Morgunblaðið - 02.03.1968, Blaðsíða 8

8
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 2. MARZ 1968
„Fiskur í gruggugu vatni"
„FISKAÐ í gruggugu vatni“
heitir greinarkiorn, er Eyjólfur
ísfeil'd Eyjólfsson sfcrifar í Morg-
uniblahið 17. fiebr. s.l., serm á að
vera svar við ummæl’um, er ég
hafði lUiti Sölumiðistöð hraðfrysti-
húsanna í viðtali við blaðamann
saima blaðfe og birtist 31. j'an. Er
iþar af mikilQjæti reynt að bera
iblak af starfsaðferðum S.H. al-
mennt og með svigurmiælum og
iranigtfærslum að gera Mut Kasisa-
gerðar R'eykjavífcur sem verstan.
iÞað álit, er S.H. hefur sfcapað sér
að undanförnu, og nú sérstek-
.lega í samlbandi við sdð'ustu ráð-
■stefaniir rífcisvaldsinis „til hj'álp-
ar hraðfryistiiðnaöinum", otg sem
gaf sjávarútvegsm'álaráðherra
tilefnl til svo harðraT gagnrýni
.á AHþingi 19. febr. að nær ófþek'kt
miun vera, þar sem hann gegir
óibeint aö um fölsun staðreynda
í málflutningi hafi verið að
,ræða, eða „á undamförnum árum
mjög ýkt erfiðleifca hans í kröf-
'Um símim til stjómarvalda og í
a'lmennum áróðri“, krefst þess
að sj'álfisögðu að gripið sé til
mönsiðranna.
Auk íburðarmikilla snyrti-
rneðala, er E.f.E. notar í grein
sinni tií að fegra S.H. beinist
m'álflutningur hans annars veg-
ar að ákæru á hendur K.R. fyrir
of h'átlt verðlag í sfcjóli einofcun-
aðstöðu og „fj'arlægðsrverndar"
og yfirgangi og ólbiiligrrni í sam-
vinnu, en hins vegar að þeirri
varnarbarátt'U, er samtök eins
og SjH. verður að refca m.a. með
stöfnun hinnar nýju umtoúða-
verfcsmiðju, en sem bleasunar-
legia hefur giengið „kraftaverki
niæst“ að „sfculi hafa tefcizt að
sameina jafn ólík srjónarmið, sem
rúmast innan rarnma Sölumið-
atöðvar hraðfTystiíhúsanna“.
Ég mun hér á eftir gera
nofckru fyllri grein fyrir þessu
máli, en síður hirðia um að tfvara
einstöfcum rangfænslum nema að
frefcara tilefni gefist. Mun. það
að mestu verða í formi upprifj-
unar og sem minnisatriði fyrir
lesendur Morgunblaðsins.
iÞótt einfcennilegt miegi virð-
ast börðuSt sumir af forustu-
mönnum fiiskiðnaðarins mjög
ákaft 'gegn því á sinum tíma, að
/umlbúðir fyrir vöru þeirra væru
Jramlei<ídaT innanlands. Eftir að
iSH. var stofnuð unnu (hinir
eömu menn gegn því, að K.R.
fengi innflutningsleyfi fyrir vél-
um til umbúðaframleiðslu og
lögðu ofurfcapp á innflutning er-
lendra fiskumtoúða, þhátt fyrir
það, að umbúðir K.R. væru þá
seim ,nú boðnar fyrir hagstæðara
verð en þær innfluttu. Arftaki
iþeirra manna, E.Í.E., deilir nú
iharðlega á K.R. fyrir að notífæra
isér „fjiarlægðaTVernd", sem í
,raun er engin hvað pappaöSkjur
isnertir, þar sem áverulegur mun
•ur er á flutningsgjöldum á þeirn
unnum og óunnum.
