Morgunblaðið - 19.03.1968, Blaðsíða 16

16
MÓRGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUft 19. MARZ 1988

Útgefandi: Hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Ritstjórnarfulltrúi: Þorbjörn Guðmundsson.
Fréttastjóri: Björn Jóhannsson.
Auglýsingastjóri: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 10-100.
Auglýsingar: Aðalstræti 6. Sími 22-4-80.
í lausasölu: Kr. 7.00 eintakið.
Áskriftargjald kr. 120.00 á mánuði innanlands.
VERKFALLINU LOKIÐ
CJamningar hafa tekizt í
, ' vinnudeilu þeirri, sem
staðið hefur í tvær vikur.
Landsmenn fagna því, að
vinnudeilan hefur ekki orðið
lángvinnari en þetta og að
atvinnulífið mun nú komast
í eðlilegt horf á ný.
Meginefni hinna nýju
kjarasamninga er að tak-
mörkuð verðlagsuppbót greið
ist á laun og með ólíkum
háetti frá því sem verið hef-
ur sl. ár. Verðlagsuppbótin
verður aðallega þrískipt. í
fyrsta lagi verðlagsuppbætur
á laun, sem nema 10 þús. kr.
eða lægri upphæð. í öðru
lagi verðlagsuppbót á laun
sem nema 10—16 þús. kr. á
mánuði og miðast við sömu
krónutölu og fyrsta stigið. I
þriðja lagi verðlagsuppbót á
laun, sem nema 16—17 þús.
kr. og nemur hún helmingi
þess sém greiðist skv. fyrsta
tilvikinu. Loks greiðist engin
verðlagsuppbót á laun sem
eru hærri en 17 þús. kr.
Með þessum samningum
gefa verkalýðsfélögin alveg
eftir 2.34 prósentustig, en nú
þegar verður greidd 3% verð-
lagsuppbót á laun samkv.
framansögðu. Sú verðlags-
uppbót, sem ætlað er að komi
til greiðslu 1. júní nk greið-
ist að % en þriðjungurinn
ekki fyrr en 1. des. nk. Verð-
lágsuppbótin, sem áætlað er
að komi til greiðslu 1. sept.
greiðist að fullu þá þegar.
Verðlagsuppbót á eftir-
vinnu greiðist með sömu
krónutölu og greitt er á dag-
vinnutaxta og hið sama á við
um nætur- og helgidagavinnu
en verðlagsuppbót á hana
greiðist þó ekki fyrr en 1.
júní nk.
Samningar þessir bera þess
glöggt vitni, að deiluaðilar
hafa leitazt við að finna leið-
ir til þess að bæta kjör hinna
lægstlaunuðu í þjóðfélaginu
og er það í samræmi við þá
stefnu, sem Morgunblaðið
beitti sér fyrir síðustu vik-
urnar fyrir verkfallið þótt
hún ætti ekki miklu fylgi að
fagna hjá ýmsum aðilum þá.
Báðir deiluaðilar hafa tví-
mælalaust, gefið töluvert eftir
af kröfum sínum, svo sem
jafnan hlýtur að verða, þeg-
ar tveir aðilar deila. Atvinnu
rekendur hafa þrátt fyrir erf-
iðan hag um þessar mundir
teygt sig langt til móts við
óskir verkalýðssamtakanna
og verkalýðssamtökin hafa
með eftirgjöf á 2,34 vísitölu-
stigum og samkomulaginu
um verðlagsuppbót á eftir-
vinnu-, nætur- og helgidaga-
vinnu, sýnt skilning á erfið-
leikum atvinnuveganna.
Sérstök ástæða er til að
minnast á þátt sáttasemjara
ríkisins, Torfa Hjartarsonar,
í því samkomulagi sem tek-
izt hefur með svo farsælum
hætti. Sáttasemjari hefur af
einstakri þrautseigju haldið
deiluaðilum við efnið daglega
í þær tvær vikur sem verk-
fallið hefur staðið, þótt á
tímabili virtist lítill grund-
völlur fyrir þeim fundarhöld-
um og það samkomulag, sem
náðst hefur, byggir í höfuð-
atriðum á miðlunartillögu,
sem hann lagði fyrir deiluað-
ila. Torfi Hjartarson á því
mikinn og happadrjúgan þátt
í því, að þessi fyrsta alvar-
lega vinnudeila um fjögurra
ára skeið hefur leysts fyrr og
farsællegar en margir óttuð-
ust.
