Morgunblaðið - 15.01.1966, Side 19

Laugardagur 15. janúar 1966
MORGU NBLAÐIÐ
19
Þórlaug Bjarnadóttir — Minning
HINN 14. desember sl. andaðist
merkiskonan frú Þórlaug Bjarna
dóttir fyrrum húsfreyja í Gaul-
verjabæ. Hún hafði um þriggja
vikna skeið legið rúmföst á heim
ili sínu en var síðan flutt á Sel-
foss-spítala þar sem hún andað-
ist innan fárra daga. Útför henn-
ar var gjörð frá Gaulverjabæj-
arkirkju 21. des. að viðstöddu
mikiu fjölmenni.
Frú Þórlaug Bjarnadóttir var
fædd að Sviðugörðum í Gaul-
verjabæjarhreppi 28. apríl 1880,
dóttir Bjarna Þorvarðarsonar
toónda þar og konu hans, Guð-
rúnar Pálsdóttur prests í Gaul-
verjabæ Ingimundarsonar. —
Þriggja ára að aldri missti Þór-
laug föður sinn en ólst eftir það
upp í skjóli ömmu sinnar, Þór-
laugar Bjarnadóttur í Sviðu-
görðum, eða þar til að hún var
lun sextán ára að aldri að hún
fluttist að Stóra-Núpi til þeirra
sæmdarhjóna frú Ólafar og séra
Valdimars Briem, þar sem hún
var allt til þess að hún gekk
út í búskap með manni sínum,
Dag Brynjúlfssyni frá Minna-
Núpi. Þórlaug minnist æfinlega
með mi'killi hlýju og virðingu
þeirra hjóna, séra Valdimars og
frú Ólafar og blessaði veru sína
hjá þeim. Er og engin vafi á því
að þar hefir hún fengið gott
veganesti sem hin greinda unga
stúlka hefir kunnað að notfæra
sér.
• Árið 1904 giftist Þórlaug Dag
Brynjúlfssyni, sem þá þegar var
orðinn þekktur maður meðal
bænda vegna búnaðarlærdóms
síns frá Ólafsdal og starfa við
jarðabætur á Suðurlandi. Þau
toófu búskap í Þjórsárholti en
fluttust þaðan að Gerðiskoti við
Eyrarbakka og árið 1914 flytja
þau á föðurleifð Þórlaugar Sviðu
garða og búa þar til ársins 1920
að þau flytja að Gaulverjabæ
þar sem þau bjuggu samfellt til
ársins 1947, að þau brugðu búi
og fluttust að Selfossi.
Þórlaug og Dagur eignuðust
sex börn: Bjarna, er lézt í
bernsku, Sigrúnu er lézt á feg-
ursta æskuskeiði, Brynjúlf, er
síðast var héraðslæknir í Kópa-
vogi. Hann lézt árið 1963 fyrir
aldur fram, og var öllum harm-
dauði, er til þekktu, sakir mann-
kosta hans og margþættra hæfi-
leika. Ingibjörgu, póstvarðstjóra
á Selfossi, Bjarna, bankaritara
á Selfossi, Dag kaupmann á Sel-
fossi. Dóttir Brynjúlfs læknis,
Hulda, ólst og upp hjá þeim
hjónum og hefir mér löngum
virzt hún vera ein úr systkina-
hópnum.
Þetta sem ég hefi hér að of-
an sagt, er aðeins mjór rammi
um lífssögu frú Þórlaugar Bjarna
dóttur og gefur eitt út af fyrir
sig litla hugmynd um þá merki-
'legu sögu, er hún með lífi sínu
og margþættu starfi skóp. Ég
veit og vel að ég ‘er ekki maður
iil þess að segja þá sögu svo
að góð skil á verði, þó ég af
innri þörf finni mig knúinn til
þess að rita þessi orð við fráfall
þessarar ágætu vinkonu minnar
og merkis húsfreyju í Gaulverja-
bæ um margra ára bil.
Bið ég og hennar nánustu vel-
virðingar á eftirmælum mínum,
þau verða eigi svo grunduð sem
hennar mikla og merkilega lífs-
starf hefði verðskuldað.
En flytja vil ég henni þakkir
fyrir trausta vináttu hennar við
foreldra mína, óverðskuldað með
læti í minn garð, og óbrotgjarna
tryggð til sveitar sinnar, sem
hún blandaði geði og starfi við
sem barn og fulltíða kona, lengst
sem aðalhúsfreyja hennar.
Fyrir mér er við andlát frú
Þórlaugar margs að minnast frá
viðskiptum og kynningu við
hana. Ég minnist hennar úr
bernsku minni sem bjartar og
svipmikillar við guðsþjónustur í
Gaulverjabæjarkirkju þar sem
ég horfði á hana með mikilli and
agt syngja með söngfólki í sæti
sínu, því hún hafði mikla og
fagra söngrödd. Þetta hlaut að
vera sérstök kona. Alla tíð síðan
meðan þess var von, fannst mér
að helgiathöfn í kirkjunni gæti
ekki byrjað fyrr heldur en Þór-
laug væri gengin til sætis síns.
