Morgunblaðið - 01.04.1966, Blaðsíða 23

Fðstudfagur 1. apríl 1966
MORCUNAÐIÐ
23
Páll Árnason fyrrverandi
skólasfióri — Minning
HINN 22. desember síðastliðinn
var til moldar borinn frá Hofsóss
kirkju góðvinur minn og sam-
starfsmaður um 30 ára skeið,
Páll Árnason, skólastjóri og
kennari við barnaskólann á Hofs
ósi.
Hann var fæddur 9. júlí 1879
©ð Hreiðarstöðum í Svarfaðar-
dal, sonur Árna fsaks Runólfs-
sonar og Önnu Sigríðar Björns-
dóttur, sem bjuggu flest sín bú-
6kaparár að Átlastöðum, fremsta
bæ í Svarfaðardal vestanverðum.
Voru þau hjón komin af vel-
gefnu og traustu bændafólki þar
j dalnum.
Páll ólst upp á heimili foreldra
sinna, og snemma vandist hann
allri algengri sveitavinnu ásamt
mikillri reglu- og stjórnsemi í
öllum -heimilisstörfum. Tvítugur
að aldri innritast hann í Möðru-
vallaskólann. Vorið 1902 útskrif-
aðist hann með ágætum vitnis-
burði.
Skjótt beindist hugur hans inn
é þá braut að verða barnakenn-
ari. Haustið 1902 réði hann sig
6em heimiliskennara í Hóla- og
Viðvíkurhreppum í Skagafirði.
Á vetrum kenndi hann, en vann
að jarðræktar- og heyskapar-
störfum hjá bændum þar. Vorið
1907 fer hann að Kvíabekk í Ól-
efsfirði og var kennari þar í
firðinum í þrjú ár. Frá Kvía-
bekk fluttist hann árið 1910 að
Hofi á Höfðaströnd og tók hluta
af þeirri jörð til ábúðar. Sama ár'
um haustið varð hann skólastjóri
og kennari við barnaskólann á
Hofsósi. Flutti hann svo árið
eftir niðrí kauptúníð. — Páll
Ihafði gaman af búskap og átti
dálítinn fjárstofn, sem hann
hafði gaman af að dunda við í
frístundum sínum. En þegar
hann var fluttur í þorpið gekk
treglega að afla fóðurs fyrir
skepnurnar. Tók hann þá á leigu
lítið kot skammt innan við Hofs-
ós, Ártún, fluttist þangað, og bjó
þar til vors 1948 að hann fluttist
aftur til Hofsóss á heimili dóttur
sinnar, frú Pálu, kennara, og
manns hennar, Þorsteins Hjálm-
arssonar, símstjóra, Hofsósi. Þar
dvaldist hann og naut þar mik-
illar nærgætni og ágætrar að-
hlynningar og góðrar hvíldar eft-
ir langan og erifðan starfsdag,
unz andlát hans bar að höndum.
Páll var sérlega vel- og traust-
byggður maður, prýðilega vel
greindur, gjörathugull og glögg-
ur fjármálamaður. Hann var
mikill í verkum sínum að
hverju sem hann gekk. Hann
hafði þrotlausan áhuga á velferð
byggðarlagsins í hagsmuna- og
menningarmálum þess. Það var
því ekki óeðlilegt að á hann
hlæðust með kennarastarfinu
mörg trúnaðarstörf. Hann sat í
hreppsnefnd í 12 ár, þar af 6 ár
oddviti. Hann var um skeið í
6tjórn Kaupfélags Fellshrepps og
endurskoðandi reikninga þess í
25 ár. Um skeið átti hann sæti í
skatta- og sóknarnefnd og fleiri
þýðingarmikil störf hafði hann á
hendi fyrir sveitina.
Kennarastarfið var honum allt
af hugleiknast. Hann var ágætur
kennari, allstrangur, stjórnsam-
ur og hafði gott lag á nemend-
um sínum. Honum var það kapps
mál að börnin stunduðu vel nám
ið, og kennsla hans næði tilætl-
uðum árangri. Er ég þess full-
viss, að þó skólaaginn hafi máske
þótt strangur, þá beri nemenda-
fjöldi hans virðingar- og velvild-
arhug til síns góða og gamla
kennara.