S.H. væri því enn þann dag í
icfaig í 16fa lagið að fflytja inn sín-
ar umtoúðir tolllausar, ef það'
reyndist hagkvæmara. Gróði
K.R. toefur því aldrei byggst á
einorkunaraðstöðu hvað fiskum-
ibúðir snertir, heldur á sam-
fceppnislegum yfirburðuim, sem
hinir þröngsýnu af fon'áðamömn-
um S.H. öfundast yfir. Samvinna
um afgreiðslur og önnur daigleg
viðsfci/pti við S.H. hefir yfirleitt
•verið m'jög góð og sj'álifsagt hafa
margir aðilar innan S.H. mietið
það,, að K.R. hefur borið meginn
iþungann af efnisbirgðum og
iþannig sparað S.H. mjög mikið
•refcstursfé á móti því að urnbúð-
irnar væru fluttar inn. Þau rök,
að 8% áætlaður ágóði af refcstri
K.R. vaeri ðhófflegur, þar í inni-
Æalið greiðslur á sfcöttum, hefur
enga stoð og réittlætir efcki þær
áfcvarðanir S.H. að setja tugi
milljóna í þessa nýju umtoúða-
verksmiðju á sarna tímia og toeitt
er kverfcataki á þjóðfél'agið til
að knýja fram meiri og meiri
stynki til handa frystiiðnaðinum.
Aftur á móiti sýndi það sig, að
eigin umtoúðaframileiðisla S.H.
reyndtet n'otadrjúgt vcKpn í þeirri
aðför.
Á þessu stigi málsins sfcal ekki
Leyndardómar
opinberast
nefnist erindi, sem Júlíus
Guðmundsson flytur í Að-
ventkirkjunni sunnudaginn
3. marz kl. 5.
Kórsöngur .
Allir velkomnir.
Skautar
Ný sending af telpustærðum
.innmiiiMmiiiiMimmiiimiimiiiiimMmi'iimimiii
^IIiiiiiiiiiM!I1IuiiuiiiiiiiiiiiiihuuiiiiiuiiiiiihhiiuhiiuUI«»-
»4imiiiiiiijif 1111• 1111■ 11•• 11• 1111■ • t• i■ ji•.
yjMIJlllliJllil .............................
rmiiiiiiMiuii BESppgyM aMBMiÆ^!lM'i""'|i'|"ini
hmmimimmimj Enl iftl r/ii [I I MfiiuiiiMiiiiiii'
VmiV'i'.VmiViV'IJL^J^
‘HMIIIIUiii^BH^B^^i.^^^^mÍiu^B B...................
'•MMHMIl^W^miMHIIMIttltlllllltHilllNNV'MmitillltlM**
**»**« i*nil»n,lMIIII,HHIIII,HH«HHIIUI„„H„l»MHm«.'
Miklatorgi — Lækjargötu.
LITAVER
Pilkington4s tiles
postulins veggflísar
GREHSÍSVEGIS - 24
SlMAfij 30280-322SZ
Stærðir 11x11, 7%xl5 og 15x15
cm.
Mikið úrval — Gott verð.
fullyrt, hvort S.H. tetost að fram
leiða ódýrari 'Umbúðir í eigin
verksmiðju en K.R. selur, en
hugurinn hlýtur að beimast að
þerm málflutningi E.Í.E. hve
ólík aðstaða sé fyrir hinar istóru
.fyrirtækjasamstæðorr erlendis,
sem á'vallt geti leitað eftir til-
iboðum í umtoúðir frá ffleiri að-
iluim, og eigi jafnvel ítök í uim-
toúðaiverksmiðjum, h'efir S.H.
notfært sér þetta á öðrum svið-
ura? S.H. var iá sínum tírna
stofnað siem isölusamtök fyrir
frystihúsin, enda var það ærið
verfcefni að affla markaða og
stuðla að vöruvöndiun cng bættu
rekstunsfyrirk'omullia’gi frystiús-
anna. En fornáðamönnum S.H.
