Morgunblaðið - 03.03.1971, Blaðsíða 11

MÖRGUNBLAÐÍÐ, MIÐVIKUDAGUR 3. MARZ Í971
11
Páll Olaf sson
frá Hjarðarholti
Minningarorð
Fæddur 30. áffiíst 1887.
Dáinn 15. febrúar 1971.
í dag veröur til moldar bor-
inn Páll Ólafsson frá Hjarðar-
holti í Dölum, en við þann
merka stað var hann lengst af
kenndur. Með Páli Ólafssyni er
genginn mikill dugnaðar- og at-
orkumaður, sem víða kom við í
athafnalífi Islendinga um langt
árabil, þó atvikin höguðu því
svo, að hann byggi og starfaði
á erlendri grund um f jölda ára.
Páll var fæddur að Lundi i
Lundarreykjadal í Borgarfirði,
en þaðan fluttist hann með for-
eldrum sinum að Hjarðarholti.
Foreldrar hans voru Ólafur
Ólafsson prestur að Lundi og síð
ar prófastur í Hjarðarholti i
Dölum og kona hans Ingibjörg
Pálsdóttir. Séra Ólafur var merk
ur og kunnur prestur og rak
hann um árabil unglingaskóla í
Hjarðarholti, sem hann stofnaði
sjálfur. Ingibjörg kona hans var
dóttir Páls Matthiesen Jónsson-
ar prests í Amarbæli og konu
hans Guðlaugar Þorsteinsdóttur
hreppstjóra I Núpakoti undir
Eyjafjöllum. Ingibjörg var syst
ir Jens Pálssonar prófasts í
Görðum á Álftanesi, sem var vel
þekktur maður i prestastétt og
þingmaður.
í Dalasýslu hófst starfsferill
Páls Ólafssonar. Hann varð ár-
ið 1908 kaupfélagsstjóri Kaup-
félags Hvammsf jarðar mjög ung
ur að árum eða liðlega tvítug-
trr, Hann átti auk þess hlut að
öðrum atvinnurekstri þar, mun
m.a. hafa verið stofnandi Slátur
félags Dalamanna og fram-
kvæmdastjóri þess framan af.
Einnig rak hann búskap i Lax-
árdal og var þar kjörinn í
hreppsnefnd. Var einn af stofn-
endum umf. Ólafur pái, sem
löngu síðar gerði hann að heið-
ursfélaga sínum.
Eftir að hann fluttist tii
Reykjavíkur 1916 hélt hann enn
áfram afskiptum sínum af verzi-
unarrekstri og rak hér um skeið
eigin verzlun, en jafnframt
rak hann búskap á Laugalandi
og Undralandi, sem þá voru
býli fyrir innan Reylkjavík. En
á árinu 1920 varð sú breyting á,
að hann hóf afskipti af togara-
útgerð. Hann varð framkvæmda-
stjóri Fiskveiðahlutafél. „Kári“
og var það til ársins 1925. Þá
stofnaði hann Fiskveiðahlutafél.
„Fylki" og var framkvæmdastj.
þess til 1931, er hann stofnaði
útgerðarfél. s.f. „Kóp“, sem
hann stjórnaði til áreins 1936.
Páll tók mikinn þátt í félags-
starfi útgerðarmanna á þeim ár-
um, sem hann starfaði að útgerð.
Hann var í stjórn Félags ísl.
botnvörpuskipaeigenda um langt
árabil og framkvæmdastjóri þess
í all mörg ár. Hann var meðal
stofnenda Samtryggingar ísl.
botnvörpuskipaeigenda og í
stjórn hennar, en framkvæmda-
stjóri var hann einnig um tíma.
Þá var hann einn af stofnend-
um Félags ísl. línuveiðaraeig-
enda og fyrsti formaður þeirra
samtaka.
