Morgunblaðið - 11.08.1967, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR W. ÁGÚST 1967
11
Vísindamenn í sumarönnum Vísindamenn í sumarönnum Vísindamenn í sumarönnum
Þótt við séum stöiugt að kvarta
Þúfusteinbrjótnr í 1640 m hæð í Kverkfjöllum í júlí 1964.
hvemig þetta breytist við vax-
andi hæð yfir sjávarmál, hvort
heldur er inni í landi eða úti
við strendur.
Yfir höfuð eru fjöll gróin
hærra upp eftir hlíðum inn til
landsins en úti við strendur í
samsvarandi hæð, að öðrum a'ð-
stæðum óbreyttum að mestu.
En þetta er þó breytilegt t. d.
eru Vestfjarðafjöllin verulega
gróðursnauðari, en fjöll af sam-
stað þar sem ekki komast að
henni skorkvikindi, svo ár-
hundruðum skiptir. Ég hef t. d.
séð 300 ára plöntu, sem er
ótrúlega litið breytt frá sinni
upphaflegu mynd, nema hún
hefir lítillega misst lit. Það,
að plönturnar missa lit, skeður
oft og einatt við sjálfa þurrk-
unina þegar í upphafi.
Framhald á bls. 27.
Nípa við Norðfjörð. Efst á Nípukolli (819 m há) vaxa um 30 tegundir blómplantna.
— segir Eyþór
VIÐ HÖFUM nú tekið til
þess ráðs að freista þess hér
á Morgunblaðinu, að komast
að því, hvað vísindamenn
okkar hafast að yfir sumar-
tímann og skrifa greina-
flokk um „Vísindamenn í
sumarönnum“. En svo, er
til átti að taka, var það ekki
auðhlaupið verk, því vel-
flestir okkar vísindamanna
eru á þeytingi út um hvipp-
inn og hvappinn, einmitt
yfir sumartímann, svo raun-
ar hefði það verið hægara
vetrarstarf fyrir okkur
blaðamennina að komast þá
að sumarstörfum þeirra.
Dæmi um þetta er Eyþór
Einarsson grasafræðingur, sem
seint á íimmtudagskvöldið kom
norðan úr Mývatnssveit, var
önnum kafinn á föstudag við að
búa sig til f jallaferða, sem hann
lagði upp í á laugardag, en þó
tókst okkur að semja svo um
að ég mætti stela ofurlitlum
tíma frá honum á föstudags-
kvöldið. Þannig vadð þessi
greinarstúfur um sumarstörf
hans tiL
Eyþór Einarsson grasafræð-
ingur hefir stundað grasafræði-
rannsóknir frá því er hann
lauk námi árið 1958, en hafði
Eyþór Einarsson
grasafræðingur
1965 (skóflan á myndinni er ca. 20 cm há).
þó unnið talsvert að rannsókn-
um meðan á námstímanum
stóð. Um rannsóknir sínar fór-
ingu, að þar sé fjallað um sam-
band staðháttanna og lífver-
unnar, sem þar þrífst).
Svo vinn ég á Náttúrufræði-
stofnuninni, en því starfi fylgja
ýmis safnstörf, sem beinlínis
eru fyrir safnið, en snerta ekki
í sjálfu sér rannsóknir mínar.
Þessu fylgir margbreytileg
vinna við grasasöfnin. Þetta er
m.a. fólgið í því a'ð koma upp
söfnum yfir íslenzkar grasa-
tegundir, svo og að auka og
bæta hin eldri. Þessi söfn eru
að sjálfsögðu nauðsynleg í sam-
bandi við ýmsar rannsóknir, og
eins eru þau þama fyrir hvern
og einn, sem um grös og grasa-
fræði vill fræðast, eða einstak-
ar plöntur. Til þeirra má telja
áhugamenn um grasasöfnun,
sem nokkuð er um, svo mér er
kunnugt um, og kunna að vera
margir fleiri.
Einarsson, grasafræðingur
ust Eyþóri orð á þessa leið:
— Ég hef fyrst og fremst
unnið að rannsóknum á út-
breiðslu plantna og ökologiu en
það má segja í lauslegri þýð-
Síðustu 4 árin hef ég verið að
athuga útbreiðslu æðri plantna
til fjalla, ekki aðeins fjalla inni
í landi heldur og úti við
strendur.
Ég hef hagað vinnubrögðum
mínum svo, að ég hef tekið fyr-
ir ákveðin svæði, eftir ákveð-
inni áætlun, og rannsakað á
þeim svæðum hvaða plöntur
vaxi þar og hvernig gróður-
lendið sé samsett og einnig
bærilegri hæð i öðrum lands-
hlutum.
Plötunsöfnuninni hátta ég
nokkuð eftir því hvað ég veit
að til er í plöntusöfnunum
okkar, en sumsstaðar tek ég
sýnishorn af öllum þeim teg-
undum, sem ég finn á staðnum.
Taka plöntunnar fer að sjálf
sögðu eftir stædð hennar. Sé
hún af meðalstærð, svo sem um
ræðir um meginþorra plantna
okkar, er hún tekin í heilu lagi
með rót og öllu saman, blómi
eða fræjum, eftir því hvernig
á stendur, en annars er látið
nægja að taka grein, sem er
með blómi eða fræjum.
Þegar plantan er tekin er
langoftast um það að ræða að
hún er pressuð og þurrkuð í
þar til gerðri pressu og þannig
var'ðveitt við söfnunina og raun
ar áfram. Það má varðveita
plöntu, sem vel er þurrkuð, og
geyma á burrum og dimmum
Tjöld i Káraskeri í Brciðamerkurjökli í ágúst 1965. Hálfdan Björnsson á Kvískerjum og Borg-
þór Jóhannsson grasafræðingur sjást sitt hvoru megin tjaldsins.
Starf mitt er bæði að safna
gögnum úti í náttúrunni og
nota ég sumurin til þess, en
vetrarstarfið er svo að mestu
til þess að vinna úr þessum
gögnum.
hef ég mikla gleði af starfi mínu