Morgunblaðið - 13.11.1968, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 13. NÓV. 1968
13
Jón SiífurcTsson, formaður Sjó-
mannasambands íslands:
r,Ekkert eins og sakir
stanada.“
Lúðvíg- Hjúlmtýsson, fram-
kvæmdastjóri Ferðamálaráðs:
„Þessi gengisbreyting ætti að
verða ferðamálunum til góðs,
því nú verður ódýrara fyrir út-
lendinga að koma til landsins.
Bn við skulum hafa í huga,
að þrátt fyrir góðan vilja
stjórnvalda til að baeta og laga
getum við sjálfir brennt þessa
gengisbreytingu upp með að-
gerðum, sem engin stjórnvöld
fá ráðið við.“
Gunnar 3. Friðriksson, form.
Félags íslenakra iðnrekenda:
„Það er alltaf skoðun okkar,
að rétt gengisskráning sé for-
senda þess, að mögulegt sé að
byggja upp heilbrigt atvinnulff
í landinu og þessi gengisbreyt-
ing núna var í rauninni ekkert
annað en viðurkenning á orðn-
um hlut, því gengið var raun-
verulega fallið fyrir.“
Björgvin Schram, formaður Fé-
lags ísl. stórkaupmanna:
„Áhrif gengislaekkunar — og
það tveggja á tæpu ári — eru
eð'li málsi ns samkvasmt lam-
andi fyrir innflutninigs- og smá-
söLuverziun.
Til'gangurinn með gengis-
læ'kkun er m. a. a3 hækka verð
á inmifluttum vöruim og draga
úr magni innflutnm’gs með það
fyrir augum að bæta viðskipta-
jöfnuð við útlönd. Hvort
tveggja, hærra verð og minna
magn inmfluttrar vöru hlýtur
að raska rekstursgrundvelli fyr
irtækj a í innflutiiingsv«rzkin
og smásöiu.
Við síðustu gengislækkun,
fyrir tæpu ári, var verzlun lát-
in sæta afarkostum, samkvæmt
þeirri fceniiingu að öll verzlun
sé óþjóðholl fjárplógsstarfsemi
Þá varð verzlunin fyrir tug-
milljónatjóni vegna erlendra
vörukaupavíxla, óbætanlegu
tjóni vegna sölu á bárgðum
undir endiurkaiupsverði (þ. e.
hún varð að taka á sig stór-
fellda fjármagnsrýrnun í miðj-
um rekstursfjárskortinum). —
Loks var verziunin reyrð í
viðjar gersamlega órauinihæfra
verólagsáikvæða, aem nú hafa
gilt í heilt ár — og var því þó
heitið af stjórnvökium á sínum
tíma, að þau ákvæði væru að-
eins til bráðaibirgða.
Athyglisvert er, að f tilefni
af þessari g'engislækkun hafa
bæði aðalbanikastjóri Seðla-
bankans og hæstvirtur við-
skiptamálaráðherra viðiurkenni,
að verzLunin hatfi verið rekin
með tapi á þessu ári og sá fyrr-
nefndi mun hafa komizt að orði
í útvarpsviðtali eitthvað á þá
leið, að þettá tjón yrði verzl-
unin að bæta sér upp með
auiknum hagnaði í framtíðinni.
Menn skulu hafa það hugfast.
En önn-ur gengislækkun á
tæpu ári virðist varla leggja
traustan grundvöll að slíikri
framtíð. Framfcvæmd. gengis-
lækkunarinnar nú virðist enn
markast atf óbilgirni 1 garð
verzlunarinnar. Enn er til þess
ætlast að verzlunin selji birgðir
sínar undir endurkaupsverði og
enn skal hert á álagningarregl-
um.