★
Þessi upptalning sýnir, að
Páll var mjög virkur á sviði út-
gerðarmála, þegar hann snéri
sér að þeim og að hann lét þar
margt tU sín taka og lagði þar
hönd að verki með þeim áhuga
og einbeitni, sem munu hafa ein
kennt hann alla tíð. Hann gekk
að hverju því, sem hann tók sér
fyrir hendur með opnum huga
og þeirri festu, sem honum var
svo greinUega í blóð borin.
Mörg af þeim árum, sem Páll
Ólafsson starfaði að útgerð,
vorU óvenju mikil erfiðleikaár
fyrir íslenzka útgerð. Heims-
kreppan gekk hér yfir sem ann-
ars staðar og hafði mikil áhrif.
Mörg togarafélðg áttu þvi i vök
að verjast, en þá voru ekki þeir
tímar, að íslenzka útgerðin al-
mennt fengi hjálp frá rikinu til
þess að yfirstíga erfiðleikana,
eins og sjávarútvegurinn síðar
naut í svo ríkum mæli, þegar að
kreppti. Það voru þvi mörg áföll
og þung, sem margir þeirra
urðu fyrir, sem útgerð stunduðu.
Páll kynntist þessum erfiðleika-
árum af eigin reynd og vissi fuU
vel hvert hlutskipti útgerðar-
mannsins gat verið, þegar á bját
aði.
Fyrstu kynni okkar Páls voru
þau, að ég hitti hann eitt sinn
á skrifstofu föður míns, þegar ég
kom þar unglingur að árum.
Hann vék sér að mér af mikilli
vinsemd, þegar hann vissi hver
ég var, heilsaði mér af óvenju-
legri adúð og sagði mér m.a. að
við værum frændur. Ég leiddi
ekki í það sinn hugann að skyld
leika okkar. 1 nokkur skipti
önnur hitti ég hann á sama stað,
því faðir minn og PáU störfuðu
við sömu atvinnugrein og höfðu
þvi mörg sameiginleg áhuga- og
hagsmunamál, sem þeir ræddu.
Svo liðu fjölda mörg ár án þess
að leiðir okkar Páls lægju sam-
an, enda bjó hann þá langdvöl-
um erlendis. 1 kring um 1950
liggja svo leiðir okkar saman að
nýju og fyrir hans tilstilli. Sú
viðkynning, sem ég hef haft af
Páli Ólafssyni á þessu rúmlega
20 ára timabili, sem liðin eru síð-
an, er hin sama og okkar fyrstu
kynni, sama alúðin og ljúf-
mennskan. Ég kynntist honum á
þessum árum að sjálf-
sögðu mun betur og nánar og ég
myndaði mér fljótlega skoðun á
honum, sem ekki hefir breytzt
öll þessi ár.
Páll kom mér ævinlega fyrir
sjónir sem óvenju virðulegur en
jafnframt elskulegur maður og
reynsla mín af viðskiptum og
samskiptum við hann voru þau,
að hann var stálábyggilegur mað
ur í orðum, traustur í einu og
öllu og maður mjög vandur að
virðingu sinni. Hann hafði fast-
mótaðar skoðanir á mönnum og
málefnum og var laus við alla
háifvelgju. Hann gekk áreiðan-
lega heilshugar að hverju verki
og lagði sig þar allan fram.
Hann átti óefað auðvelt með að
vinna traust annarra, enda þeim
mannkostum búinn. Þau mörgu
trúnaðarstörf, sem honum var
trúað fyrir um dagana, bæði af
sveitungum hans í Dalasýslu,
meðan hann enn var komungur
maður, síðar af útgerðarmönn-
um og síðast af íslenzkum stjóm
völdum, með þvi að gera hann
að islenzkum ræðismanni í Fær-
eyjum, þar sem hann var búsett-
ur, sýna að alla tíð hefir verið
borið mikið og verðskuldað
traust til hans.
