Morgunblaðið - 01.04.1966, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ
Fðstudasrur I. aprfl 1968
Jákvæð stefna eftir þrotabú
vinstri stjórnarinnar
Ræða Ingólfs Jónssonar, landbúnaðarróðherra við
útvarpsumræðurnar á Alþingi
VANTRAUSTIÐ hefur vakið
furðu manna, einnig meðal liðs-
manna Framsóknarflokks og
Alþýðubandalags. Vitað er, að
stjórnarandstæðingar hafa ekk-
ert að bjóða þjóðinni. Sundur-
lyndi og úrræðaleysi þessara
flokka muna flestir, þótt liðin
séu 8 ár frá því að þeir gáfust
upp við að stjórna landinu.
Þegar núverandi ríkisstjórn
kómst til valda tók hún við
þrotabúi vinstri stjórnarinnar.
Allir sanngjarnir menn viður-
kenna að stjórnarflokkunum
hefur tekizt að leýsa ýmsa
þætti efnahagsvandamálanna og
vinna þjóðinni á ný traust og
álit sem áður var glatað vegna
skulda og vanskila erlendis.
Höfuðverkefni núverandi ríkis-
stjórnar hefur verið annars veg
ar að bjarga fjármáluunum út
á við og hins vegar að byggja
upp atvinnulífið og bæta lífs-
kjör almennings. Spurningin er
þá sú hvort þetta hefur tekizt.
Um fjárhaginn út á við þarf
ekki að ræða, þar sem gjaldeyr-
isvarasjóður yfir tvö þús. millj.
kr. talar sínu máli. Atvinnuveg-
ir landsmanna voru í strandi
þegar núverandi ríkisstjórn tók
við. Framleiðsla landbúnaðar-
vara hafði dregiztr saman svo
að flytja varð inn smjör í árs-
byrjun 1960. í Þingtíðindum frá
1959—1960 má lesa þingræður
Framsóknarmanna þar sem því
er haldið fram, að landbúnaður-
inn hljóti að dragast saman, að-
innflutningur á landbúnaðar-
vörum verði varanlegur vegna
þess að ríkisstjórnin muni búa
illa að landbúnaðinum. Stað-
reyndirnar eru aðrar.
Nú hafa margir áhyggjur af
þvi að landbúnaðarframleiðslan
sé of mikil. Það er vitanlega á-
stæðulaust að hafa áhyggjur af
því, þótt rétt megi telja að færa
nokkuð til milli framleiðslu
greina eins og rætt hefur verið
um af hálfu Bændasamtakanna.
Sú tilfærsla þarf að fara skipu-
lega fram með nákvæmri athug
un, svo ekki verði mjólkurskort
ur á aðalmarkaðssvæðunum. Ef
lítil framleiðsla á landbúnað-
arvörum stafar af því, að illa
er búið að bændum, en tæplega
þarf að efa að sú hlyti ástæðan
að vera, þá er augljóst að mikil
framleiðsla stafar af því að
sæmilega hefur verið búið að
landbúnaðinum. Ræktun mun
hafa verið á sl. ári nærri því
helmingi meiri en hún var 1958.
Velakaup og ýmsar fram-
kvæmdir í landbúnaðinum hafa
aukizt að sama skapi. Þetta er
lofsvert og kemur þjóðinni allri
til góða nú þegar, en ekki sízt
þegar frá líður, það mun sann-
ast síðar. Bændunum hefur
fækkað nokkuð vegna þess að
lélegar jarðir og afskekktar
hafa farið í eyði og smærri jarð
ir lagðar undir aðrar til þess að
gera skilyrðin betri til búrekstr
ar. Verðlagsmál landbúnaðarins
voru leyst með heppilegum
hætti á sl. hausti, eftir að verð-
lagslöggjöfin varð óvirk. Þing-
menn Framsóknarflokksins
reyndu að magna upp óánægju
meðal bænda með búvöruverð-
ið. Tilraunir í þá átt fengu ekki
hljómgrunn hjá bændum. Ríkis
stjórnin skipaði nefnd sl. haust
til þess að vinna að endurskoð-
un verðlagslöggj afarinnar, með
það fyrir augum að endurvekja
samstarf framleiðenda og neyt-
enda um verðlagningu búvöru.
Nefndin varð ekki sammála. Til
lögur og álit meirihluta og
rninnihluta eru nú í athugun
hjá ríkisstjórninni.
Oft er talað um samgöngu-
málin og lélega vegi hér á landi.
