Morgunblaðið - 11.08.1967, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 11. ÁGÚST 1967
3
-V
Stigið út úr vélinni. Til vinstri er Bjarni Benediktsson, forsætisráðherra, þá Tor Myklebost,
sendiherra, Guðmundur Benediktsson, deildarstjóri í forsaetisráðuneytinu, einn af fylgdar-
mönnum ríkisarfans, Haraldur ríkisarfi og herra Ásgeir Ásgeirsson. Milli forsetans og ríkisarf-
ans er Agnar Klemenz Jónsson, ráðuneytisstjóri. Aftast er Páll Ásg. Tryggvasn.
Avarp forseta Isiands
— #// Haralds krónprins Noregs
á Bessastöðum í gœrkveldi
Yðar komunglaga ti'gn,
Haraldur,
krónprins Nonegs!
É G býð uður Ihjairtanlega vel-
kominn hingað til íslands. Það
er ekiki ofmælt, að vér ísltending-
ar höfum beðið kiomu yðar með
eftirvæntinigu. Ég mdnnist opin-
bernar h'simsóknar vorrar til
Noregis, og frændsamtegrar mót-
töku afa yðar, Hákonar konunigs
sjöunda og norsku þjóðarinna.r,
árið 1956. þá daga.na stóðuð þér
í stúdentsprófi, herra krónprins,
og hinn aldni konungur var inni-
lega glaður yfir því, hvernig
sonarsonur hans og væntanlegur
rikiserlfinigi stóðst próifið.
Ég minnist heimsðknar föður
yðar Ólafs, þáverandi krónprins,
þegar norska þjóðin færðd oss
að gjöf styttu Snorra Sturluison-
Hólahátíðin
á sunnudag
HIN ÁRLEGA Hólahátíð verð-
ar núna eins og venjulega hald-
In sunnudaginn í 17. viku sum-
ars, sem að þessu sinnj er 13.
ágúst. Dagskrá hátiðarinnar
verður óvenju fjölbreytt og Hóla
félagið vonast til þess, að Norð-
lendingar fjölmenni heim að Hól
um og eigi þar ánægjulegan dag.
Hólaihátíðin er að þessu sinni
helguð minningu fyrsta biskups-
ins á Hólum, Jóns Ögmundsson-
ar hins helga. Jón biskup var
mikili söngmaður og gerðist
frumkvöðull íslenzkrar tón-
menntar er hann réð sérstakan
mann til þess að kenna sönglist
og versagerð við Hólaskóla. Ey-
þér Stefánsson tónskáld, skóla-
stjóri Tónlistarskóla Skagfirð-
inga hefur nú samið tónverk;
sem hann nefnir Da Nobis Pac-
em (Gef oss frið) og tileinkar
það minningu Jóns helga. Þetta
er tónverk fyrir orgel og kór
og verður frumflutt á hátíðinni,
sem stólvers í messunni.
Þetta er orðinn fastur siður
á ný að efna til Hólahátiðar. í
tíð Jóns biskups helga sótti
fjöldi fólks, bæði karla og
kvenna, heim að Hólum, einkum
á hátíðum. Þótti þetta góður sið
ur og na-un svo enn.
Hólafélagið beinir þeim tilmæl
um til presta að þeir komi
hempuklæddir til messunnar.
air, sem reist var í Reykholti, í
þakklætisskyni fyrir þá miklu
Noregssögu, sem bezt hefir varð-
veitzt hér á íslandi. Og síðan
hefir gjöf íslendinga, stytta Ing-
ólfs Arnarsonar, verið reist á
hans fornu feðraslóð í Noregi til
minniingar um landnám vorra
ágætu nonsku forfeðra. Vér höf-
um orð fyrir það, íslendingar, að
vera stol'tir af þessari ætt og
uppruna, og óg leyifi mér nú vilð
komu yðar til landsins að af-
henda yður ljósprentun af hand-
riti landnámssögunnar, skxaut-
hundið oig silfurbúið. Ég v>eit
ekki um aðra þjóðv sem eigi sivo
ágæta heimild um uppruna sinn.