NÝJAR RÁÐ-
STAFANIR í AT-
VINNUMÁLUM
¥ sambandi við kjarasamn-
inga þá, sem nú hafa ver-
ið undirritaðir, gaf ríkisstjórn
in í gær út yfirlýsingu um
sérstakar ráðstafanir í at-
vinnumálum, sem hún hyggst
beita sér fyrir í samráði við
atvinnumálanefnd, sem skip-
uð verður fulltrúum ríkis-
stjórnarinnar, Alþýðusam-
bands íslands og Yinnuveit-
endasambandsins.
í yfirlýsingu þessari er því
m.a. heitið, að hraðað verði
athugun á byggingu nýtízku
togara og smíði fiskibáta, sem
stundað geta þorskveiðar all-
an ársins hring. Jafnframt er
drepið á nauðsyn þess að
stuðla að því, að togararnir
landi afla sínum hér innan-
lands á þeim árstímum, þeg-
ar skortur er á hráefni til
fiskvinnslustöðvanna og að
þeir togarar verði gerðir út
á ný, sem ekki eru í rekstri
um þessar mundir. Þá lýsir
ríkisstjórnin því yfir, að hún
muni stuðla að því, að skipu-
lag síldveiða á fjarlægum
miðum á sumri komanda
verði svo gott sem kostur er
og að síldarflutningar verði
auknir.
Þessi atriði í yfirlýsingu
ríkisstjórnarinnar um at-
vinnumál, skipta höfuðmáli
um afkomu og atvinnuástand
um land allt, og er þess að
vænta, að athuganir á þess-
um atriðum leiði til jákvæðr-
ar niðurstöðu og fram-
kvæmda.
Þá er ástæða til þess að
vekja sérstaka athygli á
Framdi Masaryk siálfsmorð?
Heiðraður 20 árum eftir
dauða sinn
AUKNAR íikur benda nú til
þess, að Jan Masaryk, fyrr-
verandi utanríkisiréðlherra
Tékikósló'vafcíu, haifi framíð
sjállfgmiorð. 10. marz sl. voru
liðin tuttuigu ár síðan hann
■lézt, og af ,því tiil'efni helfur
dauðdagi hams kiomið af stað
nýjuim umræðum, seim hafa
leitt margt nýt't í.ljós. í
Tðkkóslóva'kíu, ,þar seim nú
.gætir aukins frjlálslyndiis, hef
uir Jan Masarytes og föður
hans, Tómiaisar Masairy’ks,
verið minnzt með sérStökuim
hœtti, en síðan komtaú’histar
kom'ust til valda hefur verið
ibannað að birta nöfm þeirra á
prenti.
Tómas Masaryk var faðir
tékkóslóvalkíslka lýÓveMisins,
sem stafnað var eftir fyrri
heimsistyrjiöldina, og fyrsti
•foirseti þess. Jan Masaryk,
sonur hams, var utianiríkisriáð-
herra í stjórn ikomm!únista
þegar hann lézt, þó að (hamn
væri eindiragiinm lýðrœðis-
isinni og utan fllokka. Engir
stjórnmiáflamenn hafa fhaft
eins djúpstiæð áhrif á þjóðina
oig Masarylk-feð'garnir.
Jam Masaryk fannst látinn
á stéttinni undir glugga bað-
iherlbergis hanis. Greinilegt
var að hann hafi fallið út
um gluggann. Þetta var 13
metra fall, en ibúð Ma'saryks
vair á ifljórðu hæð í utanrfkis-
ráðuneytinu. Einkaþjónn
- - Masarykis sagði flréttaritara
Reuters daginn eftir, að (hann
ihafði ðkkert aflbuigavert séð
við framitocm'u Masaryks
kvöldið sem hann lézt. Að
venju var hann búimn að gera
starfsláætlum næsta dags, ccg
al'lt virtist vera m'eð felfldiu.
Skyndil'agt fráfall Masa-
rýks var því dularfullt.
Marigt benti til þess, að ekki
he'fði verið um sij'ái/fsmorð að
ræða, því að sannanir stjórn-
arinnar voru ekki óyggjandi.
