Morgunblaðið - 21.06.1968, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 21. JÚNÍ 1968
3
Borgiirlæknir, dr. Jón Sigurðsson, flytur ræðu sína á borgar- stjórnarfundinum í gær.
Borgarlœknir falaði í borgarstjórn í gœr:
'
Talaði fyrir álitsgeri um
læknaþjónustu
— Svo til einstœtt, að maður utan
borgarstjórnar tali Þar á fundum
SÁ atburður varð í borgarstjórn,
að veitt voru afbrigði til þess,
að maður utan borgarstjórnar
mætti tala á fundi. Var það dr.
Jón Sigurðsson, borgarlæknir, er
flutti framsögu fyrir tillögum
læknanefndar um læknisþjón-
ustu utan sjúkrahúsa.
Helztu tillögur nefndarinnar
eru, að borginni verði skipt í
læknissvæði, þar sem leitazt
verði eftir að hverfisbúar sam-
einist um sama eða sömu heimil-
islækna, enda telur nefndin að
læknisþjónusta utan sjúkrahúsa
verði bezt á veg komið, með
aukningu heimilislækna.
Annað markvert atriði, er
læknanefnd leggur til, er, að
gjúkrasamlög greiði tannlækn-
ingar að hluta.
Borgarlæknir sagði í ræðu
sinni, að það væri áhyggjuefni
um allan heim, að heimilislækn-
um fækkaði hlutfallsiega miðað
við aðra lækna. Væri þetta þeim
mun alvarlegra, þar sem heimil-
islæk-nar fást við lang-algeng-
ustu sjúkdómana.
Hins vegar væri þess vart, að
yngri læknar væru hlynntir
heimilislækningum og væri án
efa hægt að bæta mjög ástandið
með því að bæta kjör þeirra,
þannig að þeir fengju svipað
greitt og sérfræðingar, sömuleið
is ef unnið væri markvisst að
því, að auka álit heimilislækna-
þjónustu meðal lækna og sjúkl-
inga, m.a. með breytingum á
kennslu í læknadeild Háskólans
í þá átt.
Geir Hallgrímsson, borgar-
stjóri, þakkaði borgarlækni,
sömuleiðis Páll Sigurðsson. Var
álitinu siðan vísað til síðari um-
ræðu og verður þá nánar skýrt
frá niðurstöðum læknanefndar
í sambandi við afgreiðslu borg-
arstjórnar á því.
Eignir borgarsjóós jukust
um 400 milljónir s.l. ár
Borgarreikningarnir 1967:
— Reksfrargjöld í samrœmi við áœtlun,
en tekjur 76 milljónum lœgri
REIKNINGAR Reykjavíkurborg
ar 1967 voru til fyrri umræðu í
borgarstjórn í gær. í ræðu sinni
sagði borgarstjóri, Geir Hall-
grimsson, að reikningarnir sýndu
að hagur borgarinnar færi batn-
andi, en þeir sýndu einnig, að
tekjur borgarinnar voru lægri
og útsvör, en áætlað var.
Rekstrargjöld borgarinnar
voru í samræmi við áætlun en
heldur lægri.
Tekjur borgarinnar eru 16.6
millj. kr. lægri en gert var ráð
fyrir og ræður þar mestu, að
útsvör og aðstöðugjöld innheimt
Mst verr en áður, vegna lækkandi
verðlags á útflutningsvörum og
þar með lægri tekjum manna.
Eignir borgarsjóðs hafa hækk
að um u.þ.b. 400 millj. kr., en
skuldir aukizt um 109 millj. kr.
Hefur borgin þvi aukið eignir
sínar að þremur fjórðu með eig
in f jármagni.
Fara hér á eftir helztu niður-
stöðutölur reikninga borgarinn-
ar:
G jöld í samræmi við ;jjætlun
Endanleg rekstraráætlun nam
792 milj. kr. Reikningsfærð
rekstrargjöld urðu 791.6 millj.
kr., eða 400 þús. kr. undir áætl-
un. Afskrifaðar og eftirgefnar
ekuldir voru 350 þús. kr. Gjöld-
in eru þannig nákvæmlega í sam
ræmi við áætlun með viðbót-
um, þegar á heildina er litið.