Allt þetta bér s'kýran vott um
vor,a nánu frændisemi, sem hefir
verið betur rækt nú í seinni tóð,
en nokkru sinni fynr. Það var
áð'ur löng leið og torsótt yfir ís-
landsála, en nú er adlt breytt í
því efni, einikanlega eftir hdna
síðari geigvænlegu heimsstyrj-
öld. Nú teljum vér þá leið í
klukkustundum, sem áður var
talin í daglieiðum þegar 'bezt gaf.
Samsikipíi ísiendinga og Norð-
manna hafa farið vaxandi að
sama skapi.
Norðmenn voru ein bezta
siglir.igaþjóð heims á Landnáms-
oig Söguöld, og eiga enn lang-
samlega stærstan flota eftir
mannfjölda. Það er stundum
lögð áherzla á, að norskir stór-
bændur og sjóhetjur hafi flúið
land á d'ög.um Haraldar hárfagra,
en þar munu ýmsar fleiri ástæð-
ur hafa ko'mið til: Fundur Is-
lands og framför Norðmánna í
hatfskipasmíði, og þé ekki sízt,
að ísland var gott land, og mörg
ma-tarholan, fugl og fiiskur og
frjó mold. Og þó ballæri hafi
gengið' yfir landið, þá sést það
bezt nú á tímum nútimatækni
að landgæðin eru sízt minni en
í suðlægari löndum. Því eigið
þér etftir að kynnaist, herra krón-
prins, á ferðum yðar um landið,
oig hinu séhkennilega landslagi,
skærum litum — og fólkinu
sjálfu, sem ég vona að þér teljið
í ferðalok að hatfi ekiki úrkynj-
ast. Ættlerar viljum vér sízt
vera.
Menningartengslin við Noreg
metum vér mikils, bæði þá sögu,
sem 'hér hefir verðveitzt, og hin-
ar beimiskunn.u nonsku bók-
menntir síðairi tíma. Nöfnin sjáltf,
Hákon, Ólaíur og Haraldur bera
skýran vott um náinn skyld-
leika. Og örlög þjóðanna hér við
norðanvent Atlantshafið munu
reynast áþekk í framtíðinni. Þér
sjáið hér í þðssari stofu mynd
eftir Revold prófessor, atf Hákoni
afa yðar sjöimda, er hann stígur
á land í Ósló að lokinni útlegð
og iheimisstyrjöld. f fylgd hans eru
m.a. Ólatfur konungur fimmti og
þér sjállfur, herra krónprins, á
hairrasaldri. Samúð vor va.r rík á
þeim erfiðu árum og heitar til-
tfimningair. En sú ,,Saganatt“ hef-
ir „sænklt drömme“ á norska
j'örð.
Guð gefi norskri þjóð gæfu og
glæsitega framtíð!
Ég lyfti glaisi mínu fyrir yðar
tign, herra Rrónprins, og voirri
norsku frændþjóð!
Veiztu, ef þú vin átt
þann er þú vel trúir
Rœða Haralds Olafssonar, ríkisarfa
Noregs að Bessastöðum í gœrkveldi
Forseti íslands,
herra Ásgeir Ásgeirsson.
Við þessa fyrstu heimsókn
mina til íslands, hafa mér dött-
ið í hug þessar fallegu línur um
vináttuna úr Hávamálum:
„Har du en venn som du tror vel
far da og finn ham ofte.
.... gjenvei gár til en god venn
selv om han bor langt av lei“.
Hverjum Norðmanni sem veit-
ist sá 'heiður og sú gleði að
heimsækja ísland stendur ljós-
lega fyrir sjónum hinn sameig-
inlegi söguarfur og sameiginlegi
menningararfur sem á svo marg-
an hátt tengir ísland og Noreg.
Með þakklæti í huga gerir hann
sér ljóst að þessi aitfur hefur
verið vel varðveittur og vel
haldið uppi, af körlum og kon-
um íslands, allt frá tíð Ingólfs
Arnarsonar.
Fremstur í hópi þessara and-
ans höfðingja, fyrir okkur Norð-
mönnum, er Snorri Sturluson —
skapari konungasagna Noregs —
verks sem á mjög afdrifaríkan
hátt hefur fóstrað þjóðernis-
kennd okkar. Með því að blása
lífi í sögu vora og forfeðraarf
endurfæddist í huga vorum
styrkur til þjóðlegs uppvaxtar,
einmitt á tímum mótlætis þegar
þess var mest þörf.