Sú slkoðun komist á kreik, að
hér hefðu verið að verki
menn, sem óttuðust vinsiæld-
ir Masaryks. Eftir langa þjón
ustu í utamríkislþjómustunni
lá'tti Masaryk manga vini
ut'anlamd's og innan, og (hann
var tallinn einn öfll’ugasti
miálsvari lýðræðis í Tékkó-
slóvakíu.
Frásögn lundirmanns.
Nú hefur frésögn a'f saim-
tali er ráðun'eytisistjóri tékk-
neska uitan>ríkiisráðuneytis-
ins, Arniost Heidridh, átti við
Jan Masaryk skömtmu áður
en hann lézt, styrkt þá skoð-
un, að ihann ha'fi framið
sjtálflsmorð.
Frásögn af þesisu samtali
birtist nýl'ega í ritinu „Geske
Slioivo“, sem tékknesikir út-
lagar í Vestur-Þýzkallaindi
,gefa út. Masaryk sagði Heid-
didh, að hann vonaði að mieð
dauð'a sínuim igæti hann haft
áihrif á almenningslátiitið á
Vesturföndum og vakið Vest-
urlandaibúa til meðVitundar
um sikelfilagar afleiðingar
valdaráns komimúnista. Masa-
ryk lézt tveimiur vifcurn eftir
að kommúnistar brutust til
valda.
Heidridh vitn.ar þannig í
ummæli Masary'ks: „Vestur-
l'andaþú'ar geta alilb ekki gert
sér nókkra grein flyrir hinni
geig’væníegu bættu sem staf-
ar af sovézfcri heknisiveldis-
ste’fnu. S'íðan bætti hann við:
„Sjálfsmiorð mitt mún skteifa
þá. Þetta er hvað sem öðru
líður eina þarfa verkið, sem
,ég get nú unnið þjóðinini oig
lýðveldinu". Heidridh reyndi
að sijálfsögðu að flá Masaryk
ofan af þeim áisetningi að
svipta sig lífi. Hann slkýrir
einnig frá þvi, að Masaryk
,hafi gert sér vonir um að
verða 'kjörinin aðal'f'ram-
kvæmdastjóri Sam'einuðu
þjóðanna.
Heidridh varð urn kyrrt í
Tékjkóslöva)k!Íu í .nidkikra m'án-
uði eftir fháfall Masaryks, og
Ælúði síðan duillbúinn til
Bandarílkjanna, þar s'em hann
s't'airfaði sam ráðunautur um
Mið-Evrópumlállefini. Hann
Hézt í Band'aríkijuin'um í fyrra,
en sem kunnugt er háfði frá-
, fall Masarykis og valdarán
komimúnista meiri 'álhrif til
aðvörun'ar í vestrænum rílkj-
um en flest annað og var
NATO mieðal annars stofnað
upp úr því.
Masarykfeðgar heiðriaðir
Blöð í Tðkkóslóvalkíu hafa
birt mangar grieinar um Jan
Masaryik og flöður hanis að
undanförnu, og flles't hallast
að því að hann haíi framið
sj'ál'flsmorð. BreZkur fréttarit-
ari segir, að fló'llk, sem þekk.ti
Jan Masaryk vél, bendi á að
•hanii, hafi verið í miklu uipp-
námi siköm'mu áður en hann
lézt.
Viklulblað í Tékkóálióvalkíu
birti nýlega fráisögin eftir
StanislaUs Budin, isem ræddi
við Jan Masaryk. í San
Francisco gkömmu áður en
hann lézt. Masary'k sagði, að
eí samvinna Bandar’ílkja-
manna og Rúss'a flæri út um
þú'fur, m'undi Tékkóslóvakí'a
lenda á áhrifasivæðd Rússa.
„Þjóðin og lýðveMið l'i/fa
áifram en ég vil dklki lifa
é'fram", sagði Masaryk.
