Morgunblaðið - 21.06.1968, Blaðsíða 14

14
MORGUN'BLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 21. JUNÍ 1968
jtnfrlftfrlfr
Útgefandi:
Framkvæmdastjóri:
Ritstjórar:
Ritstjórnarfulltrúi:
Fréttastjóri:
Auglýsingas t j óri:
Ritstjóm og afgreiðsla:
Auglýsingar:
ílausasölu:
Áskriftargjald kr. 120.00
Hf. Árvakur, Reykjavík.
Sigfús Jónsson.
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Björn Jóhannsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6. Sími 10-100.
Aðalstræti 6. Sími 22-4-80.
Kr. 7.00 eintakið.
á mánuði innanlands.
FRIÐARBANDALA G
ÉkiJm
UTAN UR HEIMI
Rockefeller
til að
gerir lokatilraun
sigra
Observer eftir Anthony Howard
NELSON Rockefelller hóf nú
nýletga l'okatilraunina til að
bitása byr í hangandi setgl
toosningabarátbu sinnar og
tooma í veg fyrir að Richard
Nixon hilj óti útnefningiu Repú-
blíkanafl'okk.sins sem forseta-
efni. Rodtoefeíler varð fyrsbur
framibjóðendanna til þess að
hefja bariáttuna á ný eftir hléð
sem fýlgdi í kjölfar morðsins
á Robert Kennedy og hefur
hann verið mjög önnum kaf-
inn síðan. Hann hefiuir þegar
rætt við Joihnson forseta í
Hvíta hiúsinu, haldið fjölsótta
fundi með fréttamönnuim og
haifið mdikla auiglýsingaher-
fierð, bæði í bLöðuim oig sjón-
varpi til þess að „leg.gja fram-
boð sitt fyrir borgarana", einis
og hann sjáilifur orðar það.
Fliestir stjórnmálamenn og
stjómmiáiLafréttaritarair töldu
fyrst eftir dauða Kennedys, að
fraimíboð Roctoefelfers væri
voniauist. Þeir byggðu þessa
stooðun á þeirri staðreynd að
Rootoefieller og ráðgjafar hans
hafa frá upphafi byggt sterk-
uatu vonir sínar á, að yrði
Kennedy forsetaefni Demó-
kratafl., myndu Repúblikanar
snúa sér til Rodkefeller frem-
ur en en að hætta á að sagan
frá 1960, er Nixon tapaði fyrir
John Kenniedy, endurtæki sig.
Sögðu þeir að flokkurinn
viðurtoenndi, þó með notokurri
tregðu, að RocJtoefellier væri
eini maðurinn, siem gæti mætt
„Kennedytöfrunium" og vænzt
sigurs yfir þeim.
ALLar sMtoar íihuganiir og
sbaðhæfingar eru nú grafnar
og gleymdar. Roctoefieiler lítur
nú allt öðruim auguim á þróu-n
mála. Han er saigður fullviss
um að -sætið sem Kennedy
skilLur eftir auitt í bandarísk-
um stjórnmálum sé bezta
tætoifærið sem hann notokru
sinni hefur öðlast tiil að verða
einskonar óháður frambjóð-
andi, en það hefur a.ltaf verið
einlæg ósk h-anis.
Það er engin tiil'viLjun að
fyrsta heimsókn Rockefellers
eftir hléið var í flátækra-
hverfið Watts í Lois Angeles
þar sem bl'ökkumennirn-ir til-
báðu Robert Kennedy. Rocke-
feller Laggur nú aLla áherzlu
á að vinna traiust og stuðning
þeirra og þeirra lítoa. Rocke-
feLLer hefur ýmisLegt til síns
ágætis, sem ómetanlegt er við
erfiðar aðstœðuir sem nú blasa
við. HöfuðstyrtoLeiki Rootoe-
feLens á stjómmálafenli hams
hefur verið hæfiLeiki hans tifl
að draga að sér atkwæði, sem
enginn annar Repúbiíkani
hefur getað. Hann hefur ætíð
haft miitoið aðdráttarafll í £á-
tætorahverfum hvítra og
blatotora og jafmvel á hefð-
bundnum yfirráðaisvæðuim
Demókrata. Þennan stuðning
á hann mest að þakka þeim
orðstír sem hann hefur fyrir
að vera aflkastamaður, sem
stendur fyrir sínu og ríkiis-
stjóri, sem al'drei hefur hopað
af hólmi er að heifiur kreppt.
Auðvitað hef-ur Rodtoefeller,
eins og allir aðrir stjórnmála-
Framh. á bls. 21
Nelson Rockefeller og eiginkona hans Happy.