Til vegamála var varið á sl.
ári um 400 millj. kr. en ekki
nema 80 millj. kr. 1958. Vega
og vísitala 1965 hafði hækkað
um 86% frá þeim tíma. Þótt
þetta sé miklu meiri hækkun
heldur en nemur aukinni um-
ferð og hækkuðum vegagerðar-
kostnaði má segja að brýn nauð
syn sé á að auka tekjur Vega-
sjóðs frá því sem nú er. Vega-
gerð í okkar strjálbýla landi er
mjög dýr. Reykjanesbrautin
var dýr en vitnar um hvað
koma skal og hvernig vegir
eiga að vera, þar sem umferðin
er mest. í okkar stóra og strjál
býia landi er erfiðara að leysa
þessi mál með hraða, heldur en
í hinum þéttbýlu löndum. Á ís-
landi eru aðeins tæpir tveir
menn á ferkílómetra. í hinum
þéttbýlu löndum eru 50—100
manns á hvern ferkílómetra, í
Danmörku um 80 manns. Það
’er ekki undarlegt þótt vegirnir
séu að jafnaði betri þar sem
margmennið er. Þótt stjórnar-
andstæðingar og þá helzt Fram
sóknarmenn tali oft af vandlæt-
ingu um hversu litlu fé sé var-
ið-til vegamála verður það tæp-
lega tekið alvarlega þegar tekið
er tillit til þess hvernig búið
var að þessum málum þegar
þeir höfðu völdin. Til flugvalla-
gerða verður varið á árinu 1966
56 millj. kr. Mun það vera tólf
sinnum meira heldur en veitt
var til þessara mála 1958. Hef-
ur mikið áunnizt í framkvæmd
þessara mála. Þótt mikið sé ó-
gert til þess að fullnægja þörf-
inni til frambúðar.
Stjórnarandstæðingar hafa
oft rætt um góðæri sem verið
hafi undanfarið og þess vegna
hafi ríkisstjórnin lifað. Góðæri
hefur vissulega verið og ber að
þakka það og vona að svo verði
áfram. Afiabrögð síðari árin
hafa verið ágæt sérstaklega á
síldveiðum. Reyndir sjómenn
segja að síldin hafi því aðeins
veiðzt, að til voru stór fiskiskip
með nýtízku tækjum .Síldin hef
ur oft verið langt frá landi og
ekki mögulegt fyrir smærri
skip að stunda veiðar á fjar-
lægari miðum. Fiskiskipastóll-
Xngolfur Jónsson
inn hefur verið stóraukinn, bát
ar um og yfir 100 brúttólestir
voru aðeins 49 að tölu 1958 en
hefur fjölgað um 123, en rúm-
lestatalan þó ennþá meira eða
um nærri 300%. Um verksmiðj
ur og iðjuver má segja að aukn.
ingin sé í samræmi við vöxt
skipastólsins. Ef ekki hefði ver-
ið skipt um stefnu í fjárhags-
og gjaldeyrismálum var úti-
lokað að þjóðin gæti aukið
skipastólinn og byggt verk-
smiðjur. Fyrir hendi var hvorki
gjaldeyrir né lánstraust til
þess að ná tækjunum heim.
Þjóðin hefði orðið að vera án
síldarinnar sem sótt var á djúp-
mið og án þeirra tekna og gjald
eyris sem fyrir þessi verðmæti
hefur komið. í atvinnumálum
þarf að vera raunsæi, hyggindi
og framtak við aukningu vinnu
aflsins í landinu. Þjóðinni fjölg-
ar árlega um nærri 4 þúsund
manns og það verður að tryggja
atvinnu fyrir þá alla .Það verð-
ur að efla þær atvinnugreinar
sem eru fyrir í landinu eftir
því sem unnt er. Vinnsla sjávar
afurða og landbúnaðarvara get-
ur tekið við auknu vinnuafli.
Þótt að þessu sé unnið og hag-
ræðing og hvers konar viðleitni
til aukinnar tækni og nýtingar
hráefna verði notuð, er nauð-
synlegt eigi að síður að taka
upp nýjar atvinnugreinar ef
þær reynast hagkvæmar. Virkj
un stórfljótanna gefur þá raf-
orku sem þjóðin þarf til venju-
legra nota og aukins iðnaðar.
