Morgunblaðið - 03.03.1971, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 3. MARZ 1971
Frumvarp á Alþingi:
Um bann við innflutn-
ingi og sölu vindlinga
frá 1. janúar 1972
Per Borten
fráfarandi forsætisráðherra
Svipmikill stjórnmálaskörungur
FRAM er komið á Alþinffi fnim-
varp um að banna með öllu inn-
flutningf og sölu á sígrarettum
hér á landi frá og með 1. janiiar
1972 að telja. Það er einn af
varaþingmönnum Framsðknar-
flokksins, Daníel Ágrústinusson,
sem flytur þetta frumvarp. Seg-
ir hann í Kreinargerð með frum-
varpinu, að þetta sé sú eina ráð-
stöfun, sem að gagni komi og
bezti stuðningur sem hægt sé
að veita þeim, sem skorti vilja-
styrk til að hafna sígarettureyk-
ingum með öllu. I greinargerð
með friimvarpinu segir flutnings
maður m.a.:
„Margir hætta reykingum um
tíma og byrja svo aftur. Þeir
óttast áróðurinn fyrst um hætt-
una, en skortir svo viljastyrk
og úthald, enda óþægilegt, þeg-
ar vinir og kunningjar bjóða
sígarettu sí og æ og þær fást í
næstu verzlun. Hér þarf áreið-
anlega róttækari aðgerðir, ef voð
anum á að vera bægt frá þjóð-
inni. Og þegar um er að ræða
líf og heilsu fjölda manna á
hverju ári, eru engin úrræði of
dýru verði keypt eða of róttæk.
Ég tel, að hér þurfi að stíga
skrefið til fulls, banna með öllu
inpflutning og sölu á sígarettum
til landsins eftir 1. jan. 1972. Það
er sú eina ráðstöfun, sem að
gagni kemur, og sá bezti stuðn-
ingur, sem hægt er að veita þeim,
sem skortir viljastyrk til að
hafna sígarettureykingum með
öllu. Þetta er raunverulega eitt
stærsta slysavarnarmál þjóðar-
innar. Þótt sígaretturnar hverfi,
virðist eftir sem áður nægilegt
tóbak á markaðinum, sem minni
hætta stafar af. Þeir, sem endi-
lega vilja fórna tóbakinu fjár-
munum sinum og heilsu, eiga
þrátt fyrir þetta margra kosta
völ.
Margir læknar hafa hætt að
reykja hin síðustú árin. Það hef-
ur komið fram í viðtölum við
þá, að viðburður sé, að reyking-
ar sjáist á fundum þeirra. Þeir
Snæfells-
nes
FFJ.AG ungra Sjálfstæðismanna
á Snæfellsnesi gengst fyrir fé-
lagsmálanámskeiði dagana 5.—7.
marz n.k. Námskeiðið hefst á
föstudagskvöld kl. 20.30 í félags-
heiniilinu Röst á Hellissandi. Á
námskeiðinu verður fjallað um
undirstöðuatriði ræðumennsku
og fundarskapa og einnig skýrt
frá helztu nýjimgum fundar-
forma. Ueiðlieinandi verður Vil-
hjálmur 1». Vilhjálmsson, stud.
& jur. Rétt þykir að benda á, að
öHum er heimil þátttaka I nám-
skeiðinu.
Blaöaskákin
TA - TR
SVART. Taflfélag Reykjavíkur,
Jón Kristinsson og
Stefán Þormar Guðmundsson
læknar, sem einna mest hafa
lagt hér af mörkum eru: Bjarni
Bjarnason læknir og ritstjóri,
Hrafnkell Helgason yfirlæknir,
Ólafur Ólafsson læknir og Sig-
urður Samúelsson prófessor.
Þeir eru ekki í neinum vafa um
það, að sígarettureykingar eru
mikill áhrifavaldur að lungna-
krabba og öðrum hættulegum
lungnasjúkdómum, kransæða-
sjúkdómum og lífsháski börnum
og unglingum. Þeir fullyrða, að
sígarettureykingar séu eitt
stærsta heilsuvandamál þjóðar-
innar nú og aðeins sambærilegt
við það, er berklarnir voru i al-
gleymingi.