fannst það eklki nóg, þeir flóru
fljótlega að seilast yfir á önn-
ur svið at'vinnumáilan'na og
sfceyittu ekki um eðiilega verK-
iskiptinigu I þjóðfélaginu og
■stéfndiu að því að byggja þannig
,uipp fiskiðnaðinn að hann hafi
alla þættina í 'hendi sér frá byrj-
un til enda. Þeir stofnuðu inn-
flutningsmiðstöð, sem diafnaði á
tímum iviðsk i'PtaóíreIsis, en sem
,nú er liðin undir iok, þeir st'ofn-
uðu iskipafélag, Jökllia h/f, með
tt ibyrjun þátlttöfcu flestra frysti-
húsanna „til að lækka flttntnings-
fcostnað á 'afurðum þeirra“. Fyr-
irtæki þetta safnaði óhemju
Igróða á íslenzlkan mælikvarða á
(því að flytja fiskinn. En hvað
voru ei'glenduT Jökla ih/f orðnir
mangir, þegar félagið 'stóð á há-
tindi gróð'ans? Voru það þeir,
,sem með útboðuim stuð'luðu að
því, að Eknskipafélag Islands
•h/f ftók að sér fflu’tning á öHum
afurðum S.H. fyrir rúmle'ga
.30% lægra gjald en Jökl'ar tókiu?
Ha'fa tryggingar skipia, frysti-
ih'úsa, fiskflutninga oþ.h. verið
boðnar út? Mikið er til af trygg-
ingarfélögum. Nei, það var stofn
eð tryggingafélag ag Síðan hefur
ekiki verið um það talað, að
tryggingaT væru of 'háar. í iþessu
fyrintæki ÖH hiefur werið dregið
mikið fé, en .hxópað hærra og
hærna á alþjóð um nauðsyn
björgunar fiskiðnaðinum. Eru
ihér fulil heilindi á bak við? Ég
læt lesendur um að dæma þar
um.
E.J.E. upplýsir í igrein sinni,
að S.H. sé rekin á mjög hag-
fcvæman hátit, umboðislaun af
iseldri vöru séiu aðeims 2%, en
.aðeinis þurfti helmi'nginn af því
ti'l refcstiursins. Ég hef aldrei
id'eilt á ,S.H. fyrir of h'áan rekst-
ur.skicistnað, an að 'sj'álfsögðu er
fróðlegt að þeyra þetta. Hiitt er
mér ekki grunlaust, að greinar-
ihö'fund'ur muni hafa gleymrt. ein-
hverjum tekjiuliðum s.s. áliagn-
ingu á umbúðir frá K.R. til
ifrystíhúöanna. Mín skri'f eða
öinnur ummæli hafa fyrst og
fremst beinst að viðlskiptum
milli K.R. og S.H. og þeim óeðto-
legu erfiðleifcum, sem þar hafa
stundum verið í vegL Um tíma
l'eit út fyrir, að áamfcomiu'lag
gæti orðið um 'fnaimltíðarviðiskipti
og voru búin að fara fnam um
það ýmis viðtöl og þréfaisfcn'ftir,
bg á grund'veHi þeirra vaT gert
ttjppfca'st að saim'nimgi. Því samn-
ingsuppkasti, sem gert Var af
K.R. var aldrei svarað né óskað
frekari umræðna um það af
S.H., helduir borið últ, að sikil-
m'álar væru svo óaðig'engilegir,
lað um þá væri ekki að ræða. Vil
ég þvi hér á eftir gera lítilsháDt-
air gnein fyrir þeasu: Bréflega
foauð K.R. S.H. „að láta reikna
út magn og verðmæti hráiefna,
sem fara í framleilðls'lu fisk-
asfcja fyrir S.H., að láte reifcna
út framfleiSsluvinmulaiuin vegna
framleiðslu á fisfcö'sfcjum fyrir
S.H.: Að nota ofangreinda koistn-
aðarliði ■sameigimlega sern álag>s-
grundvöll fyrir sfciptingu anruars
framleiðshi- og stjórnarkositn-
aðar: Að ofan á þessa liði kæmi
svo hœfflagt áíag fyrir ágóða
„sem sfcyldi vera 8% „þar inni-
falið varasjóðstillag". Ef í Ijós
fcæmi „að S.H. hofði greitt of
Kr. Jóh. Kristjánsson
mifcið fyrir fiskuimbúðirnaT
mundi sá mismumur enduir-
greid!dur“. Þá var og fooðið upp
á þ'ann aðgang að þókfhaidi, að
■fullnægjandi var fyrir S.H.
