Morgunblaðið - 03.03.1971, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 3. MARZ 1971
Útgefandi hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri Haraidur Sveinsson.
Rilstjórar Matthías Johannessen.
Eyjóifur Konráð Jónsson.
Aðstoðarritstjóri Styrmir Gunnarsson.
Ritstjórnarfulltrúi Þorbjörn Guðmundsson.
Fréttastjóri Björn Jóhannsson.
Auglýsingastjóri Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn og afgreiðsla Aðalstræti 6, sími 10-100
Augtýsingar Aðalstræti 6, sími 22-4-80.
Áskriftargjald 196,00 kr. á mánuði innanlands.
f lausasölu 12,00 kr. eintakið.
TOGARAVERKFALLI LOKIÐ
J^Jistök eru til þess að læra
a£ þeim og tveggja mán-
aða togaraverkfall er sú teg-
und af mistökum, sem við
höfum engin efni á að end-
urtaka oft. A.m.k. verður að
draga í efa, að allar leiðir til
samkomulags hafi verið
reyndar til þrautar áður en
verkfallið skall á. Hins veg-
ar er það fagnaðarefni, að
samkomulag hefur nú tekizt
í þessari deilu og togara-
flotinn jhefur hafið veiðar á
ný. í viðtali við Morgun-
blaðið í gær í tilefni af
því, að togaraverkfallið er
leyst, sagði Markús Guð-
mundsson, skipstjóri m.a.:
„Mér leizt alltaf illa á þetta
verkfall; var á móti því í
upphafi, þar sem ég taldi það
ótímabært með öllu. Reynd-
ar er ég á móti öllum verk-
föllum. Ég tel, að þau eigi
engan rétt á sér í nútíma
þjóðfélagi. Þau voru góð og
gild hér áður fyrr, þegar
launastéttimar þurftu með
einhverjum ráðum að hífa
sig upp, en nú tel ég að tími
þeirra sé liðinn“.
Enginn vafi er á því, að
margir þeirra yfirmanna á
togurum, sem hafa verið í
verkfalli í nær tvo mánuði,
munu sammála Markúsi Guð-
mundssyni, en því miður eru
þeir einnig margir sem telja,
að verkföll séu nauðsynleg
til þess að ná rétti sín-
um.
Hvenær lærum við að leysa
kjaradeilur á annan hátt en
þann, sem hingað til hefur
tíðkazt? Er það virkilega
svo, að ekki sé hægt að ná
almennu samkomulagi um
nýja skipan á lausn kjara-
deilna? í hvert sinn, sem
verkfall skellur á eða löngu
verkfalli lýkur eins og nú,
hljóta þessar spumingar að
sækja mjög á. Á togaraflot-
anum starfa um 600 manns.
Verkfall yfirmanna varð til
þess, að meirihluti þessa fóiks
hafði enga vinnu í tvo
mánuði eða leitaði starfa
á bátaflotanum. Fólkið í
frystihúsunum og landverka-
fólkið yfirleitt, sem hef-
ur mikla atvinnu við þann
afla, sem togaramir færa að
landi missti sitt starf og tekj-
ur af því. Fiskverkunarstöðv-
amar misstu tekjur, togara-
útgerðarfélögin töpuðu fé.
Það er tími til kominn, að
íslendingar horfist í augu
við staðreyndir nútíma þjóð-
félags. Verkföll eru úrelt
fyrirbæri og eiga ekki leng-
ur við a.m.k. ekki í jafn rík-
um mæli og tíðkazt hefur
hérlendis um skeið. Þetta
verða samtök launþega að
gera sér ljóst. Enn eru
ekki hafnar viðræður um
annan lið í bréfi því, sem
ríkisstjórnin sendi ASÍ og
vinnuveitendum á sl. sumri
um nýskipan á gerð kjara-
samninga. En það er að
verða tímabært að þær við-
ræður hefjist og að aðilar
vinnumarkaðarins komi sér
saman um vinnubrögð, sem
dragi mjög úr tíðni verkfalla
hér.
Raforka á Vestfjörðum
ingmenn Vestfjarða undir
forustu Matthíasar Bjarna
sonar, hafa lagt fram á Al-
þingi þingsályktunartillögu
um aukningu vatnsaflsvirkj-
ana á samveitusvæði Vest-
fjarða hið allra fyrsta. Er
lagt til í tillögu þessari, að
ríkisstjómin taki sem fyrst
ákvörðun í þessu máli og að
framkvæmdir hefjist eins
fljótt og auðið er.
í tillögunni segir m. a.:
„Stærð fyrirhugaðra virkj-
ana verði miðuð við, að nægi-
leg orka fáist frá vatnsafls-
virkjunum til þess að full-
nægja raforkuþörf á orku-
svæðinu og þá tekið tillit til
sennilegrar aukningar á raf-
orkuþörf næstu tíu ár og
jafnframt séð fyrir nægi-
legri raforku.til upphitunar
húsa.“
Skortur á vatnsorku á
Vestfjörðum er nú orðinn
vemlegur og eykst olíukostn-
aður vegna dísilvéla ár frá
ári. Mun hann á næsta ári
nema um 10 milljónum kr.
