Morgunblaðið - 27.09.1968, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 27. SEPT. 196«.
ALITSGERÐ IÐNÞROUNARRAOSTEFNU
HÉR birtist álitsgerð iðnþróun-
arráðstefnu Sjálfstæðismanna,
kafli II og III. — Kafli I. er á
forsíðu.
n.
Sú staðreynd blasir við ís-
lendingum eftir langa reynslu,
að lífskjör og efnahagsþróun
hér á landi munu ekki geta hald
izt í hendur við þróunina hjá
grannaþjóðunum, ef afkoma þjóð
arbúsins verður áfram svo háð
sveiflum í aflabrögðum og mark
aðskjörum fyrir sjávarafurðir
og verið hefur fram til þessa.
Þegar þess er einnig gætt,
að á næstu 20 árum er áætluð
fjölgun vinnufærra manna um
35 þús. og að frumvinnslugrein
arnar, landbúnaður og fiskveið
ar munu varia geta veitt öllu
fleira fólki atvinnu en nú er,
verður ekki umflúið að renna
fleiri stoðum undir atvinnulíf-
ið, sem efnahagur þjóðarinnar
hvílir á.
Efling iðnaðar á íslandi, sem
leiði til aukinnar fjölbreytni í
útfiutningi, er meginforsenda
fyrir batnandi lífskjörum og
nægri atvinnu næstu ár og ára
tugi.
Ekki verður séð, að því mark
miði verði náð, nema landsmenn
sameinist um iðnþróunarstefnu
í atvinnumálum þjóðarinnar, á
h'liðstæðan hátt og átt hefur sér
stað hjá frændþjóðum. Þjóðin
öll verður að gera sér ljóst, að
verðmætasköpun til að standa
undir batnandi lífskjörum ört
vaxandi menningarþjóðfélags er
að verulegu leyti háð getu lands
manna á iðnaðarsviðinu, enda
þótt mikilvægi hinna hefð-
bundnu frumvinnslugreina sé
ekki dregið í efa og að sköp-
un og efling atvinnugreina eins
og t.d. loðdýraræktar, fiski-
ræktar og ferðamannamóttöku
muni að sjálfsögðu geta gegnt
veigamiklu h’lutverki í efna-
hagslífi þjóðarinnar í framtíð-
inni.
Brýna nauðsyn ber til að gera
almenningi sem gleggsta og sann
asta grein fyrir efnahags- og
atvinnuástandi í landinu á hver j
um tíma, meðal annars með því
að láta þjóðinni í té haldgóða
fræðslu um iðnaðinn og hlut-
deild hans í þjóðarbúinu.
f þessu sambandi má benda
á, að í kennslubókum á barna-
og unglingaskólastigi er h'lutur
iðnaðarins mjög fyrir borð bor
inn, svo að nemendur þessraa
skóla vita vart af lestri þess-
ara kennslubóka að til sé annar
iðnrekstur í landinu en rekst-
ur sements- og áburðarverk-
smiðju.
Fram á síðustu ár hefur ís-
lenzkur iðnaður ekki notið þeirr
ar viðurkenningar þjóðarinnar,
sem ætla mæiti, þegar haft er
í huga hve ríkur þáttur hann
er í atvinnulífi fólksins í lamd-
inu.
Á árinu 1966 var t.d. hlut-
deild iðnaðarins í vinnumark-
aðnum 37,1 prs. þar af fisk-
iðnaður 8,3 prs. og byggingar-
iðnaður 11,9 prs.
Atvinnuöryggi verulegs h'luta
þjóðarinnar er þannig nú þegar
komið undir því að iðnaðurinn
skili nægum arði, svo að hann
geti staðizt erlenda samkeppni,
því að eins og fyrr segir eru
vel rekin og fjárhagslega sterk
fyrirtæki forsendur atvinnuör-
yggis og bættra lífskjara.
Til skamms tíma hefur þessa
skorts á viðurkenningu og skiln
ingi almennings á mikilvægi iðn
aðarins gætt um of í afstöðu
löggjafarvalds og annarra opin
berra aðila. Iðnaðurinn hefur
þannig setið skör lægra um
stuðning og fyrirgreiðslu en
frumvinnálugreinar, að því er
varðar fjármagn, lánsfjárskil-
yrði, möguleika til útflutnings
os.frv.
