Morgunblaðið - 27.11.1965, Blaðsíða 13

5L.augardagur 2T. nóv. 1965
MORCUNBLAÐID
13
<
GRÍMA
GLEDIDAGAR
Höfundur: Samiuel Beckett
Leikstjóri: Eyvindur Erlendsson
IÆIKKLÚBBURINN Gríma
írumsýndi í Lindartbæ á mið-
vik.udagskvöldið sjónleikinn
„GJeðidaga" eftir Samuel Beckett
í 'þýðingu Önnu S. Gunnarsdótt-
ur. Er þetta þriðja verk Becketts
eem tekið hefur verið til sýning-
ar hérlendis. Hin voru „Beðið
eftir Godot“ í Iðnó fyrir nokfcr-
iim árum og „Siðasta seguilband
Krapps“ í Lindarbæ nú í haust.
„Gleðidagar“ sverja sig mjög
í ætt við önnur verk Beoketts
um botnlausa bölsýni,_ sem þó er
jaifnan yljuð undirfurðulegri
mienns'kri kímni og fjörguð með
ýmiskonar prakkaralegum tii-
tæikjum. Verk hans eru. í eðli
eínu tragíkómísk, þó hinn nakti
og hlifðarlausi bölmóður sé
fcjarni þeirra. Bezt naut hinn
tragíkómiísfki tvíleikur sín í ,,Beð-
ið eiftir Godot“, en í seinni verk-
um Becketts hefur grimmd veru-
leikans og mannlegra kjara orðið
ee nærgöngulli.
„Gleðidagar“ eru einsfconar
allegória um mannlífið, myndræn
„dæmisaga“ sem bregður upp
leifturmyndum af innihaldslaus-
um ömurleik mannlegrar tilveru,
tálivonum manneskjunnar og
þeirri eilífu sj.álfsþlekfcingu sem
gerir mannMfið þrátt fyrir allt
toærilegt og stundum jafnvel
tojart. Þó vitanlega megi deila um
elífca lífssýn og hún sé okkur
víst flestum framandi og bein-
tonis andhverf, verður hinu ekki
me.ð sanngirni neitað, að Beekett
toefur sérstakt lag á að gera
,/boðtekap“ sinn nálkominn bg
næistum áþreifanlegan leikhús-
igestum. Sjálft umhverfiS á leik-
sviðinu, í þessu tilfelli sand-
hrúgan og hafurtask konunnar,
tnagnar textann, og orðræðurnar
eru ákaflega strangt mótaðar,
nánast eins og ljóð, þar sem sí-
felldar endurtekningar og hugs-
anatengsl öðlast mátt töfraþul-
— Litast um
Framhald af bls 11
þessi: „Snjómaður (snowman) er
maðurinn sem mokar snjóinn af
igötunum". Brunaliðsmaður (Fire
man) er maðurinn sem kveikir í
toúsunum". Börnin geta sér til
um merkingu ýmissa orða sem
þau heyra og engum finnst það
ómaksins vert að leiðrétta þau.
Fróðleiksfýsn er upphaf allrar
þekkingar og skilnings, en þegar
toenni er ekki svalað á réttan
hátt meðan börnin eru ung, skap
®st vandamál eins og þau sem
Bandaríkjamenn eiga við að
stríða í dag. Negravandamálið í
Bandaríkjunum verður ekki
leyst með mannréttindareglu-
gerðum, dómsúrskurðum, betri
ífoúðum, dýrari skólabyggingum
eða nægri vinnu fyrir alla. Menn
fiem eitthvað hafa ky.nnzt negr-
itm og vandamálum þeirra, vita
mælavel að uppfræðsla negra-
toarnanna er höfuðvandamálið
nem leysa þarf. Börnin eru sem
ómótaður leir sem verður að
meðhöndla nTeð varfæmi. Það
þarf að upplýsa þeu gera þau
fær inn að hugsa sjálfstætt og
vekja hjá þeim áhuga fyrir kost
um og nauðsyn skólanáms.
Tilraunir í þessa átt hafa átt
eér stað í Chicago. Fyrir nokkr-
um árum tóku tveir nemendur
við Northwestern háskólann í
Chicago sig til, og skipulögðu
ferðir til negrahverfanna til þess
8ð ræða við negrana, fullorðna
sem börn kynnast hugsanagangi
þeirra, grennslast fyrir um
áhugamál þeirra og afstöðu til
ýmisSa mála, og , síðast en ekki
eízt, til að svaira spumingum
þeirra. Þetta varð til þess að á
toverju sumri starfa nú hundruð
unnar sem vékiur í senn hroll og
hrifni. Textinn í þessu leikriti
kemst einkennilega nálæ.gt því
að lýsa sundurlausum hugsana-
ferli dagiegs Hfs; hann krefst
mikillar leik- og taltækni, elgi
han-n að komast til skila með
nauðsynlegum blæbrigðium. Um-
fram allt krefst hann ýkjulausrar
framsagnar og raunsæilegs leiks.