Hins vegar eru aðstæður á
Vestfjörðum sérstakar og
m.a. hafa háspennulínur
brotnað í stórviðmm og
tmflanir orðið á orkuflutn-
ingi af þeim sökum. Þess
vegna segja Matthías Bjarna-
son og meðflutningsmenn
hans að tillögunni, að æski-
legt sé að skipta orkuvinnsl-
unni á fleiri orkuver, þannig,
að veður og truflanir í einu
orkuveri, valdi sem minnst-
um truflunum hjá neytend-
um.
EFTIR
ELLERT B. SCHRAM
MENGUN og náttúruivernd hafa mjög
verið á dagSkrá hér á l'andi að undan-
fönniu. Enda þótt ég telji mig lítinin sér-
fræðing í þeiim efnum, hef ég þó af
almennri forvitni, eins og gengur, fylgzt
með umræðum um hvort tveggja, mér
til fróðleilks — en stundum ti'l furðu.
Margir vilja mieina, að deiilurnar um
Laxárviihkjuin séu prófsteinn á afstöðu
manna til máttúruverndar og hefur at-
buirðarásin í því máli valdið urntals-
verðum ruglingi í hugsanaganigi ótíklieg-
ustu manma. Þannig hafa mestu friðar-
ins menin lagt bllessun sína yfir stiflliu-
sprengingamar frægu, lögbrot af versta
tagi — þannig hafa heiðarlegustu
sósíalistar tekið upp hanzkann fyrir
örfáa „kapitalista", landeigendur í
Laxárdal, í vafasamri baráttu þeirra
i'yrir friðhelgi eignarréttariins.
Ég mun ekki blanda mér í flóknar
deilur þessa einstaka mális, en tek þó
fram, að skeleiggar bl'aðagreinar, bæði
bæjarstjórans á Akiuireyri og þó einlk-
um Bjartmars GuðmuindsBonar frá
Sandi, hafa varpað nýju ljósi á átökin
þar nyrðra. Sannarlega hressilleg and-
svör við einhliða áróðri hirngað tE.
Heflur Bjartmari frá Sandi þó fram að
þessu ekki verið borið á brýn, að vera
andsnúinm náttúruvemd, eða halda il'la
á málstað Þinigeyiniga.
★
Ég hef lleyft mér, að télja sjálfan mig
sömuleiðis í hópi áhugamanna um
náttúruvernd, enda þótt ég eigi ekki
sjálfur dýrmætan landskika til að
verja með hnúum og hnefum; þótt ég
taki ekki undir upphrópanir um ímynd-
aða andstæðinga náttúruivemdar.
Og svo held ég að sé um al'lan þorra
manmn.
Þeim og óumdeilanlegri ná'ttúruivennd
á íslandi er þess vegna Mtill greiði
gerður með fundahöldum og ályktun-
um þar sem í nafni niáttúruverndar er
lýst yfir stuðningi við eyðileggingu
mannvirkja og beitingu hnefaréttar.
Slikir fundir og slíkar ályktanir
eru lítið anmað en sorgleg migþyrmiwg
á góðum mál'stað og minna helzt á bar-
áttuaðferðir velþekktra öfgaafla, sem
stofna friðarhreyfinigar og fordæma síð-
an menn og miálefni í nafni friðarins.
Þetta er ekki sagt náttúrufriðunar-
mönnum til hnjóðs, helduir til að vekja
athygli á þeirri staðreynd, að verið er
að búa ti!l ágreining og andstæðinga,
sem ekki eru fyrirfram fyrir hendi.
Eða hverjir eru andstæðinigar nátt-
úruverndar? Hver segir að það sé í
þágu þeissa máilistaðar að brjóta megi lög
og rétt — láta „fjandann standa
bísperrtan" miM góðra manina? Á að
dæma menn andstæðinga n'átltúruvernd-
ar, þótt þeir kyngi ekki slítoum aðferð-
um orðalaust? Hver stoipar sjálifan sig
í það dómarasæti?
★
Hér toemur einnig fleira til. Tilraunir
eru gerðar till að draga menigun og
niáttúruvernd inn í fllokkspólitískar
deliur og hefði maður þó haídið, að
menn skiptust í stjórnmálaflokka eftir
flestu öðru en afstöðunni til guðs
grænnar náttúrunnar.
Þær tik-aunir eru því miður gerðar
og það mieð þeim hætti, að efna tiil átaka
milli atvinmuuppbygginigar og náttúru-
verndar. Yegnia þess að frá framiieiðshx-
fyrirtækjum og verksmiðjum koma úr
gangsetfni, sem skaðleg geta orðið næsta
umhverfi, ef ekkert er að gert, eru stuðn
ingsmenn iðnvæðingar úthrópaðir óvinir
náttúruninar og boðuð er andstaða við
stóriðju í nafni náttúruverndar.