Aðalástæðan fyrir þessari út-
komu á gjaldahlið rekstrarreikn
ingsins er hið stöðuga verðlag,
er hélzt svo til allt árið, og byggð
ist það á verðstöðvunarráðstöf-
unum ríkisstjórnarinnar.,
Stjórn borgarinnar varð 1.8
millj. kr. undir áætlun og veg-
ur þar mest lægri kostnaður við
Gjaldheimtuna í Reykjavík en
gert hafði verið ráð fyrir.
Löggæzlukostnaður fór 2.5
millj. kr. fram úr áætlun, að
hluta borgarsjóðs. Heildarlauna-
greiðslur til lögreglumanna fóru
2.6 millj. kr. fram úr áætlun og
bifreiðakostnaður 1.2 millj. kr.,
en borgarsjóður greiðir 60%
kostnaðarins.
Brunamálfóru 0.9 millj. kr.
fram úr áætlun.
Fræðslumál fóru 0.8 millj. kr.
fram úr áætlun, eða 0,8% af
heildarf j árveitingu.
Listir, íþróttir og útivera urðu
1.3 millj. kr., eða 3.3% undir
áætlun. Má þakka þetta mjög
hagstæðri útkomu á sundstöðum
borgarinnar. Viðhaldskostnaður
leikvalla varð allmikið lægri en
áætlunarupphæð, en hins vegar
fór kostnaður við skemmtigarða
og hátíðahöld 17. júní o.fl. tals-
vert fram úr áætlun.
Heilbrigðis- og hreinlætismál
fóru 0.5 millj. kr. fram úr áætl-
un. Heildarfjárveitingin, að við-
bættum kauphækkunum, var kr.
105.245 þús. Kostnaðurinn reynd
ist 105.757 þús. kr.
Félagsmál. Fjárveitingar námu
alls 245.022 þús kr.Gjöld sam-
kvæmt reikningi urðu kr. 242.700
þús., eða kr. 2.322 þús. undir
áætlu-n. f raun réttri hefði þessi
gjaldaliður átt að verða hátt í
7 millj. kr. undir áætlun, vegna
þess að lögboðin framlög til al-
mannatrygginga reyndust lægri
en áætlun, um þá upphæð, en
ýmsir aðrir liðir þessa gjalda-
bálks fóru nokkuð fram úr áætl
un.
Gatna- og holræsagerð. Út-
gjöld til allra þeirra fram-
kvæmda viðhalds og nýbygginga
sem flokkast undir gatna- og
holræsagerð námu á árinu 223.6
millj. kr., og varð það 13.6 millj
hærri fjárhæð en árið áður, eða
6.5 hækkun.
Brúttókostnaður við nýbygg-
ingu gatna og holræsa, svo og
ýmsar framkvæmdir, sem ný-
byggingunni eru tengdar, nem-
ur alls kr. 168 millj.
Innborganir gatnagerðargjalda
á árinu 1967 námu samtals 18.7
millj. kr. Af þessu gegnu 10
millj. kr til kaupa á fasteignum,
sem ryðja þurfti á brott vegna
gatnagerðarframkvæmda í nýj-
um hverfum m.a. í Fossvogs-
hverfi, en 8.7 millj. kr. runnu
til nýbyggingar gatna.
Vextir og kostnaður við lán
varð 1.6 millj. kr. hærri en ráð
var yfir gert. Á hinn bóginn
fóru og vaxtatekjur fram úr því
sem áætlað var.
Önnur útgjöld fóru 500 þús
kr. fram úr áætlun.
Tekjur borgarsjóðs.
Tekjur urðu samkvæmt reikn
ingi 993.3 millj. kr., eða 16.6 millj
kr. lægri en áætlað var. Tekj-
ur eru færðar á sama hátt og
tíðkast hefur, þannig að bókfærð
ar eru raunverulega innkomnar
tekjur á árinu.
Útsvörin, að gjaldársútsvör-
um og skiptikröfum meðtöldum
skiluðu 640.8 millj kr. í stað
661.9 millj. Vantaði þannig 3.2.
eða 21.1 millj. kr. á áætlunar-
upphæð. Eru þó innheimtar út-
gbarseftirstöðvar frá fyrra ári,
kr. 77.3 millj., meðtaldar í skil-
unarupphæðinni. En aðrir
tekjuliðir bættu þetta nokkuð
upp.
Eignabreytingar.
16.6 millj. kr vantaði á, að
tekjuáætlun borgarsjóðs stæðist
Það, ásamt viðbótum borgar-
stjórnar umframgreiðslum á
rekstrargjöldum og eftirgefnum
skuldum, orsakaði minni yfir-
færslu á eignabreytingareikning
svo nam 20.5 millj., eða yfir-
íærslan varð kr. 2Q1.4 millj. í
istað 221.9 millj.
