Morgunblaðið - 15.11.1968, Page 12

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 15. NÖVEMBER 1968
12
w
Orlygur Hálfdánarson:
II
LANDIÐ Þin"
SUNNUDAGINN 27. október s.l.
ritaði Jóhann Hjaltason grein í
Morgunblaðið og fjallaði hún um
bókina „Landið þitt“ eftir Þor-
stein heitin Jósepsson. Grein
þessa segist höfundurinn skrifa
til þess að koma leiðréttingum
við efni bókarinnar á framfæri
og til að örva aðra til hins sama,
enda kemst hann m.a. þannig að
orði: „Þótt ég hafi að vísu hvorki
heyrt né séð auglýst eftir leið-
réttingum staðkunnugs fólks við
fyrrnefnda bók, hefi ég samt sem
áður tekið saman fáeinar at-
hugasemdir við það efni hennar,
sem mér er nokkuð kunnugt. Er
það gert í þeirri trú að e.t.v.
vildu fleiri gera slíkt hið sama
um sína átthaga, að það megi
koma merku riti til góða í nýrri
útgáfu“.
Strax í upphafi vil ég þakka
Jóhanni fyrir það framtak og
velvilja er orð hans lýsa. Þó verð
ég að viðurkenna, að það veld-
ur mér nokkurri undrun, að Jó-
hann skuli ekki hafa tekið eftir
því í formála bókarinnar, sem
hann þó vitnar til strax í upp-
hafi greinar sinnar, að þar lýsir
Þorsteinn eftir leiðréttingum og
endurbótum á þennan hátt: „En
bókina yrði fyrst hægt að gera
vel úr garði í endurútgáfu, þegar
þjóðin öll hefði lagzt á eitt við
að sníða af henni hortittina, leið-
rétta hana og endurbæta. Og á
þann hátt vona ég, að „Landið
þitt“ verði einhvern tíma góð
bók og þjóðinni þörf, þótt frum-
smíðin sé gölluð“. Ég verð að við
urkenna að mér hefur frá upp-
hafi fundizt þessi hógværu orð
míns látna vinar vera það auð-
skilin, að ástæðulaust væri þar
nokkru við að bæta.
Ég viðurkenni rétt manna til
þess að rita dóma um bækur og
gera við þær athugasemdir og
tel það almennt ekki í verkahring
útgefanda að svara slíkum grein-
um. En þar sem Jóhann Hjalta-
son á óbeinan hátt hallar réttu
máli í grein sinni og beinir þeim
skeytum að útgáfufyrirtækinu
tel ég mér skylt að svara þar
nokkru til.
í upphafsorðum sínum segir
Jóhann m.a.: „Við því hefði
mátt búazt, útgefendur hröp-
uðu ekki svo að annarri útgáfu
bókarinnar, að eigi ynnizt tími til
leiðréttinga á því, sem óná-
kvæmni eða ranghermt kynni
að vera. Það kom þó á daginn,
enda mun höfundur þá hafa ver-
ið látinn". (Leturbr. mín, ÖH). í
þessum orðum felzt meiri að-
dróttun en ástæða er til að liggja
undir. Af þeim mætti ætla að út-
gáfufyrirtækið hefði notfært
sér dauða Þorsteins til verknað-
ar, sem honum hefði verið ógeð-
felldur. Þessu er til að svara, að
Þorsteinn heimilaði útgáfufyrir-
tækinu ótakmarkaðan útgáfurétt
bókarinnar og önnur útgáfa var
ráðin áður en hann lézt.
Mér kemur helzt til hugar, Jó-
hanni til afsökunar, að hann hafi
skilið formálsorð Þorsteins um
endurútgáfu á þann veg, að þar
ætti hann við aðra endurútgáfu.
Ef svo er, þá er það misskilning-
ur. Þorsteinn hugsaði mun
lengra fram í tímann. Hann
taldi nauðsynlegt að koma bók-
inni, eins og hún var frá hans
hendi, til sem fíestra svo þeir
gætu „lagzt á eitt við að sníða af
henni hortittina, leiðrétta hana
og endurbæta", eins og hann
kemst að orði. Og hann bætir
við: „Og á þann hátt vona ég,
að „Landið þitt“ verði einhvern
tíma góð bók og þjóðinni þörf,
þótt frumsmíðin sé gölluð“. Mér
ætti að vera það manna kunnug-
ast eftir hið nána samstarf okk-
ar Þorsteins að útgáfu bókarinn-
ar og stöðugt samband þar til yf-
ir lauk, að útgáfufyrirtækið vinn
ur í anda og að óskum Þorsteins,
er það reynir að koma bókinni
fyrir sjónir sem flestra. Gallar
bókarinnar eru hverfandi í sam-
anburði við ko'sti hennar.
