Morgunblaðið - 30.06.1968, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 30. JUNI 196«
Erlendur Jónsson
skriíar um
BÓKMENNTIR
Fagurt mannlíf
Ég á mér draum, 96 bls.
Bjarni Sigurðsson íslenzkaði.
Almenna bókafélagið, 1968.
w ÉG á mér draum, bókin um
Martin Luther King, er blaða-
mennska, eins og hún gerist bezt.
Þetta er ekki ævisaga, ekki fé-
lagsleg könnun, ekki sagnfræði,
ekki bók um mann, ekki bók
um málefni.
Segja má að vísu, að hér sé
á ferðinni bók um mann og mál-
efni, ef áherzla hvílir á sam-
tengingunni, það er að segja:
um mann með hliðsjón af mál-
efni hans og um málefni hans
með hliðsjón af honum sjálfum.
Því bókin fjallar um draum
eða hugsjón Kings og baráttu
hans í þá veru að láta draum
sinn rætast. Hvaðeina, sem sagt
er um King persónulega, lýtur
að baráttumáli hans. Og hvað-
eina, sem sagt er annars um það
mál, miðast jafnframt við hann
*jálfan. f rauninni er þessi bók
eins og vandað fréttarit, þar
sem leitazt er við að segja hlut-
lægt frá atburðum í máli og
myndum, en lítt reynt að kafa
undir yfirborðið og grafast fyr-
ir hinar dýpri rætur atvikanna,
nema hvað frásagnir af rás at-
burðanna fela auðvitað í sér
sínar skýringar, svo og orð Kings
ÉG Á MÉR DRAUM
sem víða er vitnað til í bókinmi,
auk þess sem nokkur spakleg
ummæli hans eru þar sérstak-
lega tilfærð.
Allt stefnir að einu marki,
Þannig er frá því sagt, hvenær
King uppgötvaði þann bitra
sannleika, mjög ungur drengur,
að hann teldist til óæðri mann-
tegundar miðað við hina hvítu.
Jafnframt hvernig hamn hafnaði
með sjálfum sér réttmæti þess
hlutskiptis, sem forsjónin virt-
ist þamnig hafa búið honum.
Þessi bók er engin helgisaga.
Höfumdar freistast ekki til að
segja neitt flatt og almennt um
King, þeir hefja hann ekki á
stall, en lýsa honum sem venju-
legum manni, sem er að vísu vel
innrættur, vel upp alinn, vel
menmtaður, kjarkmikill, samvizku
samur, trúaður.
Slíkir eiginleikar munu ekki
teljast óvenjulegir, því síður of-
urmannlegir. Hitt er að vísu ó-
venjulegra, að maður, sem er
gæddur slíkum eiginleikum, skuli
veljast til forystu á réttum stað
og réttri stund, þar sem allir
þessir hagstæðu eiginleikar koma
ekki aðeins í góðar þarfir, held-
ur reynast beinlínis nauðsynleg-
ir, óhjákvæmilegir.
Martin Luther King gerðist
snemma maður ofbeldislausrar
baráttu samkvæmt fordæmi Garnd
his. Hann vissi, að máttur orðs-
ins var meiri en kraftur nokk-
urrar byssukúlu. Enda fór svo,
að hvítir menn í Ameríku, sem
áður hafði veitzt auðvelt að
ráða við svertingja í krafti meiri
hluta, vopna og ímyndaðra yfir-
burða, stóðu ráðþrota gagnvart
baráttuaðferð Kings. „Hæfileika
ykkar til að leggja þjáningar á
aðra,“ sagði King, „bjóðum við
byrginn með hæfileika okkar til
að þjást.“ De Gaulle sagði ein-
hvern tíma um sjálfan sig, að
hann hefði leikið hlutverk, sem
var miklu stærra en hann sjálf-
ur. Svipað má segja um Martin
Luther King. Hlutverk hans var
i rauninmi erfiðara en nokkur
mannlegur máttur fær valdið
undir venjulegum kringumstæð-
um. En kringumstæðurnar voru
óvenjulegar. Þannig varð King
— venjulegur maður — ofur-
menni, hetja í dauða sínum. Eft-
ir að á hólminn kom, lá engin
leið til baka. King varð að fórna
sjálfum sér, deyja fyrir aðra.
Að því leyti er saga hans í
ætt við helgisögur allra tíma,
saga um dauða og upprisu, saga
um holdið, sem deyr, en andann,
sem lifir.
Sjálfsagt er þessi bók um Mart
in Luther King hraðunnin, þar
sem um minningarrit er að ræða
og skammt liðið frá dauða hans.