Ráðstöfunarfé til eignabreyt-
inga varð þó hærra. Ný lán
tekin á árinu, voru 74.5 millj.,
aukning geymslufjár varð 11.2
millj., afborganir af verðbréfa-
eign borgarsjóðs voru 1.2 millj.
og af eigin fé voru notaðar 6.7
millj. kr. Samtals er hér um að
ræða 295 millj. kr., (þ.m.t. fram
lög til stofnana kr. 68 millj.).
Samkv. fjárhagsááetlun var
gert ráð fyrir 248.9 millj. kr. til
eignabreytinga, en til ráðstöfun
ar urðu skv. ofansögðu 46 millj.
kr hærri upphæð vegna meiri
lána en búizt var við að unnt
yrði að afla.
Hrein eign borgarsjóðs og fyr
irtækja hans er nú 2.218.2 millj.
kr. og jókst hún um kr. 370.2
millj. á árinu.
Hjá borgarsjóði einum juk-
ust eignir um 390.4 millj. kr.,
en skuldir um 109.7 og geymslu-
fé um 11.2 millj. Eignaaukning
borgarsjóðs sjálfs er þá 269.5
millj.
Hjá fyrirtækjum jukust eign-
ir um 100.7. millj. kr.
Verulegur hluti af skulda-
aukningu borgarsjóðs er fólginn
í nýjum skuldalið bókfærðra
reikninga en ógreiddra vegna
lokunar sjóðs um áramót. Nem-
ur sú upphæð 36.5 millj. kr.
Eignalækkun verður hjánokkr
um fyrirtækjum og mest áber-
andi hjá Bæjarútgerð Reykjavík
ur, eða tæpar 25 millj. kr. Halla
rekstur þessa fyrirtækis varð
alls 31.2 millj. kr, en upp íþann
halla gengu 6.4 millj., sem Fram
kvæmdasjóður lagði fram, vegna
kostnaðar fyrirtækisins á árinu
1966 af þremur togurum, er tekn
ir voru úr rekstri.
Skuldir við stofnanir borgar-
innar jukust um 38 millj. kr. og
eru nú 85.1 millj. Inneignirhjá
öðrum stofnunum borgarinnar
jukust hins vegar nærri jafnmik
ið, eða um 32.9 millj., og eru nú
135.1 millj. kr.
- BIAFRA
Framhald af bls. 1.
Upplýsingamálaráðherra Biafra
Ifegwu Eke, skoraði í dag á
Bandaríkin að taka sér „upplýst“
lönd eins og Tékkóslóvakíu, Hol
land, Frakkland og Vestur-
Þýzkaland til fyrirmyndar og
hætta öllum vopnasendingum til
Nígeríu, en þetta er í fyrsta
skipti sem Bandaríkjamenn eru
sakaðir um að hafa sent sam-
bandsstjórninni vopn. Hann skor
aði á Bandaríkjamenn, að senda
matvæli beint til Biafra án milli-
göngu sambandsstjórnarinnar.
Hann sagði, að Biaframenn
stæðu andspænis alvarlegasta
flóttamannavandamáli heimsins
og sagði, að af 4.5 milljónum
flóttamönnum, sem væru í
Biafra, væru 750.000 bjargar-
lausir.
- BERLÍN
Framhald af bls. 1.
Þýzkaland hefði náið samstarf
og samráð við vesturveldin þrjú,
sem bera ábyrgð á öryggi Vestur
Berlínar.
V-þýzka stjórnin fór þess á
leit við þau þrjú erlendu flug-
félög, sem halda uppi ferðum til
Vestur-Berlínar, að þau taki upp
ódýrar flugferðir á flugleiðinni
allan sólarhringinn til að auð-
velda fólki að komast leiðar
sinnar til borgarinnar og dragi
úr áhrifum aðgerða a-þýzku
stjórnarinnar.
París, 20. júní. AP.
VINNA virðist nú með eðlileg-
um hætti í frönsku bílaverk-
smiðjunum Peugeot og sömul.
um.
hjá Renaultbílaverksmiðjunum.
Þar lögðu verkamenn niður
vinnu í tólf tima og segjast hafa
gert það til að mótmæla þvi, að
verksmiðjustjórnin vildi ekki
veita þeim verkfallsmönnum
vinnu, sem hvað harðast heittu
sér í verkfallinu, sem stóð í nær
fimm vikur.
