Morgunblaðið - 11.08.1967, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 11. AGÚST 1967
o
Bók Svetlönu Stalin
Svetlana og móðir hennar Alliluyeva,
Svetlana ásamt Mikoyan og fjölskyldu.
rétt á bófcinni á undan Fleg-
on. Af ótta við að þessar að-
gerðir kynnu að draga úr á-
huga á bókinni fóru Hutchin-
son og Co. fram á það við
blöðin að þau birtu ekki bóka
dóma fyrr en í október, en
áður en vikan var liðin höfðu
3 blöð virt þessa beiðni að
vettugi, oig skriðan var kcwnin
af stað. Er nú aðeins eftir að
sjá hvort ráðamönnum í
Kreml verður að ósk sinni.
„Tuttugu Vinabréf".
Hér á eftir fer útdráttur úr
nofckrum ritdómum og um-
sögnum, sem birzt hafa um
bók Svetlönu, m.a. úr News-
week og frá Associated Prees.
Sveitlana segir í stuttum inn-
gangi: „Ég lít á það sem ritað
er hér sem játningu og óska
þess a@ allir lesi þessi bréf,
sem séu þau stíluð til þeirra
pexsónulega“. Svetiana hefur
mál sitt með langri skáldlegri
setningu. „Hvílík kyrrð rí'kir
hér“, „Moskva er aðeins 48
míluir héðan, eins og glóandi
mannlegt eldfjaiil, sem spýtir
úr sér rauiðglóandi hrauni
ástríðna, meitorðaginndai, stjórn
mála, skemmtana, ráðistefna,
songa og hégóma. Heimsmót
kvenna, Alþjóðlega kvik-
myndahátíðin, samningar við
Kína, fréttir, fréttir frá öll-
um heimsálfum fcvölds og
morgna. Ungv-erjar eru fcomn
ir, kvikmyndastjörnur frá ölll-
um löndum beims ganga eftir
götum boirgarinnar, blöfcku-
fccinur leiita minj'agripa, Rauða
torgið er fullt af fólki af öR-
uim kynþáttum, sem hvert um
siig hefur flutt með sér örlög
sín, skapgerð og sál. Þetta er
æðasláttur hins daglega lífs,
en hér er allt hljóitt".
Bók þes'si haslar Svetlönu
völl sem rifhöfundi. Öll bók-
in e.r rituð á faiffliegri og auð-
ugri rússnesku, sem stundum
jaðrar við meistaraverk. Rit-
hætti hennar svipar að mörgu
leyti til Pastern'afcs', sem að
sögn Svetlönu hafði miifcil á-
hrif á hana. Bókartitiliinn:
„Tuttugu vinabréf", hefði
efcki getað verið betri.
Miðdepillinn í lítfi Svetlönu
oig bófcinni er faðir hennar,
Stalín, sem heimuirinn utan
múra Kreiml þekfcti sem ein-
þyfckan og ósveigjanl'egan
harðstjóra. Einfcadóttur sinni
var ihann iskapillur og mang-
sluinginn persónu'leiki, sem
þrátt fyrir alvelidi sitt stóð
Framhald á bls. 18.
Bería og Svetlana. Beria lagði sig allan fram við að leika hlutverk sitt sem frændi Svetlönu.
ÞEGAR Svetlana Stalínsdóttir
hóf göngu sína mót nýju lífi á
vesturlöndum í márz s.I. kom
ust allar hennar veraldlegu
eigur fyrir í einni lítilli tösku,
sem hún bar undir hendi sér.
Þetta var Svetlönu fuilkom-
Iega nægilegt, því að meðal
innihaldsins var handrit að
bók, „tuttugu vinabréf" sem
Svetlana hafði skrifað árið
vegna 50 ára afmselis sovézku
byltingarinnar í nóvember i.k.
Sovétmenn hófu því herferð
í þeim tilgangi að varpa rýrð
á Svetlönu. Eitt sovézku blað-
anna sagði að andlit hennar
bæri vott um kynferðislega
truflun og Kosygin kallaði
hana siðferðilega óstóðuga.
Stjórnin reyndi einnig að fá
bandaríska stjórnmálamenn
...
Nina, sem talin var þriðja eiginkona Bería og mikil áhrifa-
kona.
1963. Á undanförnum mánuð-
um hefur bókin vakið allt að
því jafn mikla athygli og
Svetlana sjálf. Meðan Svet-
lana beið eftir landvistarleyfi
í Bandaríkjunum í Sviss
sveimuðu útgefendur allsstið
ar að úr heiminum í kringum
hana og buðn henni gull og
græna skóga fyrir útgáfurétt-
inn. Að lokum ákvað Svetlana
að semja við útgáfufyrirtækið
Harper and Row í New York
um útgáfu bókarinnar í Banda
ríkjunum, en Life og New
York Times keyptu birtingar-
réttinn á úrdrætti úr bókinni.
í Englandi munu Hutchinson
og Co. umboðsmenn Harpers
og Row sjá um útgáfu og
dreifingu bókarinnar í Vestur
Evrópu. Fregnir herma að
greiðslur til Svetlönu fyrir
útgáfuréttindin nemi 2.6 mill-
jónum dollara.
Útgefendur voru þó ekki
þeir einu, sem áhug i höfðu á
handriti Svetlönu. Ákvörðun
hennar uim að leit nælis í
Bandarílkjunuim olli Sovét-
stjórninni áhyggjum, en á þær
jók nú mjög, vegna þess að
Sovétstjórnin óttaðiist að út-
gáfa bókarinnar kynni að
varpa skugga á hátíðihöl.lin
til að beita áhrifum sínum til
að fresta útgáfu bókarinnar,
en Harper og Row ti'icynntu
að ekki yrði hvikað 'fra sett-
um útgáfudegi í október n.k.
Fyrir tveimur vik.nn barst
sé orðrómur út að útgefandi
í London Alex Flegon hefði
kiomizt yfir afrit af handriti
bókarinnar gegnum leyniileg
samibönd og hyggðist gefa
hana út í Englandi a undan
Harper and Row. Fl'egon, sam
er af rúmensku'm uppruna
neitaði að láta upp hvernig
hann hefði toomizt yfir hand-
•ritið en orðxómur var á
kreiki um að hann hiefði feng-
ið það fyrir tilstilli ráðaimanna
í Kreml, sem. mieð þessiu ætl-
ustu viku greip Svetlana til
aðinn strax þannig að málið
hjiaðnaði niðar áður en bylt-
ingahátíðahöldin hæfust. í síð-
ustiu viku greip Setlana til
gagnaðgerða og dómstóll í
London kvað svo um að út-
gáfa Flegon skyldi bönnuð. í
billi að minnsta kosti. Sdðan
prentuðu Harper and Row 250
eintök af sovézfcu útgáfunni í
flýti og s'endu til Englands,
þar sem eintökunum var dreift
þegar í stað, bersýnilega í
þekn tilgangi að tryggja einka