Störf hans í Danmörku og
Færeyjum og hin síðustu ár hér
heima voru aðallega á verzlun-
arsviðinu. Hann rak umboðs- og
heildverzlun og hafði aflað sér
traustra viðskiptasambanda er-
lendis og náði hér fljótt góðum
árangri, þegar hann hóf við-
skiptarekstur sinn hér heima.
Hin allra síðustu ár hafði hann
þó dregið sig í hlé frá viðskipta
lífinu, enda orðinn háaldraður
maður.
Kona Páls var Hildur Stefáns
dóttir Jónssonar prests á Auð-
kúlu og er hún látin. Áttu þau
fimm böm. Em þau þessi:
Stefán tannlæknir, látinn árið
1969, var kvæntur Guðnýju
Níelsdóttur. Ingibjörg, gift Pétri
Eggerz, prótókollmeistara,
Þorbjörg, gift Andrési
Ásmundssyni, lækni. Ólöf mynd
höggvari, gift Sigurði Bjarna-
syni, sendiherra og dr. Jens
mannfræðingur.
Páll dvaldi síðustu mánuðina
hjá Ólöfu dóttur sinni og
Sigurði Bjamasyni. Hann lézt í
Ríkisspítalanum í Kaupmanna-
höfn eftir 3ja vikna legu þar.
Með Páli Ólafssyni er geng-
inn merkur maður, sem ég er
persónulega þakklátur fyrir að
hafa kynnst og yfir minning-
unni um hann mun ætíð verða
bjart í mínum huga.
Fjölskyldu hans allri votta ég
innilega samúð við fráfall hans.
Páll Þorgeirsson.
FÁEIN KVEÐJUORÐ
Þegar háaldrað fólk hverfur
af sjónarsviðinu eftir langt og
gifturíkt lifsstarf eru þeir, sem
eftir lifa minntir á
þá óhagganlegu og mótsagna-
kenndu staðreynd að dauðinn er
lögmál lifsins. Engu að síður
fyllast þeir sem standa eftir á
ströndu, sorg og söknuði í
hjarta. Þvi geta engin lögmái
breytt.
Eftir Pál Ólafsson stend-
ur mikið skarð í hugum ástvina
hans, sem bezt þekktu hann.
Hahn var um marga hluti
óvenjulegur maður, fjölhæf-
um gáfum gæddur, músikalskur,
skáldmæltur, glaðvær og félags
lyndur, en engu að síður einlæg
ur og alvörugefinn trúmað-
ur. Hann hafði yndi af að sitja
við orgelið sitt og orti þá gjam-
an ljóð og lag samtímis. Hafa
nokkur af lögum hans verið gef-
in út. Túlka þau vel skapgerð
hans, Ijúf og lýrisk, en lýsa þó
einnig skaphita og þrótti. Af
ljóðum liggur töluvert eft-
tr hann í handriti, en nokkur
hafa komið á prenti.
★
Þótt Páll Ólafsson væri ein-
beittur og ákveðinn í framkomu,
var hann viðkvæmur í lund.
Hann unni fögrum listum og
vildi hlúa að ungu listafólki eft-
ir megni. Bömum sinum reynd-
ist hann ljúfur og góður faðir.
Hefi ég ekki kynnzt fegurra sam
bandi milli feðgina en hans og
Ólafar dóttur hans. Hann hafði
yndi af bamabömum sinum.
Kom það ekki sízt I ljós síðustu
mánuðina, sem hann lifði. Hann
var höfðinglegur maður ásýnd-
um og gervilegur á velli.
Páll var um margt gæfumað-
ur í lífinu. Hann átti glæsilega
konu, Hildi Stefánsdóttur frá
Auðkúlu og ved gefin, miamin-
vænleg börn. Hann náði háum
aldri og skildi við þennan heim
sáttur við örlög sín að loknu
miklu dagsverki. Nú hefir hann
heilum vagni heim ekið. Ástvin-
ir hans kveðja hann með einlæg-
um þökkum fyrir liðinn tíma.
