdum náttúruhamfara, sem
ögna lífi þeirra og eignum.
Reynslan hefur sýnt, að starf-
semi almannavarna, sem grund-
vallast á þessu tvennu sem meg-
inmarkmiði, er samstæð heild.
Almannavarnir og skipulegt al-
mannavarnastarf er því öryggis-
ráðstöfun þjóðfélagsins á friðar-
tímum. Við erum hér aðeins til
að hefja okkar starf. Við vitum
ekki í raun og veru um viðhorf
manna almennt til þessara mála
og því vitum við ekki heldur
hvert framhald verður á þessu
starfi nú. Við vitum hinsvegar,
að þessum málum verður að
sinna fyrr eða síðar, vegna þess
að þau fela í sér félagslega ör-
yggisþörf hliðstæða fjölmörgum
öðrum þáttum félags- og öryggis-
mála, sem nútíma þjóðfélag telur
mikilvæg og nauðsynleg".
NÝSTÁRLEG PRÓFSVIK
Stokkhólmi, 2. nóv. (NTB)
Skólastjóri unglingaskóla i
Stokkhólmi kom nýlega upp
um nýstárleg prófsvik. Hon-
um þótti drengur einn nokkuð
grunsamlegur meðan á próf-
inu stóð, því hann hélt alltaf
vinstri hendi um eyrað. Og úti
á götunni fyrir framan skól-
ann stóð bifreið, sem einnig
þótti grunsamleg. Fór skóla-
stjóri þá að athuga málið nán-
ar, og komst að því að nem-
andinn var með lítið „walkie-
talkie“-tæki, eða „labb-rabb“,
og sótti upplýsingar sínar til
ökumanns bifreiðarinnar. —
Segir skólastjórinn að þetta sé
i fyrsta sinn, svo hann viti,
sem nýjasta tæknin er notuð
við prófsvik.