Að lokum vil ég rét't geta þess,
að þau ummaeli E.Í.E., að K.R.
ihafi fengið kr. 15 millj. kr. að
l'áni hjá Iðnlánasjóði er ekki
rétt, eins og yfirlýsing sjóðs-
stjórnarinnar fyrir nofckrum dög
um bar með sér. Hér var aðteins
um breytingu á lausaskuM'um
við aðra bamfca að ræða í fasrt
lán, en sem formsins vegina var
Já'tið fara í gegn ,uim sjóðinn. Bf
E.Í.E. væri ,það til hugarhægðar
skai ég upplýsa hann um það,
að þetta ,lán er næstum því það
eina er K.R. hefur femgið vegna
staifflsemi sinnar og uppbygg-
ingar í 35 ár.
Ég veit efcki hve mikla fyrir-
greið&lu S.H. hiefur femgið í lán-
um vegna sinnar eigin .umfbúða-
verfcsmiðju, það er ekki Ví'st að
hún þurfi milkið á því að halda,
þar sem ■næ'gir sjóðir eru fyrir
,hendi til þeirra framfcvæmda,
■sem þeir á annað borð eru opn-
aðir fyrir. En ekki er mér grun-
laust, að íslenzkum sjávarútvegi
og fiskiiðnaði iþtotiti illa að sér
búið, ef hann ætti ekfci meiri
opiinberri fyrÍTgreiðfolu um fjár-
útVeganir ag reksturs að fagna
en K.R. og önnur íslenzk iðn-
fyrirtæki. Enda mun það siatt
vera, að sumuim vex það ekki í
augum að stcrfna til „fj'árfesting-
ar, sem svarar til verðmæftis 300
tenma toá1)s“. Hitt er annað mál,
ifovort „samlhugurinn er SVo al-
gjör og E.Í.E. lætur í veðri vaka,
ef að mörg frystiBrúsim hafa orð-
ið fyrÍT þvi að út af reifknimigi
þeirra toj'á S.H. foafi verið tekið
'allt að ftmmtfalt meixa fé til
stofnunar þeasa fyrirtækis en
iheimild var gefin til, og akki
ihefur fjláifh'agurinn -verið góður
fyrir.
Kr. Jóh. KristjánasKm.
Þakkorbréf frú forstjóra Sam-
tryggingu botnvörpuskipa í Hnll
SKRIFSTOFUM Slysavamafé-
lagsins hefxir borizt sérstafct
þakkarhréf frá J. A. Ievers, for-
stjóra The Hull Steam Trawlers
Mutual Insurance & Protecting
Company Limited, vátryggjend-
um Kingstone Peridot og Ross
Cleveland, þar sem farið er við-
urkenningarorðum um hjálpar-
starfsemi Slysavarnafélagsins og
Landhelgigæzlunnar í sambandi
við missi þessara skipa.
Segir hann, að það hafi ekki
hvarflað að sér eitt augnablik
að hægt hefði verið að veita
meiri hjálp en Slysavarnafélagið
og Landhelgisgæzlan veittu í
þessum ti'lfellum. Honum sé það
fullljóst hvað björgunarsveitim-
ar og leitarflokkarnir hafi haft
mi'kið erfiði og lagt sig í mikla
hættu í slíku foraðsveðri og væri
sorglegt að svo mikið erfiði skuli
ekki hafa verið launað með
rneiri árangri. Þetta væri ekki
þeirra sök, en það væri vissu-
'lega mikil raunabót að vita um
slíkar björgunarsveitix reiðu-
búnar á staðnum, eif um ein-
hverja björgunarmöguleika væri
að ræða.