Að tilhlutan Páls hóf ég söng-
Icennslu við skólann veturinn
1910. Auk þess var ég lengi í
6kólanefnd og um skeið prófdóm
ari, og var mér vel kunnugt um
starf og starfshætti hans við
barnaskólann. — Páll var mjög
sönghneigður, hafði ágætt söng-
eyra og laglega bassarödd. Hann
var einn meðal stofnenda bland-
aðs kórs 1910, er skjótt varð
kirkjukór, og starfar enn undir
stjórn frú Pálu, dóttur hans. Auk
þess var hann meðal stofnenda
karlakórs árið 1916, sem hlaut
nafnið „Þröstur" og starfaði um
24 _ára skeið.
Ég held að það hafi verið með
mestu ánægjustundum í lífi
nafna míns, er hann kom á fund
með félögum sínum, féll til fóta
hinnar tignu sönggyðju, og naut
þar sannrar söngvagleði.
Að þessum báðum félögum
þótti mikill menningarauki fyrir
byggðarlagið.
Oft lágu á nafna mínum þung-
ar áhyggjur, og oft átti hann erf-
iða drauma. Yar það út af því,
hvernig honum tækist að leysa
þau mál, eða viðfangsefni, sem
fyrir lágu, og þurftu skjótrar og
góðrar úrlausnar. Átti hann þá
stundúm með sjálfum sér við
dálítið örðuga skaphöfn að búa.
En þegar hann var kominn í hóp
samstarfsmanna sinna létti yfir
honum, gekk reifur og heill til
starfs, heill í starfi og fór heill
frá starfi.
Páll kvæntist 14. júlí 1904
Halldóru Þóreyju Jóhannsdóttur,
Ijósmóður, mikilli konu og á-
gætri. Ljósmóðurstörf sín leysti
hún af hendi með mikillri prýði.
Hún studdi mann sinn með ráð
og dáð í störfum hans. Hann var
oft fjarverandi þeirra vegna, og
þá tók hún við stjórn heimilis-
ins, bæði úti og inni, með frá-
bærum dugnaði. Þau eignuðust
fjögur börn, þrjár dætur og einn
son, en hann dó ungur. Dæturnar
þrjár eru þessar:
Unnur, búsett í Vestmannaeyj-
um, húsfreyja.
Anna, búsett í Vestmannaeyj-
um, Ijósmóðir þar.
Pála, kennari og organisti í
Hofsóss- og Hofskirkjum, hús-
freyja í Hofsósi.
Eru þessar dætur allar mann-
kosta fólk.
Við Páll áttum sæti í skatta-
nefnd og sóknarnefnd saman í
mörg ár, auk þess sem við unn-
um sameiginlega að ýmsum öðr-
um sveitarmálum. Mér var það
gagn og gaman að vinna með
honum. Hann var alltaf hinn
hreinskilni, trausti og heilbrigði
maður, sama á hverju gekk, við-
fangsefnin tekin föstum tökum,
velt á ýmsa vegu þar til viðunan
leg lausn var fengin.
Nú ert þú, vinur Páll, allur.
Ég þakka samstarfsárin mörgu,
og ánægjulegar samverustundir,
sem við áttum saman. Mér eru
þessar stundir ógleymanlegar.
Frá mér fylgir þér hugur minn,
hlýr og fölskvalaus, yfir til þinna
nýju heimkynna, landsins ljóss
og friðar, og óska þess að þú
eignist mörg hugðarefni til að
fást við og lifa fyrir.
í Guðs friði.
Páll Erlendsson.
SVEINN Ásmundsson, bygg-
ingameistari, lézt að kvöld laug-
ardags 26. febrúar. Andlátsfregn
hans kom á óvart, þótt vitað
væri að hann væri ekki heill
heilsu, en lífskraftur hans og
orka var svo mikil að vanheils-
an gleymdist.
En enginn má sköpum renna.
Sveinn var Húnvetningur að
ætt, frá Ásbúðum á Skaga. Hann
nam trésmíðaiðn og átti fyrst
framan af heima á Siglufirði.
Þegar langvarandi aflaleysi á
síldveiðum fór að hafa áhrif á
bæjarlífið þar, leitaði Sveinn
verkefna utan heimabæjar síns.
Nánast fyrir tilviljun heyrðum
við hér getið um Svein fyrir
um 14 árum þegar hafin var
bygging héraðsspítalans á
Blönduósi.
Það varð úr, að hann tók það
verk að sér og síðan hefur Sveinn
átt hugi og aðdáun Húnvetn-
inga.
Sveinn var afburða skipu-
leggjari og raunsær í sínum
útreikningum, þess vegna vant-
aði aldrei neitt, þegar á því
þurfti að halda. Meira að segja
á haftatimunum þegar Héraðs-
spítalinn var byggður, gat
Sveinn alltaf fengið leyfi til þess
sem þurfti.