¥nnan skamms hefst hér á
landi ráðstefna, sem vekja
mun mikla athygli víða um
heim, ráðherrafundur Atlants
hafsríkjanna. Má óhikað full-
yrða að sjaldan eða aldrei
hafi ísland verið eins undir
smásjánni og nú. Atlantshafs
bandalagið nýtur í senn virð-
ingar og vinsælda allra
þeirra, sem unna friði og
frelsi, enda er hlutverk þess
mikið og veglegt, þ.e. að
tryggja öryggi lýðræðisríkj-
anna í Evrópu, tryggja þjóð-
um þeirra frelsi og lýðrétt-
indi. Þessu hlutverki hefur
Atlantshafsbandalagið gegnt
betur en nokkur þorði að
vona í upphafi. Þegar það var
stofnað, var kalda stríðið í
algleymingi og útþenslu-
stefnu kommúnista sá alls
staðar stað í álfunni. En
ekkert lýðræðisríki Evrópu
hefur orðið einræði komm-
únismans að bráð frá því
bandalagið hóf starf sitt.
Kommúnistum hefur ekki tek
izt að leggja undir sig lönd,
eins og þeir gerðu um svipað
leyti og Atlantshafsbandalag-
ið var stofnað. Sæmilegt jafn
vægi hefur komizt á í Evrópu
og alþjóðamálum. Atlantshafs
bandalagið hefur jafnvel orð-
ið til styrktar þeim Austur-
Evrópuþjóðum, sem urðu
leppríki Sovétríkjanna eftir
síðustu heimsstyrjöld, og má
í því sambandi benda á at-
burðina í Tékkóslóvakíu. Án
þess jafnvægis, sem Atlants-
hafsbandalagið hefur komið á
í Evrópu hefðu atburðirnir í
Tékkóslóvakíu verið óhugs-
andi.
Atlantshafsbandalagið nýt-
ur stuðnings mikils meiri-
hluta fólks á Norðurlöndum
og ekki sízt hér á landi. Is-
lendingar vita að hlutverk
þess hefur m.a. verið að
tryggja öryggi lands þeirra
gegn erlendri ásælni. Mætti
jafnvel segja að fáum eða
engum þjóðum hafi orðið eins
mikill styrkur að starfsemi
Atlantshafsbandalagsins og
okkur, varnar og vopnlausum
á einum hernaðarlega mikil-
vægasta bletti Norður-Atlants
hafsins, miðja vegu milli
tveggja mestu stórvelda
heimsins.
En íslendingar fagna aðild
að Atlantshafsbandalaginu
fyrst og fremst vegna þess að
um leið og það hefur tryggt
aðildarríkjunum frelsi og
fullt sjálfstæði, hefur það
stuðlað að friðsamlegri þróun
í heiminum. Sú staðreynd er
nú orðin ljós mörgum þeim,
sem börðust gegn því að ís-
lendingar gengju í bandalag-
ið. Kommúnistar tala alltaf
um Atlantshafsbandalagið
sem hernaðarbandalag. En í
raun hefur það fyrst og síðast
verið friðarbandalag.
NATO-
RÁÐSTEFNAN
Þegar allt þetta er haft í
huga, vekur það enga athygli,
þó að íslendingar séu stoltir
af því að hýsa ráðherra At-
lantshafsbandalagsins og
fylgdarlið þeirra. Með því
hafa þeir tekizt á hendur mik
ið hlutverk, en um leið sýna
þeir í verki, hug sinn til
bandalagsins og þeirrar frið-
arviðleitni, sem hefur lýst
sér í störfum þess. Yfirgnæf-
andi meirihluti þjóðarinnar
óskar þess að ráðherrafundur
inn fari friðsamlega fram, og
skrílslæti megi engin verða.
Augu heimsins hvíla á okkar
litla landi þá daga sem ráð-
herrafundurinn er haldinn
hér. Við ættum að kappkosta,
enda er það ósk flestra Is-
lendinga, að þessi augu sjái
friðsama þjóð í litlu en fögru
landi, þjóð sem byggir á þús-
und ára gömlum erfðum laga
og réttar, friðsama þjóð, sem
amast við engum. En til þess
að rétt mynd af íslenzku hug-
arfari blasi við augum um-
heimsins, verður almennings
álitið að fordæma þá, fast og
ákveðið, sem nú reyna að
blása til skrílsláta og upp-
hlaups, lærisveina Stalíns og
þeirrar ófrelsisstefnu, sem
undanfarna áratugi hefur far
ið um löndin undir fögrum
vígorðum eins og jafnrétti og
bræðralag.