Persónulega er mér það mikiil
alburður að halda í vesturveg til
vors forna ættarlands og frænd-
þjóðar vorrar. Ég vil tfæra for-
seta Islands hugheilar þakkir
fyrir þann iheiður sem mér er
á þennan hátt sýndur, og þær
móttökur sem ég hef fengið á
íslandi. Faðir minn, hans hátign
konungurinn, hefur beðið mig
að bera yðúr kveðju sína, herra
forseti, og íslenzku þjóðinni
al'lri.
’Hafið milli Noregs og fslands
hefur frá því sögur hófust tengt
lönd vor saman.
Náttúra og lifnaðarhættir
hafa kennt Noregi og íslandi að
sækja björg í hafið. Þjóðir vor-
ar ‘hafa orðið að læra að lifa
við, á og aí 'hafinu. í þessu efni
eiga lönd vor mikilvæg sameig-
inleg áhugamál og verkefni sem
vér í dag .höfum nána samvinnu
um.
í dag getum vér glatt oss við
sterk, lifandi og marghliða
tengsl landa vorra og lands-
manna, eins og sæmir gömlum
vinum. Sambandið milli þjóða
vorra hefur í stjórnmálalegu,
efnahagslegu og menningarlegu
tilliti þróazt verulega og stuðlað
að því, að staðfesta þá sam-
heldni, sem sameigin'legur sögu-
legur arfur vor hefur grundvall-
að.
Atvikin hafa hagað því svo,
að nú fylgj'Um vér sömu stefnu
hvað snertir varðveizlu þjóðar-
öryggis.
Með þróun samstarfs hinnar
norrænu fjölskyldu hafa hinar
fimm norrænu bræðraþjóðir
stöðugt færzt nær hver annarri
á efna’hagslegum, þjóðfélagsleg-
um og menningarlegum sviðum
á þann hátt, sem gert hetfur
Norðurlönd að einingu og jafn-
framt haldið á loft þjóðfélags-
og lýðræðisábyrgð sin.ni.
Norræn samheldni hefur
einnig styrkzt við þátttökuna í
hinni alþjóðlegu fjölskyldu Sam-
einuðu þjóðanna, sem vér von-
umst til að gera að áhrifamiklu
tæki friðar og framfara þjóð-
anna.
Vér höfum einnig getað glaðzt
við aukningu í verzlun milli
landa vorra tveggja eftir heims-
styrjöldina síðari. Efnahagsleg
samskipti hafa verið aukin og ná
stöðugt yfir fleiri svið.
Bytfting hetfur orðið í sam-
göngum milli fslands og Noregs
á síðustu tveimur áratugum.
Vegna þróunar í flugvélatækni
hefur fjarlægðin milli landa
vorra í dag minnkað niður í
nokkra klukkutíma. Þetta hafa
verið mikilvæg skilyrði fyrir
þeim lifandi tengslum, sem eflzt
hafa með vorri kynslóð.
Hvað snertir máltengsl eru
vandkvæðin öllu meiri, því að
þar befur þróunin skilið á milli.
Vér munum hins vegar líta á
byggingu Norræna hússins í
Reykjavík og þá starfsemi, sem
fara mun fram innan veggja
þess, sem meðal til að auka
áhugann á máli hvers annars.
Ég er mjög glaður vegna þess,
að ég hef af eigin raun fengið
tækifæri til að kynna mér' nú-
tíma ísland og að fá að hitta
persónulega fu'lltrúa þjóðarinn-
ar. Að kynnast íslandi veitir
sérhverjum Norðmanni meiri
innsýn í og útsýn ytfir þann
hluta heimsins, þar sem hann
lifir og starfar. Hin mikla þró-
un, sem orðið hefur á fslandi
eftir styrjöldina, vekur mikla
virðingu og aðdáun. Hún styrk-
ir einnig trú og traust á fram-
tíð Norðurlanda og áframhald-
andi upphyggingu.
Ég hlakka til að fá að sjá
Reykjavík og aðra landshluta —
bæði í suðri og norðri, austri og
vestri.
Með þakklæti fyrir að orðið
gat af þessu ferðalagi og fyrir
þessa ágætu veizlu lyfti ég
glasi, herra forseti, og óska yð-
ur persónulega og allri íslenzku
þjóðinni bjartrar framtíðar og
alls góðs.