Nú stendur fyrir dyrum stór-
virkjun í Þjórsá. Er það vissu-
lega gleðiefni. Miðað við aðrar
þjóðir nota íslendingar mikið
rafmagn. Rafknúin heimilistæki
eru notuð hér á flestum heimil-
um, þar sem aðeins efnaðri
heimili leyfa sér slíkt víða er-
lendis. Rafvæðing landsins er
v-el á veg komin. Eftir að 10
ára áætluninni lauk hefur verið
unnið að lagningu rafmagns til
bæja með meðal fjarlægð 1—
1.5 km. Síðar verður sennilega
tekin fyrir vegalengdin 1.5—2
km. Þess verðvr ekki langt að
bíða að allir íslendingar hafa
rafmagn. Frá Þjórsárvirkjun
fær stór hluti landsmanna raf-
orku. Með því að virkja á hag-
kvæman hátt verður raforku-
verðið 62% lægra fyrstu árin
heldur en ef virkjunin væri
smærri og eingöngu miðað við
venjulega notkun landsmanna.
Með því að leyfa bvggingu ál-
verksmiðju er mögulegt að
virkja á ódýrasta máta og
tryggja almenningi hagkvæm-
ara raforkuverð. Verksmiðja er
einnig spor í þá átt að gera at-
vinnuvegina fjölbreyttari og
skapa gjaldeyristekjur í þjóðar-
búið. Stjórnarandstæðingar
segja að ekki sé tímabært að
byggja verksmiðjuna hérlendis.
Norðmenn hefðu gjarnan tekið
við henni. Þeir taka við erlendu
fjármagni og selja erlendum
aðilum raforku til stóriðiu.
Norska þjóðin hefur notið
góðs af því. Stjórnarandstæð-
ingar vilja með andstöðu sinni
við hagkvæmari virkjun við
Þjórsá leggja þungar byrðar á
almenning með 62% hærra raf-
orkuverðr en vera þarf.
Stefna ríkisstjó.rnarinnar hef-
ur verið sú að efla atvinnuveg-
ina. Að tryggja öllum lands-
mönnum nægilega vinnu og
bæta lífskjör. Til þess að fá
svör við því hvort þetta hefur
tekizt er auðveldast að spyrja
menn úr öllum stéttum hver
reynslan er í þessum efnum. Ég
hef rætt við marga um þessi
mál. Verkamaður með 5 manna
fjölskyldu segir m. a.: „Það hef
ur aldrei verið mögulegt að
komast af með 8 stunda vinnu-
dag, ef menn vildu veita sér
margt umfram brýnustu nauð-
synjar. Áður var oft atvinnu-
Eyða þarf misræmi í skóla-
málum dreif- og þéttbýlis
Rætt við Andra Isaksson, sálfræðing
SEM KUNNUGT er af frétt-
um, hefur menntamálaráðuneyt-
ið ráðið Andra ísaksson sálfræð-
ing til að véita forstöðu fræði-
legri rannsókn á íslenzka skóla-
kerfinu.
Blaðamaffur Mbl. náði tali af
Andra og fékk hann til að segja
frá þessari rannsókn í storum
dráttum, en sem skiljanlegt cr,
þá er máliff enn á frumstigi og
engar meiri háttar ákvarðanir
um framkvæmd rannsóknarinn-
ar hafa verið teknar enn sem
komið er.
Andri lauk stúdent.sprófi frá
M.R. vorið 958 og fór að því
loknu til Grenoble í Frakklandi
þar sem hann stundaði undir-
búningsnám í eitt ár. Síðan fór
hann til Parísar og lagði þar
stund á almenna sálarfræði,
barnasálarfræði, félagssálarfræði
og þjóðfélagssálarfræði. Lauk
hann Licence es lettres prófi í
þessum greinum vorið 1965, en
það próf samsvarar kandídats-
prófi á Norðurlöndum. Honn
kom svo til íslands sl. sumar og
hóf störf við sálfræðideild skóia
og hefur starfað þar síðan.
— Vildirðu byrja á þ-ví að
segja frá tildrögum þessarar
rannsóknar?
—■ Tildrögin eru þau að
fræðslulöggjöfin sjálf orðin nokk
uð íjömul, eða frá 1946, og það
hafa verið upp raddir um það
endurnýja löggjöfina í heild
vegna þeirra stórkostlegu breyt-
inga sem hafa orðið á þjóðlíf-
inu á þessum árum. Það var pví
álitin skynsamleg leið að láta
rannsaka skólakerfið í heild og
sem flestar hliðar á því, og síð-
an bera niðurstöðurnar saman
við niðurstöður og reynslu þeirra
þjóða sem lengst eru komnar
í slíkum rannsóknum, t.d. Bret-
land, Svíþjóð, Bandaríkin og
fleiri.