Sýningin á miðvikudagskvöld-
ið var að ýmsu leyti athyglis-
verð. Leikmynd Magnúsar Páls-
sohar var hugkvæmnis-lega unn-
in og gaf sýningunni sterkan
svip. Þýðing Önnu S. Gunnars-
dóttur á hinum vandasama texta
heyrðist mér vera án veru'legra
hnökra og fara vel í munni. Leik-
stjórinn, Eyvindur Erlendsson,
hefur sýnilega lagt mikla alúð
við sitt verk og náð furðugóðum
tökum á verkefninu, miðað við
allar aðstæður, þó hann færi ekki
með fullan sigur af hólmi.
Eyvindur Erlendsson hefur sett
leikinn þannig upp, að hann
skapar sterka myndræna heild á
leiksviðinu og þar ríkir sérkenni-
leg stemning frá upphafi til loka.
Hann hefur sýnilega lagt sig í
framikrófca um að fá fram hinn
„rétta tón“ hjá leikendunum
tveimur, og sýna þau með köfl-
um eftirtektarverða hluiti.
Hiti og þungi sýningarinnar
hvíldi á Þórunni Sveinsdóttur,
sem lék Winnie og hélt uppi ein-
ræðum mestan hluta fcvöldsins.
Ég hef ekki fyrr séð þessa leik-
konu á sviði, svo ég muni, en
hún mun hafa leikið talsvert úti
á landi. Þó víða gætti viðvanings-
brags og á stöku stað ýktra tii-
þriifa, leysti hún þetta vanda-
sama verkefni furðuvel af hendi
að því er látbragð snerti (eink-
anlega í seinna þætti) og átti
víða góða spretti í meðferð text-
ans, sérstaklega þar sem hún
undirlék, en henni var um
sjálfboðaliða frá skólanum við að
upplýsa negrabörn í hverfum
þessum. Starfsemi þessi hefur
gefið mjög góða raun og er það
álit manna að þetta sé bezta og
jákvæðasta vinnuaðferðin rem til
þessa hefur komið fram. Ekki
er hér um beina kennslu að
ræða, því uppfræðslan byggist
fyrst og fremst á spumingum
frá börnunum þó ákveðin efni
séu tekin fyrir hverju sinni.
Vinnuaðferðir sem þessar, hafa
verið notaðar með góðum árangri
í kristniboðsstöðvum víða um
heim, en menn veigra sér við að
viðurkenna þá staðreynd að
milljónir negra í Bandaríkjun-
um eru menntunarlega á svipuðu
stigi og kynbræður þeirr-a í
myrkviðum Afríku. Negrar jaínt
sem hvítir, deila endalaust um
orsakirnar að vandamálunum,
en þær skipta raunverulega
engu máli lengur. Sjálfskipaðir
leiðtogar negranna, þar á meðal
Dr. Martin Luther King ferðast
um landið, standa fyrir mótmæla
göngum, halda ræður og ásaka
stjórnarvöldin og alla aðra en
sjálfa sig fyrir hörmungarástand
það sem ríkir á mörgum stöðum.
Eftir ræðum þeirra að dæma,
virðast þeir sjálfir ekki skilja
grundvallareðli vandamálsns,
því það er útilokað, að óupplýstir
negrar skilji nema lítinn hluta af
foví sem ræðumennirnir bera á
borð fyrir þá. f stað þess að eyða
allri starfsorku og tima í ferðalög
og ræðuhöld, hefðu þeir fyrir
mörgum árum getað komið upp
öfiuigri upplýsingastarfsemi svip-
aðri þeirri, sem áðurnefndir há-
skólanemendur haía únnið að
í bálfan áratug.
Jón S. Jónsson.
’ý
Karl Guðmundsson (Willie) og Þórunn Sveinsdóttir (Winnie) í seinna þætti.
megn að halda þeim þræði
alla sýninguna. Ég hygg að
ónóg sviðsreynsla og skortur
á talþjálfun hafi valdið nokkru
um þennan ljóð, enda var
hún ósjaldan nokkuð þvoglu-
mælt
Leikrit Becketts eru þannig
skrifuð, að þau krefjast úrvals-
leikara; að öðrum kosti missa
þau saltið. Hlutvehkin þarf að
þaulæfa, þannig að tónn og mál-
folær svo að segja hverrar sam-
stöfu sé hárnákvæmur og hníg-
andi og stígandi hverrar setn-
ingár rígskorðuð. Mér virtust
langir kaflar textans nokkuð
handahófslega fluttir á mið-
vikudagskvöldið, en svo komu
inn á milli stuttir kaflar þar
sem leikkonan náði hárréttum
tóni og hæfði foeint í mark.