STAKSTEIHAR
Hvalreki Þjóðviljans
TJndanfarið hafa sótt ísland
heim 250 æskumenn frá hinum
Norðurlöndunum. — Heimsókn
þessi tókst ágætlega, eins og
kunnugt er af blaðafregnum.
Unga fólkið fékk gott veður héir
á landi og hreifst af mörgu, sem
það -sá í náttúrunni og einnig
móttökum hér og ýmsu því sem
fyrir augu bar í Reykjavík, eins
og komið hefur fram af fréttum
og samtölum í dagblöðum borg-
arinnar.
En Þjóðviljinn átti ekki erindi
við þetta unga fólk. Það hafði of
jákvæða afstöðu. Það var of
bjartsýnt. Það var of ungt fyrir
Þjóðviljann. En þá hljóp allt í
einu á snærið fyrir þessu bless-
uðu afturhalds-málgagni. Það
gróf upp tvo menn af þessum
250 manna unglingaskara og
áttu við þá samtal í Þjóðvilj-
ann. Ástæðan — jú, þeir voru
báðir kommúnistar. Þar með tók
Þjóðviljinn gleði sína aftur og
ekki nóg með það, heldur fengu
þeir annan vesalings manninn
til að niða það land, sem hafði
nú skotið skjólshúsi yfir hann.
Maðurinn heitir Anders Calberg
og er „forseti æskulýðssamtaka
sænskra kommúnista: .Vánstems
Ungdomsförbunnet“, að því er
Þjóðviljinn segir. Eitt af því,
sem hann og Þjóðviljinn ber á
borð i sameiningu er það að fs-
land sé vanþróað land. Sem
sagt, þessi gestur okkar setur íis-
land á bekk með Afríkuríkjum
og öðrum löndum, sem búa við
hálfgert einræði, bræðravíg og
flestan þann ósóma sem hægt
er að hugsa sér. En Þjóðviljinn
tók kökunni fegins hendi og
feitletraði ummæli þessa sænska
nngkomma: „Ég tel ísland tvi-
mælalaust með vanþróuðu lönd-
unurn".
Stjórnarandstöðublöðin hafa
sannarlega i ýmsu að snúast um
þessar mundir. Tíminn hefur
ekki við að taka undir niðgrein-
ar Ólafs Gunnarssonar í dönsk-
um blöðum og hrósa ósanninda-
vaðli hans upp í hástert. Og
Þjóðviljinn tekur ekki gleði sína
fyrr en hann er loksins búinn að
finna ungkomma, sem lýsir því
yfir af blygðunarlausri ókurt-
eisi, að fsland sé vanþróað land.
Svo halda þessi blöð þvi stund-
um fram, að þau tali fyrir munn
íslenzku þjóðarinnar; að í þeim
birtist hinn eini sanni islenzki
andi!!
Stríðsglæpir
og eiturgas
í forystugrein Vísis á miðviku-
dag, sem nefnist Gas-Nasser, seg
ir svo:
„Nasser Egyptalandsforseti hef
ur löngum vakið á sér athygli,
hrifningu sumra og viðbjóð ann-
arra. Hann er með snjöllustu
ræðumönnum og þykir sléttmáll
og viðfelldinn í viðræðum. En
ýmis verka hans eru þess eðlis,
að ótrúin á honum fer vaxandi.
Hann hefur t.d. átt drjúgan þátt
i að skapa sambúðarvandamál
Araba og ísraela með linnulaus-
um hatursáróðri sinum. Nú síð-
ast hafa alþjóðlegar sendinefndir
staðfest, að réttur var orðrómur-
inn um, að hann léti hermenn
sína beita eiturgasi gegn þorp-
um í Yemen. Er sovézku eitur-
gasi varpað úr flugvélum yfir ó-
víggirt og friðsöm þorp og íbú-
arnir þannig drepnir á kvala-
fullan hátt. Eiturgas hefur ekki
verið notað síðan í fyrri heims-
styrjöldinni og forðuðust jafnvel
nazistar notkun þess. Með upp-
lýsingunum frá Yemen hefur
Nasser hlotið sæti i hópi mestu
striðsglæpamanna þessarar ald-
ar“.