A’l'm'enning'uir í Téfokósló-
valk'íu virðiist 'hins vegar hafa
Jan Masaryk
meiri álhuiga á þeilm máistað,
isem Jan Masaryk og faðir
hans stóðu fyrir, Iheld'ur en
ih'vernig dauða hanis bar að
ih'öndum. 10. rnarz söfnuðust
þúsundir manma að gröfum
Tómasar og Jans Magarykis til
þess að votta iþeim virðingu
isína. Mest bar þarna á sbúd-
ent'um, sem s'ögðust vilja íáta
í l'jós þakklæ'ti oig virðin.gu í
garð manna, sem börðuist fyr-
,ir lýðræði og frelisi. Masaryk-
fleðgarnir voru fulltrúar hins
.bezta í þjóðtlffi Tékkóstó-:
vakíu, sögðu þeir.
„Sigurinn sigrar“.
Leiði Masarýk-feðgamna
eru hjá ih'úsi fjiöiskyidunnar
í Lany, um 35 k>m frtá Prag.
Þan.gað er langur gangur frá
jiárnibrautastöðinni, en fólk
k'om 'í hópuim alllan dagi/nn >g
síðan k'Omu humdruð s,túdenta
.ganigandi frá Prag í þögiudi
fyiikinigu, Margir þeirra báru
stóra blömisveiga og borða
sem á stóð: „Jan, við gleym-
um þér aldrei" og „Sigurinn
sigrár — jafnvel hér!“.
Gömul kona í Lany var
greinJlega hnærð og sa'gði að
áruim saman héflði fó'llk ikomið
að ' gröflunum og lagt -blóm-
gveiga á þær til þess að
sýna að það tryði ekki hinmi
opinlberu línu fl'okfosins, en
flolfoksfél'agar frá Lany hefðu
.fjarllægt blómsveiganna jafn-
óðum. „Hugsa sér, að- ég skuli
li'fla það að sjé sannlei'kan
viðurfcenindain á ný“, sagði
hún. 'Siðan kajl'laði faún á aðra
-konu, sem haifði verið þjón-
ulstu'sbúl'ka á 'h.eimi'li Masa-
ryks: „Komdu og talaðu við
erlenda blaðamanninn. Þú
þarft aklkert að óttast fram-
þeim atriðum í yfirlýsingu
ríkisstjórnarinnar, sem
snerta lánamál húsbyggj-
enda, en skýrt er frá því, að
lagt verði fyrir Alþingi frum-
varp um breytingu á vísitölu-
ákvæði húsnæðislána til hags
bóta fyrir lántakendur, að út-
borgun lánsloforða, sem
miðuð eru við greiðslu eftir
15. september verði hraðað,
þannig að lánin verði greidd
eigi síðar en 15. júlí nk. og
að rækileg athugun fari fram
í samráði við Alþýðusam-
band íslands á nýrri tekju-
öflun fyrir Byggingarsjóð
ríkisins. Þessi atriði skipta
höfuðmáli, bæði fyrir hús-
byggjendur og ekki síður fyr-
ir þá sem að byggingariðnaði
vinna.
Atvinnuástandið í landinu
síðustu vikur og mánuði hef-
ur verið mönnum vaxandi í-
hugunar- og áhyggjuefni, og
þess vegna er sérstök ástæða
til að fagna yfirlýsingu ríkis-
stjórnarinnar um þetta mál.
Er þéss að vænta, að traust
og náin samvinna takizt milli
ríkisstjórnarinnar, verkalýðs-
samtakanna og vinnuveit-
enda um að hrinda í fram-
kvæmd þeim 10 atriðum, sem
drepið er á í þessari yfirlýs-
ingu ríkisstjórnarinnar um
atvinnumál.
Lýst eftir öku-
manni og vitnum
FÓLKSBÍLL af Ramibler Classic
gerð var stolið aÆ stæði við
Flugturninn á Reykjavíkuirflug-
velli að kvöldi lauigard'agsins 9.
marz s.l. Fannst bíllinn í Rauð-
hólium 11. marz og hafði þá
verið kiveifot í honum og var
allt brunnið, sem brunnið gat.
Lögreglunni er kunnugt um, að
um miðnætti aðfaranótt sunnu-
dagsins 10. marz var Ijósum
bíl, Tralbant eða Volkswagen,
ekið um Rauðhóla og biður hún
ökumanninn að gefa sig fram,
éf vera kynni að hann hafi „orð-
ið einlhvers var á flerð sinni.
Einnig biður rannsóknarlögregl-
an önnur vitni, ef einhver eru,
að gefa sig frarn.