Er hægt að loka augunum fyr-
ir þessum háska, sem stórum
hluta þjóðarinnar er búinn? Er
hægt að horfa á það aðgerðar-
laust árum saman, að hópur
manna tapi heilsu sinni og lífi
árlega af þessum orsökum? Er
hægt að láta það afskiptalaust,
að börn og unglingar glati fram-
tíð sjnni og lífshamingju með
þvi að gerast þrælar þessarar
eiturnautnar?"
Keðjulaus
ENN var óveður á Holtavörðu-
heiði i fyrrinótt og fór Haf-
steinn Qlafsson í Fornahvammi
á móti þremur bílum, sem voru
að koma yfir heiðina. Var vit-
laust veður með roki og hríð.
Einn bílinn varð að skilja eftir,
enda hafði han.n lagt í þesaa
vetrarferð á heiðina keðjulaus.
Nóttina áður var einnig ofsa-
rok á heiðinni og glerhált og
fuku þá 3 bílar út af veginum.

PER Borten, fráfarandi for-
sætisráðherra Notregs, hefur
tekið þátt í s'tjórnimiáluim um
rösklega tuttuigu ána skeið,
eða síðan árið 1949, em þá var
hamn kjörimm á Stór'þingið fyr
ir Syðri-Þrændaflög, sem fuflfl-
trúi Miðifloktksiims. Árið 1955
vairð hamm fórmaðuT fflokksims
og gegndi því sitairfá til ársims
1967. Á ánumium 1957—1965
var hiainm leiðtogi Miðflókks-
imis á Stórþ'iinigkiiu og frá
1961—1965 óðalsþimigsforseti.
Eftir kosmimgamniar 1965,
þegar V erkamanmaf lokkur in n
misBrti meirihJuta sánn, bjugg-
ust flesrtir stjónnimállafrétitarit-
arar við að Bemrt Röiaseflamd,
þáveramdi formraður Vinstri-
ffiokksins myndi verða failin
mymdjum ríkisstj ónrwar em það
fór þó á ammam veg.
Per Borten fæddist í Syðri
Þræmdaflögum þamm 3. aipríl
1913 og er því tæplega fimm-
tíu og átta ára gaimall. For-
eldrar hians voru bæmdiafól'k
og hann geldc á búnaðarskófla
og lauk prófi sem búfræði-
kamdidat árið 1939. Hann fékk
umgur áhuga á stjórmmáflium,
gekk í lið mfoeð þáveramdi
Bæmdaflokki og gegmdi ýms-
um störfum fyrir þamm flokk
og var m. a. kjörimm talsmað-
ur flokksáms í héraði aímu ár-
ið 1945.
Eftir að Borrtem nláði kosm-
ingu sem fuilötrúi Miðflokks-
irns árið 1949 hiafði hamm ság
í fyrstu ekki milkið í fmammi,
en áhrdif hams fóru siðam vax-
amdi og lét hainm ae mieira ti!l
siín taka og vaikti athygli á sér
Per Borten.
vegna eimarðiegs og sköru-
legs, em prúðmanmlegs mál-
fflutmámgs á þingimu.
Bortem hefur átt við ýmisam
vamda að gflíma síðam hamm
tók við embætti forsætisráð-
herra árið 1965 og lokið var
þar með áraltuiga stjórm Verka
rmammaflokksims í Noregi. Árið
1967 bar Verkamammaflokkur-
inm fram vamtrausrtsrtiSftögu á
ríkissrtjómimia vegma „Nasty-
máflsiins“ svomefnda, er smerist
um sölu á tumdurskeytabátum
til Grikkflamds af greimdri teg
umd. Sumarið 1968 var Borrt-
en Legið þiað á hálsi í Stórþing
imu að hafa leikið tvedmur
akj ölduim í Borregiaards-mái-
inu og fyrir að hiaf'a ekki te'kið
hrein'a og beinta aifatöðu, þrártt
fyrir eimhiuiga saimstöðu atjóm
airiininiar. Málið smerist þá um
rí'kiisábyrgð fyrir Bomregaiaird
fyrirtækið vegma fyrdrhug-
aðra framkvæmda þess í
Brasilíu.