Hverskonar mismunun stjórn
válda gagnvart einstökum at-
vinnugreinum verður að hverfa
úr sögunni og komast á fullt
jafnrétti allra atvinnugreina
þjóðarinnar, óháð sögulegum
eða pólitískum forréttindum,
hvort heldur er um að ræða
í fjármálum, eða opinberri fyr-
irgreiðslu i öðrum efnum. Horf
ið sé frá þeirri tilhneigingu að
láta opinber fyrirtæki njótasér
réttinda t.d. í tolla- skatta- og
verðlagsmálum á kostnað einka
fyrirtækja. Forðazt sé að fram-
kvæma fyrirvarslausar ráðstaf
anir, er skerði starfsgrundvöll
einstakra atvinnugreina.
Að sjálfsögðu hlýtur ætíð að
reyna umfram alilt á framtak
og forustu iðnaðarmanna og iðn
rekenda sjálfra, að þeir geri
ítrustu kröfur til sjálfra sín,
til framl.gæða og hagkvæm-
ari reksturs fyrirtækja sinna
og notfæra sér nýjustu tækni
og stjórnunaraðferðir.
III
Iðnþróunarráðstefna Sjálf-
stæðismanna telur, að margvís-
legar ráðstafanir þurfi að gera,
til að hefja stefnu iðnþróunar
til vegs og virðingar með þjóð-
inni, á hliðstæðan hátt og átt
hefur sér stað hjá þeim þjóð-
um, sem bezt lífskjör geta boð-
ið þegnum sínum.
Þessar ráðstafanir miða að
því:
1) að uppræta þá mismunun,
sem bitnað hefur á iðnaði
um langan aldur í afskipt
um Alþingis og opinberra
aðila af atvinnuvegunum,
2) að fjarlægja ýmsa agnúa,
sem hamlað hafa þróun
iðnaðar í landinu,
3) að færa sér í nyt reynslu
grannþjóðanna í meðferð
efnahagsmá'la og loks
4) að taka upp vissa ný-
breyttni vegna aðlögunar
að breyttum markaðsað-
stæðum.
TOLLAMÁL.
Tollar af vélum og verkfær-
um til iðnaðarframleiðslu verði
færðir til samræmis við tolla-
kjör landbúnaðar og sjávarút-
vegs.
Lækkun tolla á efnivöru fari
fram eftir áætlun, þannig að
sú lækkun fari á undan tólla-
lækkunum á fullunnum vörum
og ennfremur, að hlutfallið milli
tolla á unnum vörum og efni-
vörum verði samræmt milli hina
einstöku greina iðnaðarins. Á
æftlunin miði að því að tol'lar
á efnivörum til iðnaðar verði
eigi hærri en lægstu tollar, sem
greiddir eru af hliðstæðum efni
vörum í þeim löndum, sem við
kaupum fullunnar iðnaðarvörur
frá.
Skipuð verði nefnd, sem í eigi
sæti fulltrúi fjármálaráðuneytis
og fulltrúar innflytjenda, iðn-
verkafólks og iðnrekenda, sem
taki til meðferðar kærur vegna
meintra undirboða.
Þau mistök í tollskrá, sem
orsakar öfuga tollvernd, eins og
t.d. á sér stað í sambandi við
prentun og bókband verði lag-
færð hið bráðasta.
SKATTAMÁL.
Skattlagningu fyrirtækja
verði stillt í hóf, þannig að þau
geti af eigin rammleik endur-
nýjað sig og endurbætt og orð-
ið óháðari lánsfé en nú er.
Afskriftir miðist við endur-
kaupsverð, og sömu reglur gi'ldi
um afskriftir af húsum og vél-
um verksmiðjujðnaðar og ann-
arra framleiðslu-atvinnuvega.
Endurbæta þarf skattareglur,
þannig að þær hindri ekki eðli
lega verkaskiptingu og sam-
starf, eða samruna fyrirtækja.
Varast ber að skattbyrði, og
hin fjölmörgu önnur opinber
gjöld iðnfyrirtækja hérlendis,
séu meiri, en hjá þeim þjóðum
sem við kaupum fullunnar vör-
ur frá.