Við munum alltaf, sagði hann
að lyktum, bera einlægt þakk-
læti til þessara manna og Slysa-
hjartanlega samvinnu við skipu-
lagningu björgunarstarfsins.
Huglækiur á lerð
í FYRRA birtiist þessi grein í
ensku blaði:
Lúterstrú er útbreidd um
norðurhluta Evrópu: Holland,
Þýzkaland og Norðurlöndin.
Hún er afsprengi rómverk-
kaþólsku kirkjunnar og kennd
við dr. Martein Lúter. Ég hefi
nokkrum sinnum hlýtt á guðs-
þjónustu í lúterskum kirkjum,
og ég fæ ekki skilið hvers vegna
þessi sprenging varð, þvi að trú-
argrundVöllurínn er hinn sami.
Lúterska kirkjan skeytir ekki
um huglækningar, en þó er fjöldi
manna innan hennar sanntrúað-
ur á huglækningar og aðrir
leita sér huglækninga, eða ráða
öðrum til þess. Ég þekki eruskan
huglækni, sem hefir 300 lúterska
menn til firðlætoninga. Margir
prestar lútersku kirkjunnar
hneigjast og æ meira að því, að
huglækningar stafi fr áandlegum
krafti, og kirkjunnar mönnum
beri því að stunda slíkar lækn-
ingar. En fáir, eða enginn hefir
þó enn reynt þær.
Sumarið 1963 var enskur hug-
læknrr á ferð um Danmörku og
gisti um tíma hjá presti nokkr-
um. Nú stóð svo á, að bæði kona
prestsins og dóttir þeirra, voru
sjúklingar. Dóttirin var með
slæma ígerð í hálsfcirtíi og hafði
þar myndazt stór og harður sull-
ur. Þau prestóhjónin báðu nú
huglækninn að reyna a’ð
hjálpa henni. Og vegina þess að
ég var staddur þarna, var mér
boðið að vera við þegar lækning-
in færi fram. Það var svo sem
ekkert að sjá, nema að læknir-
inn fór höndum um háls sjúkl-
ingsins, en ég fékk ekfci séð að
stúlkunni létti neitt við þetta og
gekk hún að því búnu til sætis
síms.
Móðirin gaf sig þ'á fram og
bað huglækninn að liðsdnna sér
Mka. En sjúkdómux hennar var
af allt öðru tagi: taugarnar voru
bilaðar. Læknirinn var fús til að
hjálpa henni. En það þótti mér
einkennilegt, að frúim greip kross
og hélt um hann dauðahaldi.
Það var engu lítoara en að hún
byggist við því, að illir andar
væru með í spilinu, og krossinn
ætti að verja hana fyrir illum
áihrifum þeirra. Hún bað til guðs
að gefa sér bata og mér sýndist
henni vera mikið hugtoægra þeg-
ar huglæknirinm byrjaði með þvi
að segja: „Guð blessi yður, kæra
frú“.
Svo hóf hann lækninguna og
þegar toenni var lokið stökk
presrtsfrúin á fætur með tárin í
augunum, faðmaði læfcninn að
sér og hrópaði: „Og guð blessi
yður — nú líður mér miklu bet-
ur“.
Þá tók dórttir hennar til máls
og talaði á dönsku, em það var
þýtt fyrir okkur á ensku. Hún
sagði:
„Mamma, ígerðin er horfin“.
Ég gekk til hennar og fékk að
þreifa um hálsinn á henni, og
fann þá að hin mikla ígerð var
orðin eins og lítið ber. Seinna
frétti ég það, að stúlkan hefði
verið albata næsta dag.