Eftir að ríkiswtj ónniki hafði
árið 1969 fjalllað um skatfca
og toUauppbætiur, í siamráði
við leáðtog'a borgaraiflokkainina
héllt Miðflokkuriinm því fmam
að málið hefðá fyrst áitt að
leggja fyrir Stórþimigið. For-
sætisráðherramn lét þá ajálf-
ur í Ijós nokkrar efasemdir
um að rétit hefði verið á mál-
um halldiið, baeði á bflaða-
manmiafumdi þá um vorið og í
hásaetisræðu sinmi haustið
eftir.
Síðasta uppákomia rikis-
stjórnarinnar var um kíló-
rhetraskattinn og hótaði þá
einn flokksmaður Miðflokks-
ins í Stórþinginú að fella
stjórnina á málinu, en hætti
síðan við allt samin.
Það hafa hima vegar fyrst
og fremsit verið umraeður um
Efnaihagsbamdaflag Bvrópu,
sem hafa komið af sbað deil-
um um Bortem, þar siem hom-
uim hefur óspart verið borið
á brýn, að bamm hefði aldrei
gert Skýra gréin fyrir simmi
afetöðu. í því mál'i hefur Bort
en emm verdð safcaðuir um tvö-
fefldni.
M. a. máila sem ríkisistjóm
Bortens hefur eimkum ummið
að eru uimbætur í 9kaitt»a- og
toXlamál'Ufm, oig gerð hiafa ver
ið stór átök í félagsmálkwn,
m. a. skólamálum.
Umræður á Alþingi:
Er hægt að skipuleggja
I X-m ai-J ii Jl I f hefði í febrúar borizt bréf frá
I I II II I II || g\, II II 911 LIa stjórn Lýsis og Mjöls h.f. i Hafn
ÁX l V«. ■- M. 'W v m. m. w arfirði þar sem fjallað var um
. . . x • -i misskiptingu á löndun loðnu. Á
Greioa einkaverksmiöjur nærra verOi sama tima og verksmiðjur i vest
mannaeyjum og á Austurlandi
p m M- m
11 ■# n' :«ri
5f
ML
'??»m áP W'

IIj: ^ ff
% wzz
HJ £

abcdefgh
HVÍTT: Skákfélag Akureyrar,
Guðmundur Búason og
Hreinn Hrafnsson
32. g2-g3, Be5xg3
í GÆR urðu nokkrar umræð-
ur utan dagskrár í Samein-
uðu þingi um það, hvort hægt
væri að skipuleggja landanir
á loðnu á þann veg, að afl-
inn dreifðist meira milli
verksmiðja en verið hefur í
stað þess að hlaðast upp hjá
einstökum verksmiðjum og
liggja undir skemmdum. í
þessum umræðum kom m.a.
fram það álit sjávarútvegs-
ráðherra, að einkaverksmiðj-
ur greiddu annaðhvort
hærra verð fyrir loðnuna eða
veittu önnur fríðindi til þess
að skipin lönduðu hjá þeim
og sagði ráðherrann að þetta
yki ekki trú sjómanna og út-
gerðarmanna á réttmæti
þeirra verðákvarðana, sem
Verðlagsráð sjávarútvegsins
tæki.
Það var Jón Skaptason, sem
kvaddi sér hljóðs utan dagskrár
i gær að loknum fyrirspumar-
tíma í Sameinuðu þingi og minnti
á fréttir í hádegisútvarpinu um
landburð af loðnu í Vestmanna-
eyjum. Þingmaðurinn kvað það
áður hafa gerzt, að landað væri
í svo stórum stíl til einstakra
verksmiðja, að þær hefðu ekki
þróarrými fyrir aflann og
hefðu ekið honum í tún og dali.
Þessi afli hefði skemmzt og úr
honum hefði verið unnið skemmt
lýsi, sem hefði þurft að fleygja.
Ennfremur hefðu gæði loðnu-
mjölsins, sem unnið var úr þess-
um afla, verið rýrari og það
verðminna en ella. Á sama tíma
og sumar verksmiðjur yfirfylla
sinar geymslur, sagði Jón Skapta
son, standa kannski verksmiðjur
við hliðina, sem engan afla fá.