Þessi grein er því fyrst og
fremst skrifuð til þess að
hnekkja því sem í áðurgreind-
um orðum Jóhanns liggur varð-
andi endurútgáfu. Jafnframt til
þess að taka af öll tvímæli þess
efnis hvort útgefendur óski eftir
ábendingum snertandi efni henn-
ar. Slíkt er svo sannarlega þegið
með þökkum. Jóhanni til fróð-
leiks má geta þess að ýmsir hafa
komið með ábendingar og við-
bótarfróðleik til okkar, án milli-
göngu fjölmiðlunartækja, en það
hefur gefið báðum aðilum meiri
tíma og möguleika til að skipt-
ast á skoðunum og kanna málin
til hlítar.
I bókinni eru skráð nöfn þeirra
heimildarmanna, sem leitað var
til og eitthvað lögðu af mörkum.
Þorsteinn vann úr svörum þeirra
og notfærði sér eftir því sem
hann fann ástæðu til. Það fer
vfðs fjarri, að heimildarmönnum
eins eða annars héraðs megi
eigna allt það, sem um það er
ritað í bókinni. Þetta skal tekið
fram sökum þess að í fyrri skrif-
um um bókina virðast sumir
hafa haldið að svo væri. Þess
verður þó alls ekki vart í grein
Jóhann.
Jóhann Hjaltason bendir rétti-
lega á nokkur atriði sem eru
röng. Margorðari verður hann þó
um það, sem hann hefði viljað
orða á annan veg, jafnvel smekks
atriði. Þannig telur hann það
óþarfa gamansemi hjá höfundi
að vitna í vísustúfinn um negra-
strákana tíu, þegar hann segir
frá fólksfjölgun á tilteknum stað
eftir þá miklu plágu, Svarta-
dauða. Þorsteini Jósepssyni var
það lagið að segja langa sögu í
stuttu máli og vera skemmtilega
hnyttinn. Mikið held ég að hann
hefði hlegið hjartanlega áð þess-
ari athugasemd hefði hann lifað
að sjá hana á prenti.
Að lokum vil ég enn þakka
Jóhann Hjaltasyni fyrir tillag
hans. 1 allri vinsemd vil ég benda
honum á, að hann hefur sýnilega
ekki kynnt sér nægilega efni
þeirrar bókar er hann ritar um.
Má þar til nefna athugasemd
hans um Hólmavik og Stefán
skáld frá Hvítadal. Lesendur bók
arinnar þurfa ekki að vera ókunn
ir fæðingarári Stefáns. Þess er
getið undir uppsláttarorðinu
Hvítidalur og vitnað til þess und
ir uppsláttarorðinú Hólmavik.
Fæ ég raunar ekki skilið hvernig
það gat farfð fram hjá Jóhanni
úr því hann las kaflann um
Hólmavík. Þá hefði mátt ætla að
grein sem rituð er af því tilefni,
að höfundur hennar telur til-
tekna bók ekki nógu nákvæma,
væri sjálf nákvæm og greindi á
milli aðal- og aukaatriða. Þannig
vantar t.d. sýnilega eitthvað í
athugasemd hans um Grettis-
vörðu, líklega brotastrik og er
e.t.v. slæmum prófarkalestri um
að kenna, en ekki igreinarhöfundi,
til þess að hún verði skilin rétt.
Jóhann bendir einnig á að prent-
villur séu fulLmargar í Landið
þitt. Hann tekur sem dæmi að á
bls. 373 stendur: „Oddmunds
Snorrasonar" í sta'ð Odds munks
Snorrasonar. Nú vill svo til að
aftast í fyrstu útgáfu eru skráð-
ar leiðréttingar við prentvillur
í bókinni. Þar er áðurnefnt at-
riði með Odd munk einnig leið-
rétt og að sjálfsögðu var það
ásamt ýmsu öðru leiðrétt í ann-
arri útgáfu. Þetta hefur sýnilega
farið fram hjá Jóhanni. En það
er aukaatríði, hitt er aðalatriðið
að okkur hefur bætzt fróðleikur,
sem geymdur verður og notaður
þegar þar að kemur, þótt þeir
sem úr því vinna verði að átta
sig á nokkrum prentviUum og
línubrenglum í greininnL Það
Framhald t bls. 31
Viceroy Filter.
I fararbroddi.
9.00 “Mætt á skrifstofuna”.
10.15 “Lokið við módel af nýju
hóteli. Slappað af með Viceroy”.
12.00 “Byggingaráætlun rædd á
leið til næsta stefnumðts”.
15.15 “yjg brúna með yfirverk-
fræðingi og eftirlitsmannl
Viceroy fyrir alla”.
Ekki of sterk,
ekki of létt,
Viceroy gefur
bragdið rétt...
rétt hvaða tíma
dagsins sem er!
17.30 “^ríðandi fundur um nýja ^1'3c“Notið skemmtilegs sjðnleiks
byggingaráætlun”.
eftir erilsaman dag-og ennþá
bragðast Viceroy vel”.