En bókin er þá vel unnin. Efn-
ið er þjappað, víða eins og í
fréttastíl, enda er megintexti
bókarinnar afar stuttur. Samtals
er bókin innan við hundrað síð-
ur, og fer þar langmest fyrir
myndum, sem skýrðar eru með
stuttum textum. Meginmálið
sjálft mundi því varla teljast
lengra en sem svarar meðallangri
tímaritsgrein.
Þetta er því fyrst og fremst
Góður sumarbústaður
í nágrenni Reykjavíkur til sölu.
Lysthafendur leggi inn tilboð á afgreiðslu Mbl.
fyrir 7. júlí merkt: „8314“.
Mosfellshreppur
— kjördagur
Skrifstofa stuðningsmanna Gunnars
Thoroddsens, er að Sólbakka, s: 66134.
Holið samband
við skriistoiuna
Héraðsnefndin,
3ja - 5 herb. íbúð óskast
til leigu strax. Leigutími 2 ár.
Upplýsingar í síma 41525 og 38933.
Dugleg stúlka óskast
á rannsóknarstofu frá 1. júlí næstkomandi.
Upplýsingar á s-krifstofunni.
Elli- og hjúkrunarheimilið Grund.
myndabók, sem hafa má not af,
þó hún sé ekki lesim frá orði
til orðs.
Margir eru í veröldinni ólæsir
eða illa læsir, og þar við bæt-
ist annar eins fjöldi, sem les
ekki bækur ótilneyddur. Mér
finnst einhvern veginn eins og
þessi bók sé, meðal annars, mið-
uð við þann sundurleita fjölda,
og þarf víst ekki heldur að
gera því skóna, að margir hinna
snauðu, sem áður voru skjól-
stæðingar Kings, en vilja nú
rækja minning bans, séu öðru
vanari en bóklestri.
„Kúgarinn afhendir frelsið al-
dreif af frjálsum vilja, undirokað
ir verða að krefjast þess“, sagði
King. Þau orð eru spaklega
mælt, en líklega sjálfsagðari en
svo, að nokkur svertingi í Am-
eríku þurfi að læra þau af bók.
Bjarni Sigurðsson hefur þýtt
þessa bók á vanþað en fremur
tilþrifalítið mál. Heiti bókarinn-
ar, I Have a Dream, hefur hann
þýtt nokkurn veginn orðrétt.
Annað kom raunar varla til grein
þó enska orðið dream hafi á sér
ömnur og víðtækari blæbrigði
en íslenzka orðið draumur. Nafn
ið á bókinni er semsé tekið upp
úr þeirri ræðu Kings, sem oft-
ast er vitnað til, og orðasamband
ið var alþekkt, áður en bókim
varð til.
Heiti fyrsta kaflans, Þú stend
ur þeim á sporði, þykir mér hins
vegar óheppilegt. Setningin í
kaflanum, sem heitið virðist vera
sniðið eftir: „þú stendur hinum
ekki að baki,“ gefur skár til
kynna tilætlaða merking, þó
betur mætti orða það.
Málvöndun er góð, en ekki
einhlít. Sá, sem leggur allt upp
úr „góðu máli“, getur alltaf og
endalaust ausið af þeim gegndar
lausa forða staðnaðra orðataka,
sem til eru í íslenzku. En hætt
er þá líka við að, stíllinn verði
lítill, þar eð mörg hinna gömlu
má'ttlítill, óljós, ef ekki mark-
orðtaka eru fyrir löngu slitin
úr tengslum við upprunalega
merking og standa nú aðeins
sem fyrningar venjubundinna
hugmynda, sem grípa má til,
hvenær sem er og áreynslulaust.
Erlendur Jónsson
Allar
ge rcti r
Myndamáta
•Fyrir auglýsingar
'Bœkur og timarit
■Litprentun
Minnkum og Stœkkum
OPHÐ frá kl. 8-22
MYNDAMÓT hf.
simi 17152
MORGUNBLADSHUSINU
í.s.i. LAIMDSLEIKURIIMIM k.s.Í.
ISLAMD - ÞVZKALAMD
fer fram á LAUGARDALSVELLINUM þriðjudaginn 2. júlí kl. 20.30.
DÓMARI: J. HiCKEE FRÁ SKOTLAMDI
Lúðrasveit Reykjavíkur leikur frá kl. 19.45
Forsala aðgöngumiða er við Útvegsbankann og hefst á morgun mánudag kl. 10.00 f.h.
KAUPIÐ MIOA TÍMAIMLEGA
— FORÐIZT BIÐRAÐIR
Sigrar ÍSLAND eða
sigrar ÞVZKALAMD?
Nú verður það fyrst spennandl
Knattspyruusamband Íslands
Verð aðgöngumiða:
Stúkusæti kr. 150.00
Stæði kr. 100.00
Barnamiðar kr. 25.00