Slíkt fyrirkomulag veldur miklu
tjóni og það hlýtur að vera
hægt að ráða bót á þvi. Þing-
maðurinn gat þess síðan, að þing
mönnum Reykjaneskjördæmis
Jóhann Hafstein
á Akureyri
MÁNUDAGINN 8. marz n.k.
verður haidimn ailméininiur fumdur
í Sjálfstæðishúsinu, Akureyri og
hefst hann kl. 20,30. Aðalræðu
kvöldsins flytur Jóhann Hafstein,
forsætisráðherra og mun hann
ræ®a uim: Lamdhelgi - Landgruinin
og stjórnmálaviðhorfið. Að lok-
inni ræðu Jóhanns Hafstein mun
hann svara fyrirspurnum og eru
Akureyringar og nærsveitarmenn
hvattir til að mæta á fundinn
og bera fram fyrirspurnir til for-
sætisráðherra.
tækju við meiri loðnuafla en þær
gætu annað, væri 2500 tn. afkasta
geta við Faxaflóa ónotuð. Með
skipulagi og flutningum væri
hægt að bæta úr þessu þannig,
að þegar verksmiðja væri t.d.
komin með 3ja vikna forða færi
aflinn annað.
Jón Skaptason sagði að með
skipulagningu á dreifingu væri
hægt að fá betri vöru og betra
verð og hann sagði ennfremur,
að Norðmenn hefðu tekið upp
þennan hátt. Þingmaðurinn
kvaðst hafa iátið sér detta í
hug, að með breytingum á endur-
kaupum afurðavixla gæti Seðla-
bankinn átt hér hlut að máli og
ennfremur Fiskmatið.
Eggert G. Þorsteinsson, sjávar
útvegsmálaráðherra, sagði að
þessi mál hefðu um nokkurt
skeið verið til umræðu mílli að-
ila. Þar hefði verið rætt um
möguleika á flutningi á landi
og sjó, aukið þróarrými, hversu
Framhald á bls. 23
Erfiðleikar
að komast í höfn
Þorlákshöfn, 2. marz.
ÓVEÐUR skall á hér I fyrradag
um 6 leytið. Voru bátarnir þá
að byrja að koma inn. Stór-
streymt var, mikið veður og
brim.
Áttu sumir bátamir í erfið-
leikum og rákust eitthvað hver
utan í annan á leiðinni inn, en
mikil þröng er hér í höfninni. Þó
urðu engar verulegar skemmdir
á þeim. Þrír bátar, Ögmundur,
Reynir og GuUfaxi urðu að bíða
fyrir utan og komust ekki inn
íyrr en um kl. 2 um nóttina.
Siglósíldin
handskorin
— fyrir Svíþjóðarmarkað
SIGLÓVERKSMIÐJAN hóf
vinnslu í fyrradag, fyrst í smá-
um stíl með aðeins 20 stúlkur,
en ætlunin er að halda áfram
vinnslu og auka starfsemina og
fjölga starfsstúlkum upp í 60—
70, að þvi er Björgvin Jónsson
tjáði Mbl., sem leitaði frétta hjá
honum í gær. En karlmenn hafa
verið við störf í verksmiðjunni
frá áramótum.
Fyrstu tvo daigamia var verið
að viimi'a aíldimia fyrir iininiamil.amds
mairtkað, edmis og áður var gert.
En í dag átifci að byirja að vimma
hiamia fyrir SvSþjóðarmiairkað. Og
verður það gerrt með niokbuð öðr-
um hætti. Verður sí'ldiin þá hamd I
gkorin, em þamm'ig Verðiur bertri
mýtinig á flökumium og brtaimiir
verða jafmir þó flökim séu miis-
stór. Eimmiig fer aíld im í nnmm.i
dósdr fyrir Svíþjóðarmalkaði Héíit
Björgvim að um miil<ljón dóair
fæinu þamigað.
Fyrir ídtemzka mairkaðimm er
aíldim vélsiborm sem fyrr. Og er
vcm á aílldiardósum, seim laigt
herfuir verið í umdamfarwa da*$a, á
m arkaðimm hér