Þetta fyrrnefnda held ég að hafi
valdið mestu um hve þunglama-
leg sýningicn varð og fátæk að
kímilegum atriðum, en í reynd-
inni er leikritið auðugt að fín-
gerðu (og stundum líka grófu)
gamni mitt í allri bölsýninni.
Sýningin var að vísu ekki eins
daufgerð og sviðssetning Þjóð-
leikhiússins á „Síðasta segultoandi
Krapps“ í haust, en það er í
sjálfu sér engin afsökun, þó sjálf-
sagt sé að hafa hugfastan að-
stöðumun Grímu og Þjóðleik-
hússins.
Karl Guðmundsson lék Willie,
eiginmann Winnie, og gerði hlut-
verkinu góð skil það litla sem
leikhúsgestir sóu hann og
heyrðu. Gervi hans var afbragð
og innkoma hans undir lokin eitt
af beztu atriðum sýningarinnar.
Þegar á heildina er litið virt-
ist mér Þórunn hafa betra vald
á hlutverki sínu í seinna þætti,
en hún sýndi einnig athyglis-
verðan leik víða í fyrra þætti.
Enda þótt hún næði ekki fuHu
valdi á þessu torvelda hlutverki,
sé ég ekki betur en hún búi yfir
ótvíræðum hæfileikum .
Maður tekur óhjákvæmilega
viljann fyrir verkið hjá áhuga-
BRIDGE
LOKIÐ er 8 umferðum hjá karl-
mönnum og 6 umferðum hjá kon-
um á bridgemótinu, þar sem fer
fram val keppenda á Norræna
bridgemótið. Röðin að þessum
umferðum loknum er þessi:
Karlaflokkur
1. Ásmundur — Hjalti 43 st.
2. Jón — Sigurður 41 —
3. Einar — Gunnar 41 —-
4. Símon — Þorgeir 38 —
5. Benedikt — Jóhann 36 —
6. Jón — Gunnar 36 —
7. Stefán — Þórir 35 —
8. Július — Tryggvi 34 —
9. Hilmar — Jakob 31 —
10. Eggert — Vilhjálmur 31 —
11. Ingólfur — Sigurhj. 31 —
12. Ólafur — Sveinn 31 —
13. Steinþór — Þorsteinn 23 —
mannaflokki eins og Grímu, sem
berst í bokkum fjárhagslega, er
á hrakhólum með húsnæði og á
undir högg að sækja hjá hinum
leikhúsunum um leikara. Samt
hefði að minni hyggju verið
skynsamlegt að taka viðráðan-
legra verkefni til meðferðar —
en hvenær ræður skynsemin
gerðum ungra fulllhuga og hug-
sjónamanna?
Sigurður A. Magnússon.
14. Lárus — Jóhann 21 —
15. Guðjón — F.iður 20 —
16/ Ragnar — Þórður 19. —
Kvennaflokkur
1. Elín — Rósa 33 —
2. Kristjana — Margrét 32 —
3. Ásta — Guðrún 31 —
4. Ósk — Magnea 29 —
5. Júlíana — Lucia 28 —
6. Vigdis — Hugborg 28 —
7. Ingibjörg — Sigríður 27 —
8. Soffía — Viktoria 25 —
9. Eggrún — Guðríður 22 —
10. Sigríður — Unnur 21 —
11. Steinunn — Þorgerður 20 —
12. Sigriður — Kristín 20 —
13. Rósa — Sigríður 19 —
14. Ásgerður — Laufey 17 —
15. Margrét — Guðrún 17 —
16. Kristín — Dagbjört 15 —
Næst verður spilað miðvikudag
inn 8. desember að Hótel Sögu
og hefst keppnin kl. 19,30.
Husqvaina
Husqvarna eldavélin er ómissandi í hverju nútim:.
eldhúsi — þar fer saman nýtízkulegt útlit og-ailt það sem
tækni nútímans getur gert til þess að matargerðin verði
húsmóðurinni auðveld og ánægjulég. —
II u s q v a r n a eldavélar "
fást bæði sambyggðar og með sérbyggðum bökunarofni.
Leiðarvísir á íslenzku, ásamt fjölda mataruppskrifta fylgir.
V
im/iai Sfy&ebúM hf.
SoMandsbraut 16 - Reykiavik, Simnefni: »Volver« ■ Sírri 35200