Morgunblaðið hefur áður
bent á ýmis dæmi þess úr
Þjóðviljanum, hvernig komm
únistar hyggjast koma af
stað skrílslátum, meðan á ráð
herrafundinum stendur. Til
þess að hressa upp á „hug-
sjónina“, hafa þeir m.a. feng-
ið hingað nokkra Grikki, að
því er fregnir herma. Auð-
vitað hafa allir íslendingar
samúð með grísku þjóðinni
vegna þess að lýðræði henn-
ar stendur nú höllum fæti
undir herforingjastjórn. En
það merkir ekki, að íslending
ar eigi að slaka á sínu öryggi,
þvert á móti eiga þeir að taka
höndum saman við önnur
Atlantshafsríki um það, að
reyna að hafa áhrif á þróun-
ina í Portúgal og Grikklandi,
svo hún megi verða í lýðræð
isátt. Eina vonin um lýðræði
í þessum löndum er sú, að
hugsjónir Atlantshafsbanda-
lagsins um lýðræði og mann-
réttindi nái aftur að festa þar
rætur.
Rétt er það, sem Alþýðu-
blaðið segir í forystugrein í
gær: „I alþjóðlegum samtök-
um er erfitt að komast hjá
því að stjórnarfar annarra
þátttökuríkja geti orðið mönn
um á móti skapi, eins og gerzt
hefur með Grikkland innan
NATO. íslendingar hafa látið
í ljós skoðun sína á þróun
mála suður þar. En spyrja má,
hvers vegna kommúnistar ein
beiti sér svo mjög gegn
Grikklandi í NATO, meðan
þeir segja ekki orð um fjölda
herforingjastjórna og einræð
isríkja, sem sitja við hlið Is-
lendinga innan Sameinuðu
þjóðanna. Ósamræmið er hér
augljóst, enda tilgangurinn
annar en látið er í veðri
vaka“.
Svipaðar skoðanir komu
einnig fram í umræðum
norska Stórþingsins um á-
framhaldandi aðild Noregs að
Atlantshafsbandalaginu og þá
m.a. bent á, að engum hafi
komið til hugar að krefjast
þess að Noregur segi sig úr
Sameinuðu þjóðunum, þó
að einræðisríki eigi aðild að
þeim, enda yrði þá að krefj-
ast þess að Sovétríkin færu
úr samtökunum.
Bæði Alþýðublaðið og Tím-
inn rita ágætlega í forystu-
greinum í gær um tilburði
kommúnista hér á landi til að
koma af stað upphlaupum og
skrílslátum meðan á ráðherra
fundinum stendur. Síðast í
gær sagði Þjóðviljinn m.a. að
vonandi bærust héðan „frétt-
ir af margvíslegum, áhrifarík
um mótmælaaðgerðum vegna
NATO-ráðstefnunnar.“ Hugar
farið og áformin leyna sér
ekki. Tíminn segir réttilega
um þetta brölt kommúnista
m.a.: „Því ber fastlega að
vænta þess, að ekki verði úr
fyrirætlun vissra öfgamanna
að stofna hér til óspekta í
sambandi við ráðherrafund
NATO. Slíkt mundi síður en
svo gagna rökræðum um mál
ið né bæta málstað þeirra,
sem teldu sig þurfa á slíkum
baráttuaðferðum að halda.
Aðalatriðið er þó það, að það
myndi setja hreinan vanmenn
ingarblæ á þjóðina, ef þær
sjónvarpsmyndir, sem sæjust
héðan, væru helzt af uppþot-
um og ólátum. Það væri slæm
ur vitnisburður um, hvernig
elzta þingræðisþjóðin ræddi
vandamál sín.
Þess vegna ber að skora á
alla að forðast hvers konar til
raunir og viðleitni sem gæti
leitt til þess að setja vanmenn
ingarstimpil uppþota og óláta
á þjóðina í sambandi við
NATO-fundinn. Þeir sem
þessu kynnu að bregðast hafa
annað í huga en sæmd þjóð-
arinnar og munu hljóta verð-
skuldaðan áfellisdóm.“
Og Alþýðublaðið segir:
„Það skiptir miklu fyrir Is-
lendinga að þessi fundur fari
vel fram. Við erum gestrisið
og skyldurækið fólk. ísland
hefur í 19 ár verið aðili að
NATO, samkvæmt yfirgnæf-
andi meirihluta þjóðarinnar.
Nú kemur til okkar kasta að
halda slíkan fund í fyrsta sinn
og þeirri skyldu vilja 95%
þjóðarinnar án efa, að gegnt
verði með sæmd og í friði.“
íslendingar munu fylgjast
rækilega með því, hverjir
verða til þess að setja blett á
land og þjóð, meðan á ráð-
herrafundi Atlantshafríkj-
anna stendur.