Ég minnist hennar sem hús-
freyju í Gaulverjabæ, þegar ég
sat á mínum eina skólabekk,
minnist þess með virðingu
hversu hún lét okkur ungmenn-
in skilja að við ættum að ganga
vel um hvað eina er okkur væri
til trúað, en skólahúsið var í
hlaði hennar, og ekki trútt um
nema að við vildum stundum
gleyma að við áttum ekki all-
an heiminn, þá fremur en nú.
Æfinlega vísaði hún okkur hinn
rétta veg með skynsamlegum
fortölum og ótrúlegu umburðar-
lyndi, ef einhver leitaði til henn-
ar vegna þess að hann hafði af
öðrum verið órétti beittur. Ég
minnist hennar úr félagsmála-
störfum í Gaulverjabæjar-
hreppi. Hvar sem niður er drep-
ið. Alls staðar var Þórlaug hið
hvetjandi afl. Ekki vegna þess að
hún væri skráður félagi í öðrum
félögum en kvenfélagi sveitar-
innar, þar sem hún gegndi lengst
af trúnaðarstörfum og var þar
raunar hið lífgandi afl til starfa
og stórræða. Annan félagsskap
lét hún sig og miklu varða, og
þá ekki sízt ungmennafélags-
skapinn, sem hún kunni vel að
meta sem góðan skóla ungu fólki
og næsta nauðsynlegan um þjálf-
un huga og handar þeirra, er
þar vildu af einlægni starfa. —
Börn Þórlaugar og Dags voru og
hvert á sínum starfstíma í félag-
inu þess mesta lyftistöng, enda
til þess dregilega studd af sín-
um mikilhæfu foreldrum. í
fræðslunefnd Gaulverjabæjar-
skólahéraðs átti frú Þórlaug sæti
um nokkurt skeið og var þar hið
hvetjandi afl er undan gekk.
Átti hún ,eða þáu hjónin Þór-
laug og Dagur, einn mestan og
farsælastan þáttinn í því að
skólahús var reist og það tekið
í notkun nokkru áður en þau
fluttust burt úr sveitinni. í því
máli urðu þó mörg ljón á vegi
þeirra er að framkvæmdum þeim
stóðu, en þau trúðu á nauðsyn
málsins og létu aldrei niður falla
að hvetja til áframhaldandi
starfs, enda komst málið heilt í
höfn og þótti flestum farsællega
hafa ráðizt.
Rétt er sama hvar upp er rifj-
að úr sjóði minninganna um starf
Þórlaugar. Alls staðar hvatti hún
til aukinna framfara — raun-
hæfra framfara er ekki væru á
sandi byggðar og hjóm eitt til
næsta dags, heldur byggðar á
bjargi með framsýni og trú á
getu og vilja fólks til þess að
bæta og fegra umhverfi sitt.
Lengst og bezt verður henn-
'ar þó minnst sem húsfreyju.
Húsfreyjunnar í Gaulverjabæ,
þar sem hún ríkti með reisn og
höfðingsskap í nærri þrjá tugi
ára. Ég á frá þeim tíma margar
góðar minningar, sem ég nú
þakka og blessa fyrir að hafa
eignazt. Ekki vegna þess að við
Þórlaug værum alltaf á sama
máli, er við ræddumst við, held-
ur þrátt fyrir það og jafnvel þeg-
ar ræða hennar féll ekki að mínu
skapi, var hún stærst í mínum
huga, því þá var ekki talað með
neinni hálfvelgju, ekki í hálf-
kveðnum vísum. Skoðanir henn-
ar höfðu jafnan upphaf og endi.
Hún hafði sínar skoðanir á mönn
um og málefnum og sagði þær á
skilmerkilegan hátt sem hverjum
og einum mátti skiljast og skipti
þá ekki máli hvar í þrepi mann-
félagsstigans áheyrandinn stóð.
Hún gekk hreint til verks í þeim
efnum sem öðrum.
Hún var hreinlynd og um leið
stórlynd svo að vart verður til
jafnað. Stór í starfi sínu að
'hverju sem það annars hneig.
Starfsöm, hyggin, nýtin, gjaf-
mild og listfeng svo að lengi mun
verða við brugðið. Hefir hún
látið eftir sig svo einstaka og
fagra handavinnu að mér þykir
líklegt að fyrir slíkt væri marg-
ur opinberlega viðurkenndur
listamaður.
Og nú er þessi merka og mik-
ilhæfa kona gengin á fund herra
síns. Horfin sjónum vorunrf,
horfin með sitt svipmikla og fast
mótaða fas, er hvarvetna vakti
eftirtekt hvar sem hún fór. En
hennar sérstaka framkoma sam-
einaði allt í senn, virðingu, dugn
að, trúmennsku og augljósan
vilja til þess að hopa ekki fyrir
því er á móti kynni að blása.
Lengst af gekk hún ekki heil
til skógar en stóð samt í stafni
og stýrði fari sínu. Mér fannst
oft sem á skjöld hennar væri
letrað: Aldrei að glúpna.