Af þesu má Ijóst veira, fyrir
þá sem vilja vita, að verzlunin
hefur tekið á sínar herðar
fylliléga sinn hlút af þeim
byrðúim, sem þjóðin verðuir nú
að axla vegna þeirra étfalla er
þjóðarbúskapurinn hefuir orðið
fyrir á sL tveirn árum. Það
stöðar því engum að halda því
fram í alvöru að verzLunin sitji
að þessu leyti við annað borð
en aðrir a'tvinnuvegir. En stór-
um> væru þesar byrðar léttbær-
ari fyrir aLla aðilá og þjóðina
í heild, ef menn hefðu rök-
studda ástæðu til að vona, að
þessar ráðstafanir reyndust var
anlegri lausn á efnahagsivanda-
málum þjóðarinnar, en svipað-
ar aðgerðir fyrir ári síðan.“
Kristján Thorlacius, formaður
Bandalags starfsmanna ríkis og
bæja:
„Það fer auðvitað ekkert milli
mála, að slík stórfelld gengis-
lækkun, sem hér er á ferðinni,
hlýtur að valda geysilegum
fjárhagserfiðleikum hjó laun-
þegum. Allur þorri þeirra mun
ekki rísa undir iglíkum áföllum.
Ég tel t d. mjög mikla hættu
■á því, að fjöldi manna kunni
að missa íbúðir sínar vegna
þessarar kjararýrnunar.
Það sem ég tel, að nú ríði
mest á eftir þessi gengisfelling
er orðin staðreynd, er að laun-
þegasamtökin í heild beiti áhrif
um sínum svo sem kostur er
til þess að fá samþykktar ráð-
stafanir sem létti þær byrðar,
sem geiigisfellingin veldur.
í þvi sambandi get ég skýrt
Æskilegt að auka
ungbarnaeftirlit
— Frá umrœðum í borgarsfjórn
frá því að stjórn BSRB ákvað
á fundi í dag, að skrifa öðrum
heildarsamtökum launþega, þ
e. ASÍ, Farmanna- og fiski-
mannasambandi ísiands, og
Sambandi ísl. bankamana, þar
sem lagt er til að kölluð verði
'saman ráðstefna sem allra fyrst
til þess að ræða viðhorfin í
kjaramálum eftir gengisfell-
inguna og og gera samræmdar til
lögur í saambandi við hliðar-
ráðstafanir, sem gætu dregið
úr kjaraskerðingunni.
Á sama fundi voru samþykkt
mótmæli gegn ákvæði í lögun-
um um ráðstafanir vegna geng
islækkunar, sem skerða vald
verðlagsnefndar. Þá var einnig
samþykkt að leggja áherzlu á
kröfur um aukið verðlagseftir-
lit, sem viðskiptamálaráðherra
lófaði í sambandi við síðustu
gengisfellingu."
NOKKRAR umræður urðu um
heilbrigðismál í borgarstjórn. í
g'ær. Kom fram mikill áhugi borg
arfulltrúa á því, að heilsugæzla
ungbarna yrði sem bezt af hendi
leyst. Umræður urðu vegna tit-
lögu Sigríðar Thorlaciusar um
að ungbarnaeftirlit yrði á fleíri
stöðum en einum í horginni.
Við umræðurnar skýrði Krist-
ín Gústafsdóttir (S) frá nokkr-
um atriðum, er Halldór Hansen
læknir hefur drepið á í sambandi
við þessi mál og um starfsemi
barnadeildar Heilsuverndarstöðv
arinnar. Fer kafli úr ræðu henn-
ar hér á eftir:
Á stj órnarfundi Heilsuverndar
stöðvarinnar síðastliðin ár hefux
verið f jallað um endurskipulagn-
ingu á starfsemi barnadeildarinn
ar með tilliti til þess, að hús-
rými hefur aukízt eftir að borg-
arspítalinn í Fossvogi tók til
starfa og me'ð tilliti til aukinna
þarfa borgaranna fyrir þessa
þjónustu.
Halldór Hansen, yfirlæknir
barnadeildarinnar hefur gert itar
lega greinargerð um núverandi
starfsemi bamadeildarinnar og
skipulag hennar í náinni fram-
tíð og vildi ég leyfa mér að drepa
á. nokkur atriði úr þeirri greinar-
gerð.