Síðan yrðu uppp úr þessum
rannsóknum og samanburði
gerðar tillögur um nýja fræðslu-
löggjöf er lögð yrði fyrir Al-
þingi.
— Hvenær hefst starfið, og
hvernig verður því háttað?
— Þetta starf hefst nú í vor,
en ekki hefur endanlega verið
ákveðið hvernig verður byrjað.
Hugmyndin er hins vegar sú, að
í upphafi verði aðaláherzlan
lögð á skyldunámsstigið.
—Verða margir sem starfa
að rannsókninni?
Ieysi en nú hafa allir vinnu.
Ríkisstjórnin hefur unnið að
því að efla atvinnuvegina og
tryggja þannig nóga atvinnu
fyrir alla. Sú stefna horfir til
heilla og framfara fyrir þjóðina.
Kjörin eru nú jafnari og betri
en áður. Öryggi þeirra sem
minhst eiga er stóraukið með
atvinnuöryggi og eflingu al-
mannatrygginga. Við treystum
því að ríkisstjórnin vinni áfram
að framförum og bættum lífs-
kjörum almenningi til handa“.
Þannig talaði verkamaðurinn,
þannig tala aðrir launþegar,
sem skoða málin á hlutlausan
hátt. Bændur gera sér á sama
hátt grein fyrir því að mögu-
leikar þeirra eru aðrir og betri
heldur en var áður. Nú efast
enginn, sem þekkir til landbún-
aðar um gildi hans fyrir þjóð-
félagið og framtíðarmöguleika.
Sjómenn og útgerðarmenn vita
hvers virði uppbygging sjávar-
útvegsins er og sú aukning á
skipastól og vinnslustöðvum
sem hvarvetna hefur orðið.
Kaupsýslumenn þurfa nú ekki
að eyða hálfum vinnutímanum
á biðstofu nefnda til þess að fá
innflutnings- og gjaldeyrisleyfi
eins og áður var.
Með auknu frelsi í verzlun og
viðskiptum hefur komið vöru-
úrval og bætt aðstaða fyrir all-
an almenning að velja og hafna
í stað þess að taka áður við því
sem á boðstólum var eða fá
ekkert að öðrum kosti. Hafta-
og skömmtunarstefnu Fram-
sóknarflokksins hefur verið
kastað fyrir borð og verður von
andi aldrei aftur tekin upp. Það
hefur þó komið greinilega
fram, að „hin leiðin“ sem Fram
sókn vill fara er leið hafta og
skömmtunar. Þjóðin hefur heil-
brigða dómgreind og lætur ekki
blekkjast. Þess vegna er al-
mennt brosað að vantrauststil-
lögu uppgjafar- og kreppuflokk-
anna. Þjóðin vill ekki víkja aí
vegi framfara og uppbyggingar.
Hún vill ekki kalla yfir sig ráð-
leysi Framsóknar og Alþýðu-
bandalags, sem virðast ekkert
hafa lært á þeim átta árum, sem
þessir flokkar hafa búið við
valdaleysi. Það er skylda að
vinna ávallt ákveðið að alhliða
uppbyggingu atvinnulífsins,
hvers konar framförum og bætt
um lífskjörum þjóðarinnar.
Með því að efla almannatrygg-
ingar eins og nú hefur verið
gert, er hagur þeirra sem verst
eru settir bættur. Ólafur Thors
lýsti því sem stefnuatriði Sjálf-
stæðisflokksins að tryggja bæri
alla íslendinga gegn skorti.
Sjálfstæðismenn hafa fylgt
þeirri stefnu og munu ávallt
fylgja henni. Það verður bezt
gert með því að efla atvinnu-
lífið og almannatryggingarnar:
Þá munu þeir, sem þarfnast
hjálpar fá nægilega aðstoð og
þjóðfélagsheildin eflast.
Andri Isaksson
— Ég geri ráð fyrir að fyrst
í stað verði ég einn í samvinnu
við Jóhann Hahnesson skóla-
meistara og dr. Wolfgang Ed-
elstein, og svo verður vitanlega
(haft s'löðugt samstarf við skóla-
stjóra og alla helztu forráða-
menn fræðslumála á íslandi.
Einnig verður mikil áherzla
lögð á samstarf við foreldra.
—Er þetta ekki mjög um-
Framh. á bls. 21