Heilsubrestur og ástvinamiss-
ir sneyddi ekki hjá hennar
garði. Á ýmsum tímum ævi
hennar bar manninn með ljáinn
að garði og hreif í burtu von
hennar og ellistoð. Ekkert beygði
Þórlaugu. Með mikilli stillingu
og nærri óskiljanlegri skynsemi
tók hún því sem að höndum bar.
Varð stærri og sterkari eftir því
sem forsjóninni þóknaðist að
reyna hana meira í lífsins skóla.
Ef slíkar persónur eru ekki fyr-
irmynd annarra, hvar er þá
þeirra að leita? Um frú Þórlaugu
má og sannarlega segja, að hún
„bognaði ekki en brotnaði í byln
um stóra síðast.“ Allt fram til
síðustu stundar fékk hún að
halda fullri sálarró og skilningi
á því sem var að verða. Þess
var hún verð, og það var í fögru
samræmi við hennar kraftmikla
langa líf.
— SUS s/ðo
Framh. af bls. 17
þjóðlegri og víðsýnni framfara-
stefnu í landsmálum til hags-
bóta öllum þegnum þjóðfélags-
ins, þar sem byggt sé á frelsi og
sjórlifstæði þjóðar og einstaklings,
séreignars'kipulagi og jafnrétti
allra þjóðtfélagaþegna. Undir-
staða þessarar stefnu sé íslenzk
menning, einstaklingsihyggj a
hennar og réttsýni.
Síðar er m.a. undirstrikað sér-
staklega:
Að þjóðfélagsréttindi til handa
ungu fólki verði aukin eftir
mætti t.d. með læfckun kosninga
aldurs.
Að atihugað verði ,hvort ekíki
sé tknabært að skipaður verði
sérstakur „umboðsimaður Al-
þingis“ sem hafi með höndum
eftirliit með handhöfum fram-
kvæmdavaldsins.
Að stórefila hagnýtar rannsókn
i ' í þeim tilgangi að örva tækni
framfarir.
Heimdalilur heifur ávallt litið á
iþað sem eitt sitt stærsta hlutverik
að auka áhuga ungs fól'ks á
stjórnmálaim. í því skyni hefur
fólagið lagi mikila áherzlu á
hvers konar fræðslustarfsemi
með útgáfu fræðslurita um
stjórnmál, sérstökum námskeið-
um og fundahöldum í margvís-
legu formi. Þessi starfsemi hefur
miðað að því að kynna ungu
fólki grundvallanstefnur í þjóð-
málum og geri það þannig fær-
Guð blessi sveitina þeirra Þór-
laugar og Dags, sem þeim var
svo lengi trúað fyrir, og gefi
hverjum þeim er í starfi þeirra
stendur, vit, vilja og orku til
þess að vinna í anda þeirra, um
samvinnu og samhljáp sveitar-
félagsins.
Ég sendi börnum Þórlaugar
innilegar samúðarkveðjur frá
heimili mínu.
Gunnar Sigurðsson
Seljatungu.
ara en el-la, að velja, er að kjör-
borðinu kemur.
Heimdellingar gera sér grein
fyrir, að það er ungu kynslóð-
arinnar að efla baráttuhuginn.
Að það er ungu kynslóðarinnar
að leiða stjórnmálafilokkanna inn
á nýja tíma, aðhæfa stefnu
þeirra breyttum aðstæðum og
viðhalda þrótti þeirra. Enginn
ísilenzkur stjórnmiálaflokkur hef
ur notið trausts æskunnar í jafn
ríikum mæli og Sjálfstæðisflokk-
urinn og enginn íslenzkur stjórn
málaflokkur hefur veitt æsku-
fólki slíikt traust sem hann.
Æskulýðssíðan vill hér leitast
við að gefa lesendum sínur.i svip
mynd af starfi Heimdallar. Því
starff sem nú er framundan
Kemur það helzta fram í viðtaili
við framkvæmdastóra félagsins
er birtist annars staðar á síð-
unni.
að auglýslng
í útbreiddasta blaðTnu
borgar sig bezt.
KEFLAVIK - SUÐURIMES
Ú T S A L A
IVIánudaginn 17. janúar hefst
okkar árlega utsala
Gerið góð
kaup

Hefst k manuda^
Herraföt frá kr. 1500.—
Herrafrakkar frá kr. 800—
Stakir jakkar frá kr. 600—
Stakar buxur frá kr. 650—
Nælonskyrtur frá kr. 225—
Herrasokkar frá kr. 35—
□ □
Drengjaföt frá kr. 900—
Terylenebuxur frá kr. 425—
Skyrtur frá kr. 100—
Náttföt frá kr. 60—
□ □
Kvenkápur frá kr. 700—
Nælonblússur frá kr. 50—
Kvensokkar frá kr. 15—
Úlpur frá kr. 750—
Peysur frá kr. 120—
Barnaúlpur frá kr. 295—
o. m. fl.
Terylene bútar
ullar bútar