FÖROYINGAFELAGIÐ
Arshátíð félagsins verður haldin í Dansskóla Hermanns
Ragnars við Háaleitisbraut 58—60 laugardagskvöldið kl. 19,30.
Miðar óskast sóttir í kvöld og annað kvöld (fimmtudags-
kvöldið) frá kl. 18.00 — 20.00 í SKÓVERZL. ÞÓRÐAR
PÉTURSSONAR, Kirkjustræti 8 (við Austurvöll), sími 14181.
STJÓRNIN.
Akureyri -
verzlunarhúsnœði
Stórt verzlunarhúsnæði er til leigu í Miðbænum á Akureyri
í júní n.k. Semja ber við undirritaðan.
EYÞÓR H. TÓMASSON, Akureyri.
Símar: 12800 — 11357.
ÚTBOÐ ®
Tilboð óskast í að leggja frárennsli frá Hitaveitugeymum
á öskjuhlíð.
Útboðsgögn eru afhent í skrifstofu vorri.
Tilboðin verða opnuð á sama stað miðvikudaginn 17. marz
n.k. kl. 11.00 f.h.
INNKAUPASTOFNUN REYKJAVÍKURBORGAR
Frikirkjuvegi 3, sími 25800.
S.Rj.
í HÁLFA ÖLD
hafa Sovétríkin verið umdeildasta ríki veraldar, en hvar sem
menn í flokki standa, mótmælir þv! enginn, að í dag standa
Sovétríkin í fararbroddi á sviði tækni, vísinda og lista.
Til þess að auðvelda yður að afla yður staðgóðrar þekkingar
á Sovétríkjunum, býður MlR yður að gerast áskrifandi að
eftirtöldum tímaritum og blöðum:
SOVIET UNION
Myndskreytt mánaðarrit. Segir frá Sovétríkjunum í lífi og list-
um. Kemur út m.a. á ensku, þýzku og frönsku. Áskriftargjald
kr. 220.00 á ári.
SPORT IN USSR
Myndskreytt mánaöarrit um íþróttir og íþróttaþjálfun á ensku,
frönsku og þýzku. Askriftargjald kr. 132,00 á ári.
SOVIET LITTERATURE
Flytur greinar um bókmenntir. Kemur út mánaðarlega m.a. á
ensku og þýzku. Áskriftargjald kr. 220.00 á ári.
SOVIET WOMAN
Myndskreytt mánaðarrit um líf konunnar í Sovétríkjunum.
Kemur út á öilum höfuðmálum. Áskriftargjald kr. 220.00 á ári.
GULTURE AND LIFE
Myndskreytt mánaðarrit er lýsir starfi Sovétþjóðanna i lífi
og listum og segir fréttir af viðburðum á sviðum vísinda og
menningar. Fæst í óllum höfuðmálum. Áskriftarverð kr. 220.00
á ári.
INTERNATIONAL AFFAIRES
Mánaðarrit um utanríkismál. Áskriftargjald kr. 308.00 á ári.
Enska, franska, rússneska.
FOREIGN TRADE
Mánaðarrit viðskiptamálaráðuneytisins. öll höfuðmál. Áskrift-:
argjald kr. 1.057.00. Vinsamlegast sendið áskrift yðar ásamt
áskriftargjaldi til skrifstofu MÍR, Þingholtsstræti 27 og verða
yður þá send viðkomandi rit frá og með janúar 1971, út
þetta ár, en þá þarf að endurnýja áskriftina. Eldri áskrifendur
eru sérstaklega beðnir að atthuga, að þeir þurfa að endumýja
áskriftina og senda áskriftargjaldið fyrir árið.
30. marz 1971 hefst 24. flokksþing Sovétríkjanna. Þar mun
L. I. Brezhnev flytja skýrslu miðstjórnar og A. N. Kosygin flytur
skýrslu um 5 ára áætlunina. Þessar skýrslur og ályktanir þings-
ins verða gefnar út að þingi loknu og bjóðum vér yður að
gerast áskrifendur að þeim einnig.