Hann Leggur til að bætt verði
við starfslið deiTdarinnar einum
lækni, einnig heilsuvemdarhjúkr
unarkonu í fullu starfi og ann-
arri í hálfu starfi til að hægt sé
að gera vissar breytingar, sem
hann telur löngu tímabserar en
einnig framkvæmanlegar núna
þegar aukið húsrými hefur feng-
izt.
Með bættum starfsskilyrðum,
það er að segja auknu húsrými
og starfsli'ði telur hann mögulegt
að auka eftirlitið með því að
boða ungbörn á aldrinum 6 til
12 mánaða og síðan helzt einu
sinni á ári fram á skólaaldur, en
Fjögur leikrit í æfingu
hjá Þjóðleikhúsinu
UM' þessar mundir er -verið að
æfa fjögur leikrit hjá Þjóðleik-
húsinu og verða þrjú þeirra
frum?ýnd fyrir 15. jtanúar nk.
Leiikritíin eru þesisi:
„Síkátir söngvianar", nýtt
barnaleLkriit eftir Thorbjörn Egn
er ,en hann er sem kuamgt er
höfundurimn að Kardieimomimiu-
bænium og Ðýa'umium í HáLsa-
afcóigi. Leiksitjóri er Klemenz
JónBSon,. en aðaLhjlutyerkin eru
leikin atf Bessa Bja'nniasyni, Mar-
gréti Guðmundsdót’tiur, Ánna
Tfyggvasynþ Jóni Júlíussyni,
Flósia ÓLafi.-isyni og Vall Gísliaisiyni.
Leikurinin verður frumsýndur í
byrjun desember. Rétt eT að
geta þess, að nú >uim jóliin verður
Jeikurinn frumsýndur í Dan-
rnörku, Noregi og Svíþjóð.
Ekun.iig standa yfir æfinigar á
teikritiinu „Deleríum Búbónis“
og verður leikurinm frumsýndiux
á annam dag jóla. Leikstjóri er
Benedikt Árnason og verður leik
urinin nú sýndur í nýrri mynd.
Gerð hefur verið >ný utsetining
á tónlistinni í léikmuim og tala-
vent aiukið við ftiamóu Aðaillh.luit-
verkin eru leikin atf Rúrik Har-
aldssyni ,Ævari Kvaran, Siigríði
Þorvaldudótitiur og Þóru Friðriiks
dóttur.
Fyrir nokkru hófruwt æfin'ga.r
í Þjóðleikhúsknu á leikritiinu
„Gaindida" efitár Bernhard Shaw.
Leikstjóri er Gunnax Eyjóltfssom,
en þýðing leiksins er gerð af
Bjama Guðmiundssyni. Aðalhfut
verkin eru leikin atf fierdísi Þor-
VBil'dsdóttur, Erlingi GLsLasiyni,
Sigurði Skúlasyni og Val Gísla-
syni. Leifcurimin verður frum-
sýndur um miðjam janúar.
Þá er einnig byrjað alð æfa
viiss aitriði í sönigLeikniuim „Fiðl-
arinin á þankLnu“, en þýðinig leiks
Lns er eftLr Egiil Bjarnason.
Magnús Blömdal Jóhannsson
verður hljómsveitarsitjórL Aðal-
hlutverkið er LeLkið atf Róbert
Amfimmssyni. Fyrintuu'gað er, að
leikurinin verði fruimsýndur í
miarz-mániuði nk.
hingað tíl hefur eftirlitið verið
takmarkað við 6 mánaða aldur
að undanskiidu því'að eins árs
böm eru skoðúð og bólusett og
5 ára börn bólusett. Að vísu er
foreldrum gefinn kostur á að
mæta en þar sem það hvílir eng-
in skylda á borgurunum að hag-
nýta sér þessa þjónustu verður
það tilviljunarkennt hverjir
mæta og kannski sfet þeir sem
mest þyrftu á því að halda.