Á fróðltegri mengunarriáðsfefnu urn sl.
heligi, var sérstakliega bent á, og varað
við alítoum hugsanag'angi. Þar kom mjög
skýrt fram, að forsenda vakandi nátt-
úruverndar væri einmitt öfiugt atvinnu-
líif og ekki mætti undir neinum toringum-
stæðum stofna til árekstra milli at-
vininurekstuirs og náttúruiveimdar. Þvert
á móti skyldi efla samstarf og skilning
og taka fullt tillit til hvors tveggja.
Öflugum atvinnurekstri fyiigir meiri at-
vinina, betri kjör, meiri miennfun, aukinin
skilniingur á öðrum verðmætum, þ.á.m.
gæðum náttúrunnar.
Takmark okkar allra er að auka vel-
ferð einsítatolingsins og það verðuir skil'j -
anlega ekki gert með efnal'eguim lífskjör-
um einuim saman. Lífsgæðin felast ekki
síður í umhveirfinu, þeirri viðleiitni, að
maðurinn ráði yfir umhverfi sínu on
ekki öfugt.
★
Við íslendinigar eigum en'niþá tiltölu-
lega ósnortið land, óspHlta náttúru. Við
varðveituim hana eklki með því, að vísa
ölltuim ferðaimömnum fré, hetdur með því
að kenna þeim og okkur rétta umgengni.
Við bægjum aldrei aliri mengun frá þessu
landi, en við eigum að geta haft taum-
hald á henni. Við eigum hér ótakmörkuð
lands- og sjávargæði, sem eru tit nýt-
ingar en ekki friðunar. Ekki með eyði-
leggingu og náttúruspjötlum, heldur með
samstifitu átaíki atvinniunékstrar og
náttúruifriðunar.
Iðnvæðingin má aldrei verða árás á ríki
náttúrunmar, frekar en náttúmvemd má
verða dragbítur á eðlilegar umbætur og
framfarir.
Kosningar
1 Indlandi
Kongressflokkurinn gerir sér
vonir um meirihluta
Nýju Delhi, 1. marz NTB—AP
FIMMTC almennu þingkosning-
arnar frá því að Indland varð
s.jiilfstætt liófust þar í landi í
morgnn og eiga að standa fram
til 10. marz, en þá ganga kjós-
endur í Vestur-Bengal að kjör-
borðinu. Ekki er gert ráð fyrir,
að nein úrslit verði kunngerð
fyrr en þá.
Alls eru 2.785 manns í fram-
boði til þeirra 518 þingsæta, sem
í „Lok Sabha“ (Neðri deildinni)
eru. 1 dag áttu kosningar að
fara fram í 9 af 18 sambands-
rikjanna og í tveimur héraðs-
svæðum þar að auki. Mikilvæg-
asta spurningin, sem kjósendur
270 millj. að tölu, standa frammi
fyrir, er hvort þeir eigi að veita
frú Indiru Gandhi forsætisráð-
herra og flokki hennar, Kongress
flokknum hreinan meirihluta eða
ekki. Alls situr 521 þingmaður
í neðri deild þingsins, því að
3 eru tilnefndir. Er fyrra þing
var rofið, hafði Kongressflokk-
urinn 228 þingsæti og verður
því að vinna 33 þingsæti, eigi
hann að fá meirihluta.
Frá því að klofningur varð
í Kongressflokknum sumarið
1969 hefur frú Indria Gandhi
orðið að styðjast við kommún-
istaflokkinn og einstaka hér-
aðsflokka, þegar mikilvægar at-
kvæðagreiðslur hafa farið fram
á þingi. Nú hefur hún efnt til
þingkosninga ári fyrr en kjör-
tímabilinu átti að Ijúka og læt-
ur í ljós þær vonir, að hún og
flokkur hennar muni vinna það
mörg þingsæti, að nægi til þess
að mynda meirihlutastjórn.
1 Vestur-Bengal hafa óeirðir
og ofbeldisaðgerðir varpað
skugga á kosningabaráttuna. Lög
reglan í Calcutta tilkynnti í gær,
að þrír menn hefðu fundizt myrt
ir þar og í Beliaghata-héraðinu
hóf lögreglan skothríð á fólk,
sem efnt hafði til mótmælaað-
gerða og gerði síðan árás á lög-
reglumenn, er reyndu að haldia
uppi reglu. Þá komst einn fram-
bjóðandi kommúnistaflokksins
með naumindum undan, er ó-
kunnir menn gerðu tilraun til
þess að myrða hann á heimiii
hans í Calcutta.
Sjónvörp lækka
í Sovétríkjunum
Moskva 1. marz. NTB.
VERÐLAG á ýmsum vörum var
lækkað í dag í Sovétríkjunum.
Meðal þeirra vara sem lækka
eru sjónvarpstæki, þvottavélar,
rafmagnsrakvélar, vélhjól o.fl.
Það var málgagn kommúnista-
flokksins, Pravda, sem sagði frá
þessu í morgun. Fylgdi það frétt
inni að mest verðlæktoun yrði á
ákveðnum tegundum sjónvarps-
tækja sem lækka um 19—30
prósent.
Verðlækkun þessi er liður i tii-
raun til að auka framleiðslu þess
ara vara og lækka verðið tii að
mæta aukinni eftirspum.