Létt verði skattbyrði iðnfyr-
irtækja meðan aðlögun að minnk
andi tollvernd stendur yfir, t.
d. með því að veita skattfre'lsi
á þeim hluta hagnaðar iðnfyrir
tækja, sem varið yrði til kaupa
á nýrri og fullkomnari véla-
og tækjakosti.
Haga verður skattalöggjöf og
löggjöf um önnur gjöld til hins
opinbera á þann veg, að at-
vinnurekendum sé ekki íþyngt
með störfum fyrir stjórnvöld
án endurgjalds. Samkvæmt þarf
og einfalda þá upplýsinga og
innheimtustarfsemi fyrir hið op
inbera, sem fyrirtækjum er lögð
á herðar.
VERÐLAGSMÁL
Aukið innflutningsfre'lsi, sam
fara breytingum á tolllöggjöf
og aukinni samkeppni innan-
lands hafa þegar gert verðlags
ákvæði á iðnaðarvörum löngu
úrelt og ber því að afnemaþau
með öllu. Hinsvegar er æski-
legt, að hraða verði lagasetn-
ingu ufn eftiriit með hringum
og verðlagi.
FJÁRMAL.
Afnema ber með öl'lu for-
gangsrétt einstakra atvinnu-
greina til fjármagns og sérfríð-
inda í lánakjörum. Framlag rík
isins í Iðnlánasjóð verði sam-
ræmt framlögum ríkisins í fjár-
festingarsjóði landbúnaðar og
sjávarútvegs.
Lánastofnanir hafi forgöngu
um, að vandað verði betur til
undirbúnings nýrra fyrirtækja
en tíðkazt hefur og þjóðhags-
legt mat á arðsemisgrundvelli
látið skera úr, hvort fjármagn
skuli lánað til nýrra fyrirtækja
óháð því hver atvinnugreinin
er, Starfsaðferðir 'lánastofnana
í þessum efnum verði samræmd
ar.
Varazt sé, að láta ranga geng
isskráningu færa starfsgrund-
völl iðnaðar úr skorðum, eins
og algengt hefur verið fyrr og
síðar.
Unnið verði að stofnun fjár-
festingarfélags, sem hafi for-
göngu um stofnun atvinnufyrir
tækja og endurskipulagningu,
kaupi hlutabréf og veiti stofn-
lán til arðvænlegra fyrirtækja.
Komið verði á verðbréfamark
aði og hraðað verði endurskoð-
un hlutafélaga- og skattalaga
m.a. í þeim tilgangi að auka
áhuga almennings á því að
'leggja fé sitt í atvinnurekstur,
til dæmis með skattfrelsi ákveð
innar hlutafjáreignar og arðs
af henni.
Ennfremur verði settar mun
strangari reglur en nú gilda,
um stofnun fyrirtækja og þá
sérstaklega hlultafélaga.
Stofnaður verði sérstakur
sjóður, sem nefna mætti tækni-
nýjungasjóð, sem veiti lán og
styrki til hugvitsmanna og til
framleiðslu nýrra vörutegunda.
FRÆÐSLU OG UPPLÝS-
INGAMAL.
Efla verður iðnskólann til að
gegna því hlutverki að sjá þeim
sem starfa við iðnað, fyrir nauð
synlegri menntun og verklegri
þjálfun.
Nauðsynlegt er að menntun
iðnaðarmanna og iðnverkafólks
njóti sama skilnings og mennt-
un bændaefna við ákvörðun
fjárveitinga til menntamála úr
iríkissjóði.
Auka þarf kennslu í mennta
skólum og bæta þarf menntun
iðnmeistara sem stjórnenda iðn
fyrirtækj-a. Stuðla þarf að auk
inni framhalds- og viðha'ldsmenn
un iðnaðarmanna, iðnverkafólks
og iðnmeistara.
Haldið skal áfram á þeirri
braut að auka og efla tækni-
menntun og stuðla að því, að
iðnfyrirtæki njóti þjónustu tækn
fræðinga og verkfræðinga frek
ar en nú gerist, m.a. með því
að bæta aðstöðu rannsókna-