Sveinn flutti héðan, þegar
hann hafði lokið byggingu Hér-
aðsspítalans, en kom aftur 1961
og byggði fyrir okkur félags-
heimili hér á Blönduósi. Verkin
lofa meistarann. Báðar þessar
byggingar setja sinn svip á kaup-
túnið og engum einum manni
er eins mikið að þakka, að það
tókst að koma þessu upp eins
og Sveini. Þegar nægir pening-
ar eru fyrir hendi er allt hægt
að gera, en þegar fjármagn er
takmarkað en verkefnið stórt
verður að beita fyllstu hagsýni.
Sveinn var sérstæður persónu-
leiki, oftast glaður og hress,
nokkuð ör í lund, en var ekki
að erfa smámuni, vinur vina
sinna, en lét þá lönd og leið,
sem ekki voru honum geðþekk-
ir. Hann var hörku duglegur og
hlifði sér ekki. Af dugnaði hans
og áhuga spunnust margar sög-
ur, sem gengu manna á meðal,
sumar sannar aðrar tilbúnar eins
og gengur, en allar eru þær
Sveini til hróss, sýna snarræði,
áhuga og dugnað.
Slíkar sögur verða ekki til
um neinn meðal mann.
Þegar Sveinn lézt var hann
kominn vel á veg með þriðja
sjúkrahúsið hér norðanlands.
Hann var ekki heill, þegar hann
tók það að sér og var að velta
því fyrir sér, hvort hann ætti
að ráðast í verkið. Ef hann hætti,
þá fannst honum, að hann væri
að grafa sig lifandi og kaus
þá heldur að starfa meðan hægt
væri. Að starfa að byggja upp
var hans hálfa líf. Erfiðleikar
voru til þess að sigrast á þeim,
en ekki til þess að buga menn.
En Sveinn stóð ekki einn.
Kona hans, Margrét, bjó honum
athvarf og heimili, stundum við
erfiðustu aðstæður, á þeim stöð-
um, þar sem hann vann hverju
sinni. Þar fékk hann þá hvíld og
hlýju, sem gaf honum þrótt og
kjark til þess að leysa aðkall-
andi vandamál.
Ég færi Sveini þakkir ættar-
byggðar hans fyrir vel unnin
störf.
Konu hans, Margréti og börn-
um þeirra og barnabörnum flyt
ég samúðarkveðjur á þessari
reynslustund. Tíminn læknar öll
sár, én ljúfar minningar um ást-
ríkan eiginmann, umhyggjusam-
an föður og góðan dreng, munu
lifa með þeim og hlýja huga
þeirra um ókomin æviár.
Jón fsberg.
Borgarastjórn í
Suðnr Vietnam
KERSHÖFÐINGJASTJÓRNIN
í Suður Vietnam gaf í dag út yfir
lýsingu þar sem hún heitir því
að fljótlega verði Skipuð nefnd
til að vinna að nýrri stjómar-
skrá fyrir landið. Er það fyrsta
sporið í þá átt að koma á borg-
arastjórn. En mikið hefur borið
á mótmælaaðgerðum gegn her-
foringjastjórninni að undan-
förnu. Segja herforingjarnir að
væntanleg tillaga um stjórnar-
skrá verði borin undir þjóðar-
atkvæði, áður en til fram-
kvæmda kemur.
Björn Jónasson
Siglufirði — Minning
F. 23. júní 1886. D. 19. febr. 1966
„Starfa því nóttin nálgast
nota vel æviskeið.“
ÞAÐ er engin tilviljun að ég
vitna til þessara kunnu ljóðlína,
um starfið og gildi þess, þegar
kvaddur er hinztu kveðjunni
Björn Jónasson. Ég hygg, að
óhætt sé að segja, að hann hafi
í orðsins fyllstu merkingu verið
maður starfsins og framkvæmd-
anna um ævina, og ekki látið
tækifærin líða ónotuð hjá.
Ég hygg, að fátt hafi verið
fjær eðli hans heldur en það að
eiga starfslausar stundir, því að
hann þekkti gildi starfsins og
vissi af eigin raun, að enginn
verður nýtur maður eða virtur,
ef hann leggur hendur í skaut
og eyðir ævinni í iðjuleysi.