Hann leggur á’herzlu á mikil-
vægi þess, að ná einnig til barna
á aldrinum tveggja, þríggja og
fjögurra ára, m.a. til að fylgjast
með félagsþroska og veita upp-
eldislegar leiðbeiningar í fyrir-
byggjandi skyni, en félagslegir
erfiðleikar foreldra bitna oft illa
á þessum aldursflokki og getur
haft varanleg áftrff á mótun per-
sónuleika þeirra. Starfslið barna-
deildarinnar hefur í auknum
mæli haft áhuga á þessum þætti
hins fyrirbyggjandi starfs og vill
auka samstarf við barnavemdar-
nefnd, geðverndardeild, mæðra-
deild og fæöingarstofnanir til að
vinza úr börn, sem eru Xíkam-
lega, tilfinningalega eða þjóð-
félagslega í hættu og afbrigðileg.
Hingað til hefur miðdepill
starfssviðs barnadeildarimiar ver
ið ungbarnaeftirlit og ónæmisað-
gerðir, en með þessum breyting-
um er bamadeildin að færa vem
lega út kvíarnar og gæti gegnt
mjög þýðingarmiklu hlutverki
við uppgötvun jafnt líkamlegra
sem andlegra ágalla á byrjunar-
stigi og verið tengiliður við aðrar
heilbrigðis- og félagsmálastofnain
ir.
I greinargerðinni er sérstak-
lega rætt um möguleika á því,
að ungbarnaeftirlit farf fram á
fleiri en tveimur stöðum í borg-
inni. en síðan 1955 hefur deildin
haft útibú í Langho-ltsskóla, sem
starfar 2 daga í viku fyrir Voga-
hverfi og Kleppsholtið. Kostur
Langholtsdeildárinnar er sá, að
hún er staðsett í hverfinu, en
ókostur er hins vegar sá, að að-
stæður eru ekki eins fullkomnar
og í aðaldeildinni og því ekki
hægt að koma við sömu vínnu-
hagræðingu.
Yfirlæknir leggur áherziu á,
að það sé ekki vandalaust að
setja upp slík útibú, ef þau eigi
að fullnægja kröfum um nútíma
heilbrigðiishætti og vera jafft-
framt heppilega staðsett í hverf-
um, og bendir í því sambandi á,
hve bamafjöldi í einstökum
hverfum er breytilegur.
í stórum borgum erlendis er
hefðin sú, að miðstöð fyrir heilsu
vernd sé í hverjum borgarhluta,
sem annist heilsugæzlu almennt
þar á meðal ungbamaeftirlit og
væri þetta fyrirkomulag að sjálf-
sögðu mjög æskilegt, frá hags-
munasjónarmiði borgarbúa sem
eiga lengra að sækja.
Þar sem borgarfélag okkar er
ekki stærra en raun ber vitrú,
blýtur það a'ð togast á, á þessu
stigi málsins, hvort stefna skuli
að því að hafa margar heilsu-
verndarstöðvar eða færri, sem
yrðu þá þeim mun fulLkomnari.
Með tilliti til þess. legg ég til,
að eftirfarandi tillaga verði sam-
þykkt:
Með því að stjóm Heilsuvernd-
arstöðvarinnar vinnur nú að til-
lögugerð' um fyrirkomulag ung-
barnaeftirlits í borginni og grein
argerð og tillögur yfirlæknis
Heilsuverndarstöðvarinnar eru
nú til méðferðar hjá stjórninni
vísar borgarstjórn tillögu Sigríð-
ar Thorlacius til stjórnar Heilsu-
verndarstöðvarinnar,
Auk þess tóku til mák Páll
Sigurðsson, Ulfar Þórðarson,
Sigurjón Björnsson og Geir Hall-
grímsson.
Tilliaiga Kristínar var saimþýkjkt
með samhljóða atkvæðum.