STAKSTEI Wíí
Vandasamt verk
Mikið hefur verið rætt og rit-
að á undanförnum mánuðum um
skólamál og kennsluaðferðir, og
er það að vonum. Hafa þessar
umræður vakið marga tU um-
hugsunar um það, hve nauðsyn-
legt er að fylgjast vel með upp-
eldi og menntun æskunnar og
finna ieiðir til að koma henni
til nokkurs þroska.
Umræður þessar hafa m.a.
beinzt að kennsluaðferðum og
kennslubókum og hefur komið í
Ijós, að margar eru þær harla
léttvægar og úreltar.
f tiltölulega nýrri mannkyns-
sögubók er m. a. þessi setning:
„Stórveldin hafa háð keppni um
framleiðslu þessara vopna (þ. e.
kjamorku- og vetnisvopna), og
nú er svo komið að kjarnorku-
veldin era orðin fjögur, Banda-
ríkin, Ráðstjómarríkin, Bret-
land og Frakkland“. Gefur þetta
dálitla hugmynd um, hversu
fljótt margar kennslubækur úr-
eldast. Fimmta kjamorkuveldið,
Kína, hefur nefnilega bætzt í
hópinn og frá því hafa á seinustu
mánuðum komið alvarlegustu
ógnanir um bei'tingu þessara
hræðilegu vopna.
Annað litið dæmi um það,
hversu nauðsynlegt er að orða
rétt þá hugsun, sem höfundar
kennslubóka vilja koma á fram-
færi, er einnig að finna í mann-
kynssögubóik. Þar stendur m. a.
þessi setning: „Og stofnuðu þá
Bandarikin ásamt mörgum lönd-
um í Evrópu Atlantshafsbanda-
lagið 1949. . .“ Auðvitað má þetta
til sanns vegar færa, en hitt
hefði verið réttara að segja frá
því, að Atlantshafsbandalagið
hafi verið stofnað fyrst og fremst
vegna óska Vestur-Evrópu-
manna. Háværastar raddir um
stofnun bandalagsins komu ein-
mitt frá leiðtogum lýðræðis-
þjóða, sem óttuðust að Vestur-
Evrópa mundi ekki hafa bol-
magn til að standast ein út-
þenslustefnu kommúnismans. •—
Þannig hefði verið réttara að
segja, að Atlantshafsbandalagið
hafi verið stofnað vegna óska
Vestur-Evrópuríkja um að
Bandaríkin tækju þátt I að
tryggja öryggi Vestur-Evrópu-
Það voru ekfci bandariskir
ráðamenn fyrst og fremst, sem
áttu uppástunguna að stofnun
bandalagsins, heldur menn eins
og Churchill og aðrir leiðtogar
lýðræðisríkjanna í V-Evrópu.
Moravía í Kína
ítalska skáldið Alberto Mor-
avia hefur nýlega ritað um ferð
sína til Rauða-Kína.
Hann kynntist þá m. a. rauð-
um varðliðum, þessari fram-
varðasveit kommúnismans, og
segir að þeir séu bamalegir og
óupplýstir. Hann sýnir fram á,
hvernig allt miðast við Mao í
hugum þeirra, og var það vitað
áður. Hann segir að tilburðir
þeirra, eða menningarbyltingin
svokallaða, minni sig á kross-
ferð 12 ára gamals smala, sem
fékk þúsundir barna í Evrópu til
að hefja krossferð, vegna þess að
hann sagðist hafa í höndum bréf,
sem hann hefði fengið frá
Kristi. Þetta var 1207. Hann
sagði börnunum, að hafið mundi
opnast fyrir þeim, þegar þangað
kæmi, eins og Rauða hafið á sín-
um tíma. En þegar barnaskarinn
kom til Marseilles, opnaðist ekki
hafið. Aftur á móti vom verzl-
unarskip þar í horg opnuð fyrir
hörnunum og þrælasalar þeirra
tíma smöluðu þeim um borð og
fluttu þau — ekki til Landsins
helga, heldur til Algeirsborgar,
þar sem þau voru seld mansali.
krossferð skuli minna skáldið á
Það er athyglisvert, að þessi
rauðu varðliðana kínversku. —
Kommúnisminn heitir okkur
„Landinu helga“, en hversu oft
hefur ekki ferðinni lokið — í
Algeirsborg?