Þegar ég kynntist Birni Jónas-
syni var starfsdagur hans að
verulegu leyti á enda, þar sem
hann var þá aldraður orðinn og
heilsa hans tekin að bila. En það
gat engum dulizt, sem kynntist
honum, að þar var nokkuð sér-
staéður maður á ferð, maður,
sem hafði sterkan persónuleika,
ákveðinn vilja og mikinn kjark,
maður, sem hafði þorað að horf-
ast í augu við erfiðleika lífsins
og sigrað þá.
Viðmót hans var einkar glað-
legt, tilsvör hans hnyttin, og oft
fylgdu þeim kímni og gaman-
semi. Og ekki leyndi það sér, að
þar talaði vel greindur maður.
Það var alltaf hressandi og fersk-
ur andblaer í kring um hann,
hvort sem við hann var rætt á
heimili hans eða í sjúkrastofu.
Björn Jónasson var fæddur
23. júní 1886 að Ytra Hóli í
Kaupangssveit í Eyjafirði. For-
eldrar hans voru Jónas Einars-
son og Guðrún Jónsdóttir. Ólst
Björn upp með foreldrum sín-
um og var elztur sjö bræðra,
sem upp komust. Ungur fór hann
að vinna fyrir sér, enda foreldr-
ar hans fátæk og mörg börnin,
sem fyrir þurfti að sjá. Átján ára
að aldri fór hann til Reykjavík-
ur og gerðist starfsmaður við bú
frænda síns, Þórhalls biskups
Bjarnarsonar í Laufási, og vann
þar um tveggja ára skeið. Eftir
það fór 'hann norður til æsku-
stöðvanna og rak um skeið bú-
skap og útgerð á Látraströnd. Á
þeim árum réðst ráðskona til
hans: Guðrún Jónasdóttir. Felldu
þau hugi saman og gengu í hjóna
band árið 1911 og fluttust sama
ár til Siglufjarðar og stofnuðu
heimili sitt hér. Um það leyti
var Siglufjörður og vaxa úr litlu
þorpi í kaupstað, og voru því
verkefnin ærin, sem leysa þurfti.
Björn tók sér fyrir hendur
keyrarastörf, sem svo voru
nefnd, þ.e.a.s. fólks- og vöru-
flutningar á hestum og vögnum,
lagning gatna og því um líkt.
Var starf hans að sjálfsögðu mjög
annasamt og umsvifamikið.
Hesta átti hann marga og vagna,
og jafnan fór hann mjög vel
með hesta sína og þótti vænt um
þá. Auk þessa rak hann nokkurn
búskap á Hóli við Siglufjörð um
árabil. Keyrarastörfin stundaði
Björn allan vaxtartíma Siglu-
fjarðar eða fram undir 1930, er
bifreiðin leysti hann af hólmi.
Þeim hjónum, Guðrúnu og
Birni, varð fimm barna auðið.
Fjórir synir komust til fullorð-
insára, einn þeirra, Svavar, verz-
unarmaður í Reykjavík, er lát-
inn. Var sviplegt fráfall hans
mjög þungt áfall fyrir Björn.
Hinir synirnir: Þórhallur fram-
kvæmdastjóri, Ásgeir verzlunar-
maður og Jónas, skrifstofumað-
ur, erm allir búsettir á Siglu-
firði.
Konu sína missti Björn árið
1954. Hafði hún reynzt honum
hin ágætasta eiginkona um dag-
ana, samhent og kærleiksrík.
Fjölskylda Björns hefir jafnan
verið mjög samhent. Synir hans,
tengdadætur og barnabörn báru
til hans ást og virðingu og vildu
í í sameiningu létta honum
þyngstu sporin, er aldur og sjúk-
leiki sóttu hann heim.
Björn andaðist á heimili sonar
síns, Þórhalls og tengdadóttur,
Hólmfríðar Guðmundsdóttur
hinn 19. febrúar sl. •
Björn Jónasson er horfinn úr
hópnum en eftir lifir minningin
um mætan samfylgdarmann.
Hann var einn þeirra, sem settu
svip sinn á Siglufjörð.
Guð blessi minningu Björns
Jónassonar.
Ragnar Fjalar Lárusson.
FERÐ ALEIKHU SIÐ hefur að
undanförnu sýnt „Tónaspil og
Hjónaspil" eftir Peáter Shatter,
á nokkrum stöðum austanfjalls,
við mjög góðar undirtektir áhorf-
enda. Næsta sýning, sem er síð-
asta sýning fyrir páska, verður
föstudagskvöld 1. apríl í Bíó-
höllinni á Akranesi.